Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Yaşanabilir İllerin Sıralanması
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2015
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV); birçok kriteri birlikte değerlendirerek alternatiflere değerler atama süreci olarak ifade edilmektedir. Çok kriterli karar verme yaklaşımları; çok nitelikli karar verme ve çok amaçlı karar verme olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Eğer problem bir takım özelliklere puanlar verilerek alternatiflerin değerlendirilmesi ve en iyisinin seçilmesi esasına dayalı ise bu tip problemlere çok nitelikli karar verme problemi denmektedir. Çok amaçlı karar verme problemi ise çelişen amaçlara dayalı en iyi alternatifin seçimi ile ilgilidir. Her iki problem tipinde de bir ya da birden fazla karar verici vardır. Bu çalışmada da çok nitelikli karar verme problemi ele alınmıştır. Çok kriterli karar verme, birden fazla ve aynı anda uygulanan alternatiflerin içerisinden en iyi tercihin seçilmesini sağlayan yöntemdir. Rasyonel bir karar verme ortamında en çok tercih edilen seçim, genellikle kısıtlar ve yönetimin amaçları doğrultusunda sınırlandırılmaktadır. Çok kriterli karar verme; teorik gelişimi ile birlikte pratik uygulamaları açısından da karar analizi alanında çok hızlı bir gelişme göstermiştir. Güçlü bir mantık yapısı ile karar tespitlerindeki başarısıyla kendini kabul ettirmiş, geniş bir uygulama alanına sahiptir. Ülkemizde her ilin kendine özgü birtakım özellikleri bulunmaktadır. Bu özellikler illeri kendi aralarında farklı kılmaktadır. Bu nedenle yaşanabilir illerin belirlenmesinde illerin taşıdığı farklı özelliklerin hepsi aynı anda değerlendirilmelidir. Bu durum da çok kriterli karar vermeyi gerektirmektedir. Bu çalışmada seksen bir ili dikkate alarak yaşanabilir iller sıralaması yapılmıştır. Çalışmada ekonomi, eğitim, sağlık, kent hayatı, güvenlik ve kültür sanat kriterleri dikkate alınmıştır. Çalışmada çok kriterli karar verme yöntemlerinden SAW (Ağırlıklı Toplam Model-Weighted Sum Model), TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) ve Gri İlişkisel Analiz (Grey Relational Analysis) yöntemleri kullanılmıştır. Yöntemlerin sonuçlarından elde edilen bulgular sonucunda seksen bir ili kapsayan sıralamada genelde ilk üçte yer alan iller Ankara, Antalya ve Eskişehir olup; son üçte ise Muş, Bitlis ve Hakkâri yer almıştır.
Multi-Criteria Decision Making (MCDM) is defined as the process of giving values to the alternatives by evaluating several criteria together. There are two types of MCDM approaches; Multi-Attribute Decision Making and Multiple-Objective Decision Making. If a MCDM problem is based on giving scores to some attributes to determine the best alternative, then it is called as MultiAttribute Decision Making problem. Multiple-Objective Decision Making problem is however related to selecting the best alternative, based on conflicting goals. Both problem types consist of one or more decision makers. In this study, Multi-Attribute Decision Making problem has been used. Multi-Criteria Decision Making is an approach, which helps decision makers to select the best choice by utilizing multiple criteria simultaneously. The best choice is usually bounded by the criteria and the goals of the executives in a rational decision making environment. Multi-Criteria Decision Making show a rapid development in decision making area, due to its practical use. The method has a wide range of applications as it has a strong logical structure on successful decisions. In Turkey, every city has its own unique attributes. These attributes differentiate the cities from the others. Hence, all those attributes should be considered together in order to determine the livable cities. This condition requires the use of Multi-Attribute Decision Making approach. In this study, 81 cities of Turkey have been ranked to create the list of livable cities. In this study, economy, education, health, city life, safety, culture and art criteria have been used. SAW (Weighted Sum Model), TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) and Grey Relational Analysis MCDM methods have been used in the study. The findings highlight that the first three most livable cities are usually Ankara, Antalya and Eskişehir, while the last three are Muş, Bitlis and Hakkari.
Multi-Criteria Decision Making (MCDM) is defined as the process of giving values to the alternatives by evaluating several criteria together. There are two types of MCDM approaches; Multi-Attribute Decision Making and Multiple-Objective Decision Making. If a MCDM problem is based on giving scores to some attributes to determine the best alternative, then it is called as MultiAttribute Decision Making problem. Multiple-Objective Decision Making problem is however related to selecting the best alternative, based on conflicting goals. Both problem types consist of one or more decision makers. In this study, Multi-Attribute Decision Making problem has been used. Multi-Criteria Decision Making is an approach, which helps decision makers to select the best choice by utilizing multiple criteria simultaneously. The best choice is usually bounded by the criteria and the goals of the executives in a rational decision making environment. Multi-Criteria Decision Making show a rapid development in decision making area, due to its practical use. The method has a wide range of applications as it has a strong logical structure on successful decisions. In Turkey, every city has its own unique attributes. These attributes differentiate the cities from the others. Hence, all those attributes should be considered together in order to determine the livable cities. This condition requires the use of Multi-Attribute Decision Making approach. In this study, 81 cities of Turkey have been ranked to create the list of livable cities. In this study, economy, education, health, city life, safety, culture and art criteria have been used. SAW (Weighted Sum Model), TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) and Grey Relational Analysis MCDM methods have been used in the study. The findings highlight that the first three most livable cities are usually Ankara, Antalya and Eskişehir, while the last three are Muş, Bitlis and Hakkari.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Yaşanabilir İller, SAW, Gri İlişkisel Analiz, TOPSIS, Livable Citis, Grey Relational Analysis
Kaynak
Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
33
Künye
Karaatlı, M., Ömürbek, N., Budak, İ., Dağ, O., (2015). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Yaşanabilir İllerin Sıralanması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 215-228.
