Akşehir Nasredin Hoca Arkeoloji ve Etnografya Müzesindeki Türk dönemi madeni mutfak eşyaları

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

2024

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

İnsanların en önemli gereksinimlerinden biri olan yemek kültürü her toplumda farklı gelişse de bunların pişirme depolama ve sunumu için çeşitli araç ve gereçlere ihtiyaç duyulmuştur. İlk çağlardan itibaren taş kaplar ve gereçler kullanılmıştır. İnsanların Neolitik Çağ'da yerleşik hayata geçmeleri ve tarımsal üretimde bulunmaya başlamaları hem çeşitliliği artırmış hem de bu gıda maddelerinin uzun süre muhafazası için farklı maden ve formlarda kaplar geliştirmeyi zorunlu kılmıştır. Taş kaplardan sonra toprak kaplar Neolitik Çağdan itibaren yapılmaya başlamış ve bunların zamanla çeşitlilikleri çoğalmıştır. Yeni bir çağa adını veren tunç madeninin bulunması ile mutfak araç ve gereçleri çeşitlilik kazanmış ve daha dayanıklı malzeme olan madeni mutfak eşyaları yapılmaya başlanmış ve daha uzun süre kullanılabilir bir hâl almıştır. Çeşitli madenlerden yapılan mutfak eşyaları farklı kültürlerce farklı formlarda tasarlanarak üzerlerini dönemlerinin kültürel simgelerini yansıtan süslemelerle bezemişlerdir. Türkler Orta Asya'dan Anadolu'ya uzanan serüvenlerinde Maden Sanatını da geliştirerek farklı kültürlerden de etkilenerek zengin motif ve kompozisyonlar ile zirveye ulaştırmışlardır. Anadolu Selçuklu Devrinde gelişmiş atölyelerde en nadide örnekler verilmiş, Osmanlı Döneminde fethedilen toprakların kültürleri ile harmanlanarak maden sanatında benzersiz örnekler ortaya çıkmıştır. Hem Horasan hem Mezopotamya hem de Anadolu'da var olan kültürlerin harmanlanmasıyla zengin kompozisyonlu madeni eserler 19. yy ortalarına kadar gelişmiş atölyelerde yapılarak günümüze ulaşmıştır. Sanayileşme ile birlikte yok olmaya yüz tutmuş el sanatlarından biri olan Maden sanatının son örnekleri müzelerimizde korunarak günümüze ulaşabilmiştir. Üzerlerindeki damgalar ve kitabelerle belge niteliği taşıyan bu eserleri gelecek kuşaklara aktarılması büyük bir önem taşımaktadır. Bu çalışmada "Akşehir Nasreddin Hoca Arkeoloji ve Etnografya Müzesindeki Türk Dönemi Madeni Mutfak Eşyaları" içinden form ve bezeme olarak farklı özellikte olan eserler envanter fişleri doğrultusunda katalog kısmında detaylı bir şekilde incelenerek, yapım ve süsleme teknikleri ile değerlendirilmiştir. Bu örneklerin diğer illerdeki benzer örnekler ile karşılaştırmaları yapılarak yapıldıkları dönemin diğer el sanatları örnekleri ile benzerlikleri ortaya konmuş ve bu el sanatları ile ortak bir üslûp birliğinin olduğu anlaşılmıştır.
Although food culture, whichis one of the most important needs of people, develops differently in each society, various tools and equipment are needed for cookşng, storing and presentig them. Stone conteiners and toolshave been usedsince ancient times. When people settled down and started to engage in agricutural production in the Neolithic Age, and diversityhough food culture, which is one of the most important needs of people, develops differently in every society, various tools and equipment are needed for cooking, storing and presenting them. Stone containers and tools have been used since ancient times. When people settled down in the Neolithic Age and started to engage in agricultural production, diversity increased and different containers were developed to preserve these foodstuffs for a long time. After stone vessels, earthenware vessels began to be made since the Neolithic Age, and their diversity increased over time. With the discovery of bronze, which gave its name to a new era, kitchen tools and equipment became more diverse and metal kitchenware, which is a more durable material, began to be made and became usable for a longer time. Kitchen utensils made from various metals were designed in different forms by different cultures and decorated with decorations reflecting the cultural symbols of their periods. During the period from Central Asia to Anatolia, Turkish Metal Art developed and reached its peak with rich motifs and compositions, influenced by different cultures. The rarest examples were produced in advanced workshops during the Anatolian Seljuk Period, and by blending them with the cultures of the conquered lands during the Ottoman Period, unique examples of metal art emerged. By blending the cultures of both Khorasan, Mesopotamia and Anatolia, metal works with rich compositions were made in advanced workshops until the mid-19th century and have survived to the present day. The last examples of Mining Art, one of the handicrafts that are on the verge of extinction with industrialization, have survived to the present day by being preserved in our museums. It is of great importance to transfer these works, which serve as documents with the stamps and inscriptions on them, to future generations. In this study, among the Metal Kitchenware in Aksehir Nasreddin Hoca Archeology and Ethnography Museum, the works with different features in terms of form and decoration were examined in detail in the catalog section in line with the inventory slips and evaluated with their construction and decoration techniques. By comparing these examples with examples in nearby provinces, they were compared with other handicraft examples of the period in which they were made.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

Akşehir Nasreddin Hoca Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, Madeni Mutfak Eşyaları, Metal Kitchenware, Türk, Turk

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye

Kurtaran, A. U. (2024). Akşehir Nasredin Hoca Arkeoloji ve Etnografya Müzesindeki Türk dönemi madeni mutfak eşyaları. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.