Derleme Sözlüğü'nde Geçen "Saban" İle İlgili Kelimeler
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2019
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
İnsana özgü bir varlık olarak dil, geçmişten geleceğe kültürün en önemli aynası ve taşıyıcısıdır. Dil, içinde bulunulan coğrafyanın ve bu coğrafya üzerinde yaşayan milletin izlerini taşır. Dilin malzemesi olan sözvarlığına bakılarak bir milletin yaşayış şekli, dünya görüşü ve kültürü hakkında fikir sahibi olunabilir. Sözvarlığında görülen değişmeler o milletin yaşayış biçiminin, dünyayı algılayış şeklinin ve kültürünün de değiştiğinin göstergesidir. Günlük hayatta kullanıma giren her unsur beraberinde sözvarlığımıza yeni katkılar sunarken, hayatımızdan çıkan her unsur da beraberinde ona karşılık olan kelimelerin düşmesine sebep olur. Bunun en tipik örneklerinden biri de sabandır. Bir toprak işleme aleti olarak saban yakın zamana kadar tarımda ana toprak işleme aleti olarak kullanılırken teknolojinin gelişmesiyle bugün büyük oranda kullanımdan çıkmış, yerini daha mekanik aletlere bırakmıştır. Bu gelişme beraberinde saban ve sabanı oluşturan unsurlarla ilgili söz varlığının dilimizden düşme sürecini hızlandırmıştır. Bu bağlamda Türk Dil Kurumu tarafından hazırlanan Derleme Sözlüğü bugün standart yazı dilinde olmayan, unutulmaya yüz tutan kelimeleri barındırması açısından önemli bir kaynaktır. Bu çalışmada saban kelimesinin etimolojisi ile tarihi ve çağdaş lehçelerdeki kullanımı hakkında bilgi verildikten sonra Anadolu ağızlarındaki sabanla ilgili genel adlandırmalar, sabanı oluşturan temel parça ve kısımlarla ilgili adlandırma formlarına dair sözvarlığı ortaya konulmaya çalışılacaktır.
The language as a unique entity of human being is the most important reflector and carrier of culture from past to future. Language carries traces of the geography and the nation that lives on this geography. It is possible to have an idea about nation’s lifestyle, worldview and their culture by looking at the vocabulary of language. Change on the vocabulary means the change on lifestyle, the way of perceiving the world and the culture. Every element comes into use in daily life brings new voices to the vocabulary, and every element that comes out of our life causes the words corresponding to it to extinct. Turkish word “saban” *plow+ is one of the most typical example of this situation. As a tool for soil cultivation, the plow has been used as a plowing tool in agriculture until recently, but with the development of technology today it has come out of great use and left its place to more mechanical tools. This development has accelerated the process of extinction from the language of our word about plowing and plowing elements. In this context, the Compilation Dictionary [Derleme Sözlüğü+ prepared by the Turkish Language Institute is an important resource in terms of accommodating the forgotten words which are not used in standard written language today. In this study, after giving information about the etymology of the “saban” and its state in historical and contemporary dialects, the general nomenclature about “saban” in the Anatolian dialects and the lexical about the naming forms related to the basic parts and parts forming the plow (saban) have been tried to be revealed.
The language as a unique entity of human being is the most important reflector and carrier of culture from past to future. Language carries traces of the geography and the nation that lives on this geography. It is possible to have an idea about nation’s lifestyle, worldview and their culture by looking at the vocabulary of language. Change on the vocabulary means the change on lifestyle, the way of perceiving the world and the culture. Every element comes into use in daily life brings new voices to the vocabulary, and every element that comes out of our life causes the words corresponding to it to extinct. Turkish word “saban” *plow+ is one of the most typical example of this situation. As a tool for soil cultivation, the plow has been used as a plowing tool in agriculture until recently, but with the development of technology today it has come out of great use and left its place to more mechanical tools. This development has accelerated the process of extinction from the language of our word about plowing and plowing elements. In this context, the Compilation Dictionary [Derleme Sözlüğü+ prepared by the Turkish Language Institute is an important resource in terms of accommodating the forgotten words which are not used in standard written language today. In this study, after giving information about the etymology of the “saban” and its state in historical and contemporary dialects, the general nomenclature about “saban” in the Anatolian dialects and the lexical about the naming forms related to the basic parts and parts forming the plow (saban) have been tried to be revealed.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Derleme Sözlüğü, Anadolu Ağızları, Saban, Compilation Dictionary, Anatolian Dialects, plow
Kaynak
Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
47
Künye
Yastı, M. (2019). Derleme Sözlüğü'nde Geçen "Saban" İle İlgili Kelimeler. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (47), 23-40.
