Batur, Elif BaleviKaygısız, Mustafa Emin2025-02-112025-02-112021Kaygısız, M. E. (2021). Romatoid artritli hastalarda serum endokan seviyesi ve hastalık aktivite ilişkisi. (Uzmanlık Tezi). Selçuk Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Konya.https://hdl.handle.net/20.500.12395/54353Giriş ve Amaç: Romatoid artrit (RA), etiyolojisi net olarak bilinmeyen ilerleyici eklem hasarı ve fonksiyonel yetersizliğe yol açabilen kronik sinovit ile karakterize sistemik otoimmün bir hastalıktır. Endokan, vasküler patogenezin önemli bir belirtecidir. İnflamatuar ve vasküler hastalıklarda anjiogenezin önemli bir aracısıdır. Endokan, çeşitli malignite ve inflamatuar hastalıklar için bir biyobelirteç olarak kullanılmış ve umut verici sonuçlar göstermiştir. Birçok romatolojik hastalıkta endokan düzeyi ile hastalık aktivite ilişkisi araştırılmıştır. Yapılan çalışmalar, endokanın inflamatuar durumlarda kilit bir rolü olduğunu gösterse de, RA'lı hastalarda endokan düzeylerinin hastalık aktivitesi ve endotel fonksiyonları üzerindeki etkisi net değildir. Bu çalışmada RA'lı hastalarda serum endokan düzeyinin hastalık aktivite ve fonksiyonel duruma olan etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Bu çalışma Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı'nda, Ocak 2020 ile Mayıs 2021 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Çalışmaya 2010 ACR/EULAR Romatoid Artrit Sınıflandırma kriterlerini karşılayan 44 RA tanılı hasta, kontrol grubu olarak 44 gönüllü kişi dahil edildi. Hastaların demografik özellikleri, klinik, laboratuar bulguları ve tedavileri bilgileri kaydedildi. Hastalık aktivite skoru (DAS-28), Short- Form-36 (SF-36) ve Sağlık değerlendirme anketi (HAQ) skorları hesaplandı. Serum endokan düzeyi Sandwich ELİSA test kitleriyle ölçüldü. Bulgular: Çalışmamızda katılımcılar yaş, boy, kilo, VKİ gibi demografik veriler açısından benzer özellikteydi (p>0.05). RA hastalarının %47,7'si tedavide anti TNF alfa ilaçları kullanılmaktaydı ve %52,3'ünün DAS 28-ESH skoruna göre aktif RA hastalığı bulunmaktaydı. Endokan düzeyleri hasta ve kontrol grupları arasında anlamlı farklılık göstermemekteydi (p>0.05). Endokan düzeyi ile yaş, cinsiyet, VKİ, hastalık süresi, ESH, CRP, kullanılan ilaç, sigara kullanımı, RF ve Anti-CCP durumu ve DAS28-ESH aktivitesi, SF-36 ölçeği alt parametreleri ve HAQ skoru arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmadı (p>0.05). HAQ skoru ve SF-36 ölçeğinin emosyonel durum ve enerji alt parametreleri dışındaki tüm diğer alt parametrelerinden alınan puanlar hastalık aktivite düzeyine göre anlamlı farklılık göstermekteydi (p<0.05). Sonuç: Çalışmamızda RA'lı hastalarda endokan düzeyi ile hastalık aktivitesi arasında anlamlı bir ilişki saptanmamıştır. Ancak grup içi değerlendirmelerde endokan düzeyinin nisbeten daha yüksek saptanması inflamasyondaki rolünü düşündürebilir. Tedavi öncesi ve sonrası değerlerin de çalışıldığı ileri çalışmalar ile daha kesin sonuçlara ulaşılabilir.Introduction and Aim: Rheumatoid arthritis (RA) is a systemic autoimmune disease of unknown etiology characterized by chronic synovitis that can lead to progressive joint damage and functional disability. Endocan is an important marker of vascular pathogenesis. It is an important mediator of angiogenesis in inflammatory and vascular diseases. Endocan has been used as a biomarker for various malignancies and inflammatory diseases and has shown promising results. The relationship between endocan level and disease activity has been investigated in many rheumatological diseases. Although studies have shown that endocan has a key role in inflammatory conditions, the effect of endocan levels on disease activity and endothelial function in patients with RA is not clear. In this study, it was aimed to investigate the effect of serum endocan level on disease activity and functional status in patients with RA. Materials and Methods: This study was carried out at Selcuk University Faculty of Medicine, Department of Physical Medicine and Rehabilitation, between January 2020 and May 2021. Forty-four patients with RA who met the 2010 ACR/EULAR Rheumatoid Arthritis Classification criteria and 44 volunteers as the control group were included in the study. Demographic characteristics, clinical, laboratory findings and treatment information of the patients were recorded. Disease activity score (DAS-28), Short-Form-36 (SF-36) and Health assessment questionnaire (HAQ) scores were calculated. Serum endocan level was measured with Sandwich ELISA test kits. Results: In our study, the participants were similar in terms of demographic data such as age, height, weight and BMI (p>0.05). Anti-TNF alpha drugs were used in 47.7% of RA patients and 52.3% had active RA disease according to DAS 28-ESH score. Endocan levels did not differ significantly between the patient and control groups (p>0.05). There was no statistically significant relationship between endocan level and age, gender, BMI, duration of disease, ESR, CRP, drug used, smoking, RF and Anti-CCP status and DAS28-ESH activity, SF-36 scale sub-parameters and HAQ score (p>0.05). The scores obtained from all other sub-parameters of the HAQ score and the SF-36 scale, except for the emotional state and energy sub-parameters, differed significantly according to the disease activity level (p<0.05). Conclusion: In our study, no significant relationship was found between endocan level and disease activity in patients with RA. However, the relatively higher endocan level in intragroup evaluations may suggest its role in inflammation. More precise results can be achieved with further studies in which pre- and post-treatment values are also studied.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessRheumatoid ArthritisEndocanLife QualityRomatoid ArtritEndokanYaşam KalitesiSpecialist Thesis700998