Sinonazal bölgede yer alan anatomik yapılar ve varyasyonlarının yaş ve cinsiyetle olan ilişkisinin çok kesitli bilgisayarlı tomografi ile incelenmesi

Sinonazal bölge, insanda en çok anatomik varyasyon gösteren bölgelerden biri olup, bu anatomik varyasyonların sinus inflamasyonu patogenezinde etkin bir faktör olması yanında ayrıca bazı baş ağrılarında da önemli rol oynadığı bildirilmektedir. Bu araştırmada metrik ölçümler ve varyasyonları yaş grupları, cinsiyet ve lateralizasyona göre karşılaştırma amaçlandı. Sinonazal bölgede herhangi bir cerrahi operasyon geçirmeyen ve travma hikayesi bulunmayan 200 hastanın (4-72 yaş aralığında) BT görüntüleri aksiyal, sagittal ve koronal planlarda incelenerek belirli noktalar arası uzunluk, yükseklik ve genişlik ölçüldü. Aynı zamanda bazı varyasyonlar da tespit edilerek yaş grupları ve cinsiyetler arasında kıyaslamalar yapıldı. Septum nasi ön-arka uzunluğu (SN-UZ), septum nasi maksimum genişliği (SN-MG), concha nasalis medius ön-arka uzunluğu (CNM-UZ) (sol), concha nasalis inferior ön-arka uzunluğu (CNI-UZ) (sol), arteria ethmoidalis anterior ile orbital çatı arası mesafe (AEA-OÇ) (sol) ve arteria ethmoidalis anterior ile concha nasalis inferior arası mesafe (AEA-CNI) (sol ve sağ), concha nasalis inferior ile lamina cribrosa arası mesafe (CNI-LC) (sağ ve sol) erkeklerde istatistiksel olarak anlamlı derece uzun tespit edilmiştir (p<0,001, p<0,01). Morfometrik ölçümler sonucunda genel olarak erkeklerde ortalamalar daha yüksek bulunurken, yaşla birlikte çoğu parametrenin uzunluğunun arttığı saptanmıştır. 50 yaşından sonra hem erkek hem de kadınlarda, SN-MG, CNS-UZ, CNI-UZ azalırken, CHO-SÇ ve SN-UZ artmaya devam etmektedir. CNI-LC, AEA-CNI ve LL-YK hem sağ hem de sol tarafta erkeklerde artarken, kadınlarda azalmaktadır. CNM-UZ ve AEA-OÇ ise hem sağ hem de sol tarafta erkeklerde azalırken, kadınlarda artmaktadır. Çalışmamızda en fazla tespit edilen varyasyon agger nasi hücreleri (%73,5) olurken bunu sırasıyla septal deviasyon (%67,5), CNM pnömatizasyonu (%47,5), frontal sinus septumu (%43,5), CNI hipertrofisi (%42), onodi hücresi (%36,5), Haller hücresi (%29,5), septal spur (%29,5), sphenoid sinus septumu (%23), CNS pnömatizasyonu (%22), paradoksal CNM (%19), septum nasi pnömatizasyonu (%17), maksiller sinus septumu (%14), proc. clinoideus anterior pnömatizasyonu (%13,5), crista galli pnömatizasyonu (%4) ve sinus yokluğu (%2) takip etmektedir. Burun ve paranazal sinus anatomik varyasyonlarının iyi bilinmesi komplikasyonların önlenmesine ve iyi bir cerrahi sonuç elde etmeye yardımcıdır.

Sinonasal area is one of the most common areas with anatomic variations in human; such anatomic variations are efficient factors in pathogenesis of sinus inflammation and some headaches. In this study, we aimed to compare metric measurements and variations according to the age groups, gender and lateralization. CT images on axial, sagittal and coronal planes of 200 patients ( age range; 4-72 years) who had not any surgical procedure on the sinonasal area and trauma history were examined; lengths, heights and widths were measured between certain points. Furthermore, some variations were also detected and comparisons between the age groups and genders were performed. Anteroposterior length and maximum width of the nasal septum, anteroposterior length of (left) middle nasal concha, anteroposterior length of (left) anterior ethmoidal artery (AEA), the distance between anterior ethmoidal artery and inferior nasal concha (left and right) and the distance between inferior nasal concha and lamina cribrosa (left and right) were significantly longer in men (p<0,001, p<0,01). Mean values were generally found higher in men after morphometric measurements; increase was detected in length of many of the parameters by age. While SN-MG, CNS-UZ, CNI-UZ are decreasing for both men and women after 50 years old, CHO-SÇ and SN-UZ have continued to increase. On the other hand, CNM-UZ and AEO-OÇ are decreasing in both right and left side for men, they are increasing in women, though. The most common variation detected in the present study was agger nasi cells (73,5%) and this is followed by septal deviation (67.5%), pneumatization of MNC (47.5%), frontal sinus septum (43.5%), hypertrophy of AEA (42%), onodi cell (36.5), Haller cell (29.5%), septal spur (29.5%), sphenoid sinus septum (23%), pneumatization of SNC (22%), paradoxical middle concha (19%), pneumatization of nasal septum (17%), maxillary sinus septum (14%), pneumatization of proccessus clinoideus anterior (13,5%), pneumatization of crista galli (4%) , the absence of sinus (2%). Recognition of anatomic variations of the nose and paranasal sinus helps to prevent complications and achieve a better surgical result.