Otonom sürüş özelliğine sahip kara araçları ve cezai sorumluluk

Otonom araçlar; çevresini algılayabilen, çok az insan müdahalesiyle veya insan müdahalesi olmaksızın trafikte güvenli bir şekilde sürüş işlevini gerçekleştirebilen araçlardır. Bazı ülkelerde, test veya kullanım amacıyla çeşitli seviyelerdeki otonom sürüş özelliğine sahip araçlara rastlamak mümkündür. Bu teknoloji, faydalarıyla birlikte bir çok hukuki problemi de beraberinde getirdiğinden ülkelerde otonom araçlara yönelik yasal değişikliklere gidilmiştir. Ancak yasal düzenlemeler teknolojik gelişmelerle aynı hızda ilerlememektedir. Özellikle bu araçlarla gerçekleşen kazalarda cezai olarak kimin sorumlu olacağı çok ciddi bir sorun teşkil etmektedir. Bu çalışmada öncelikle otonom araç teknolojisinin gelişimi, bu teknolojinin fayda ve zararları, olası kaza durumları, Türkiye'de ve bazı ülkelerde otonom araca ilişkin yasal düzenlemeler incelendikten sonra aracın kendisinin cezai sorumluluğunun mümkün olup olmadığı tartışılmıştır. Akabinde ayrıntılı olarak otonom araçların arka planındaki kişilerin (üretici, araç sahibi, sürücü, teknik denetçi) cezai sorumluluğu değerlendirilmiştir. Özellikle Alman hukuku başta olmak üzere bu alandaki yasal düzenlemeler, teknik standartlar, doktrindeki görüşler ve yargı kararlarından faydalanılarak ceza sorumluluğuna ilişkin genel ilkeler ışığında yapılan incelemede, ortaya çıkan sorunlara çözümler aranmıştır. İncelemeler sonucunda ülkemizde yönetmelikteki sınırlı tanımlama dışında düzenleme olmaması nedeniyle otonom araçlara ve taraf yükümlülüklerine ilişkin ilgili kanunda ayrıntılı düzenleme yapılmasının bir ihtiyaç olduğu, bunun dışında ceza kanunlarında bir değişiklik yapılmasına gerek olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. İlgili yasal öneriler sonuç kısmında gösterilmiştir.

Autonomous vehicles are driverless vehicles that can perceive their surroundings and move safely with little or no human intervention. In some countries, it is possible to see vehicles with various levels of autonomous driving capability for testing or use. Since this technology brings many legal problems along with its benefits, legal amendments have been made in countries for autonomous vehicles. However, legal regulations don'tt progress at the same pace with technological developments. In particular, who will be criminally responsible for accidents with these autos constitutes a very serious problem. In this study, firstly, the development of autonomous vehicles technology, its benefits and damages, possible accident situations, legal regulations regarding autonomous vehicles in Turkey and in some countries are examined, and then it is discussed whether the criminal liability of the vehicle itself is possible. Subsequently, the criminal liability of the persons in the background of autonomous vehicles (manufacturer, auto owner, driver, technical controller) was evaluated in detail. Solutions have been sought to the problems arising by examination making use of legal regulations, especially German law, technical standards, doctrinal opinions and judicial decisions in this field, and in the light of general principles regarding criminal liability. As a result of the examination, since there is no regulation in our country other than the limited definition in the regulation, it has been concluded that there is a need to make a detailed regulation in the relevant code regarding autonomous vehicles and obligations of the parties, and that there is no need to make an amendment to the criminal codes. Relevant legal recommendations are expessed in the conclusion part of the thesis.