Tip 2 Diyabeti Olan Yaşlı Bireylerde Düşme Riskinin Diyabet Öz Yönetimi ve Bilişsel Düzey ile İlişkisi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
This is a descriptive and relational study conducted to determine risk of falling, diabetes self
management, cognitive level in elderly individuals with type 2 diabetes; to evaluate the relationship
between the risk of falling, diabetes self-management and cognitive level and to investigate the factors
affecting risk of falling.
Sample of the study was formed by 211 elderly individuals with type 2 diabetes. The study
datas was collected at a Family Health Center at AkĢehir district of Konya province between February
01 and May 31, 2022. Study data was collected using Personal Information Form, Diabetes Self
Management Scale, Risk of Falling Assessment Scale, and Standardized Mini Mental Test. During
assessment of data number, percentage, mean, Standard deviation values for descriptive statistics, t
test in independent groups, One-way ANOVA test, multiple regression analysis was used to analyze
data.
It was determined that the mean age of elderly individuals with type 2 diabetes was
70.45±5.75, 50.7% were male, 77.7% were married, 70.1% had primary school degrees, their diabetes
diagnosis period was 12.01±8.39, 77.7% received oral treatment, 78.7% had medium income level,
and 67.3% lived with their spouses. Age (β=0.774), gender (β=0.603), economic status (β=0.461),
cohabitants (β=0.882), duration of diabetes diagnosis (β=0.674), HbA1c value (β=0.612), number of
hypoglycemia in the last three months (β=0.463), number of chronic diseases other than diabetes
(β=0.702), type of diabetes treatment (β=0.479), and hospitalization for hypoglycemia in the last year
(β=0.672) and history of falling within the last year (β=0.557), total score of diabetes self
management scale (β=0,452), mini mental test total scores (β=0,374) were found to be highly
effective on the risk of falling (p<0.001). It was determined that the effective determinants explained
the change in risk of falling by %76,3 (Adjusted R2
= 0,763).
As a result, elderly individuals with type 2 diabetes have a low risk of falling. Selfmanagement of diabetes and cognitive level are predictors of risk of falling. In line with these results,
comprehensive assessment of elderly individuals with type 2 diabetes against risk of falling in primary
healthcare and especially assessment of individual and health characteristics that might affect risk of
falling in addition to their diabetes self-management and cognitive levels are recommended.
Bu araĢtırma tip 2 diyabeti olan yaĢlı bireylerde düĢme riski, diyabet öz yönetimi ve biliĢsel düzeyi belirlemek; düĢme riski ile diyabet öz yönetimi ve biliĢsel düzey arasındaki iliĢkiyi değerlendirmek düĢme riskini etkileyen faktörleri incelemek amacıyla tanımlayıcı ve iliĢkisel türde yapılmıĢtır. AraĢtırmanın örneklemi tip 2 diyabeti olan 211 yaĢlı bireyden oluĢmaktadır. AraĢtırma verileri 01 ġubat-31 Mayıs 2022 tarihleri arasında Konya ili AkĢehir ilçesinde yer alan bir Aile Sağlığı Merkezinde toplanmıĢtır. AraĢtırma verileri KiĢisel Bilgi Formu, Diyabet Öz Yönetim Ölçeği, DüĢme Riski Değerlendirme Ölçeği, Standardize Mini Mental Test kullanılarak toplanmıĢtır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler için sayı, yüzde, ortalama ve standart sapma değerleri, bağımsız gruplarda t testi, tek yönlü varyans analizi, çoklu regresyon analizi kullanılmıĢtır. AraĢtırmaya katılan tip 2 diyabeti olan yaĢlı bireylerin yaĢ ortalaması 70,45±5,75, %50,7‟sinin erkek, %77,7‟sinin evli, %70,1‟inin ilkokul, diyabet tanı süresinin 12,01±8,39 olduğu, %77,7‟sinin oral tedavi aldığı, %78,7‟sinin ekonomik durumunun orta ve %67,3‟ünün eĢiyle birlikte yaĢadığı saptanmıĢtır. YaĢlı bireylerin yaĢ (β=0,774), cinsiyet (β=0,603), ekonomik durum (β=0,461), birlikte yaĢadığı kiĢiler (β=0,882), diyabet tanı süresi (β=0,674), HbA1c değeri (β=0,612), son üç ay içerisinde yaĢadığı hipoglisemi sayısı (β=0,463), diyabet dıĢı kronik hastalık sayısı (β=0,702), diyabet tedavi Ģekli (β=0,479) ve son bir yıl içinde hipoglisemi için hastaneye yatma (β=0,672), son bir yıl içindeki düĢme öyküsünün olması (β=0,557), diyabet öz yönetim toplam (β=0,452), mini mental test toplam puanın (β=0,374) düĢme riski üzerinde ileri düzeyde etkili olduğu saptanmıĢtır (p<0,001). Etkili olan belirleyici faktörlerin düĢme riski üzerindeki değiĢimin %76,3 (Adjusted R2 = 0,763)‟ünü açıkladığı belirlenmiĢtir. Sonuç olarak tip 2 diyabeti olan yaĢlı bireylerin düĢme riski düĢüktür. Diyabet öz yönetimi ve biliĢsel düzey, düĢme riskinin bir yordayıcısıdır. Bu sonuçlar doğrultusunda birinci basamak sağlık hizmetlerinde tip 2 diyabeti olan yaĢlı bireylerin düĢme riski açısından kapsamlı değerlendirilmesi, özellikle düĢme riskini etkileyebilecek bireysel ve sağlık özelliklerinin yanı sıra diyabet öz yönetimi ve biliĢsel düzeylerinin değerlendirilmesi önerilir.
Bu araĢtırma tip 2 diyabeti olan yaĢlı bireylerde düĢme riski, diyabet öz yönetimi ve biliĢsel düzeyi belirlemek; düĢme riski ile diyabet öz yönetimi ve biliĢsel düzey arasındaki iliĢkiyi değerlendirmek düĢme riskini etkileyen faktörleri incelemek amacıyla tanımlayıcı ve iliĢkisel türde yapılmıĢtır. AraĢtırmanın örneklemi tip 2 diyabeti olan 211 yaĢlı bireyden oluĢmaktadır. AraĢtırma verileri 01 ġubat-31 Mayıs 2022 tarihleri arasında Konya ili AkĢehir ilçesinde yer alan bir Aile Sağlığı Merkezinde toplanmıĢtır. AraĢtırma verileri KiĢisel Bilgi Formu, Diyabet Öz Yönetim Ölçeği, DüĢme Riski Değerlendirme Ölçeği, Standardize Mini Mental Test kullanılarak toplanmıĢtır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler için sayı, yüzde, ortalama ve standart sapma değerleri, bağımsız gruplarda t testi, tek yönlü varyans analizi, çoklu regresyon analizi kullanılmıĢtır. AraĢtırmaya katılan tip 2 diyabeti olan yaĢlı bireylerin yaĢ ortalaması 70,45±5,75, %50,7‟sinin erkek, %77,7‟sinin evli, %70,1‟inin ilkokul, diyabet tanı süresinin 12,01±8,39 olduğu, %77,7‟sinin oral tedavi aldığı, %78,7‟sinin ekonomik durumunun orta ve %67,3‟ünün eĢiyle birlikte yaĢadığı saptanmıĢtır. YaĢlı bireylerin yaĢ (β=0,774), cinsiyet (β=0,603), ekonomik durum (β=0,461), birlikte yaĢadığı kiĢiler (β=0,882), diyabet tanı süresi (β=0,674), HbA1c değeri (β=0,612), son üç ay içerisinde yaĢadığı hipoglisemi sayısı (β=0,463), diyabet dıĢı kronik hastalık sayısı (β=0,702), diyabet tedavi Ģekli (β=0,479) ve son bir yıl içinde hipoglisemi için hastaneye yatma (β=0,672), son bir yıl içindeki düĢme öyküsünün olması (β=0,557), diyabet öz yönetim toplam (β=0,452), mini mental test toplam puanın (β=0,374) düĢme riski üzerinde ileri düzeyde etkili olduğu saptanmıĢtır (p<0,001). Etkili olan belirleyici faktörlerin düĢme riski üzerindeki değiĢimin %76,3 (Adjusted R2 = 0,763)‟ünü açıkladığı belirlenmiĢtir. Sonuç olarak tip 2 diyabeti olan yaĢlı bireylerin düĢme riski düĢüktür. Diyabet öz yönetimi ve biliĢsel düzey, düĢme riskinin bir yordayıcısıdır. Bu sonuçlar doğrultusunda birinci basamak sağlık hizmetlerinde tip 2 diyabeti olan yaĢlı bireylerin düĢme riski açısından kapsamlı değerlendirilmesi, özellikle düĢme riskini etkileyebilecek bireysel ve sağlık özelliklerinin yanı sıra diyabet öz yönetimi ve biliĢsel düzeylerinin değerlendirilmesi önerilir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Tip 2 diyabet, düşme riski, bilişsel düzey, diyabet öz yönetimi, Type 2 diabetes, risk of falling, cognitive level, self management of diabetes
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Balcı, Ş., (2023). Tip 2 Diyabeti Olan Yaşlı Bireylerde Düşme Riskinin Diyabet Öz Yönetimi ve Bilişsel Düzey ile İlişkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
