Nas, Emine2020-03-262020-03-262018Nas, E. (2018). Türk Çeyiz Kültürü Çevresinde Sözsüz İletişim Dili Olarak Gelişen Milli Söz Hazinesi. Turkish Studies, 13(18), 991-1005.1308-21401308-2140https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12725http://www.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TXpBd09EZzVPUT09https://hdl.handle.net/20.500.12395/36202Somut olmayan kültürel miras kapsamında çeyiz; evlenecek kız veerkeğin ailesi tarafından yeni kurulan aile birliğine katkı sağlamakamacıyla hazırlanan, yaptırılan ve satın alınan eşya, taşınır-taşınmazmal, mülk ve paraya verilen isimdir. Çeyizin hazırlanması, kız evindenoğlan evine götürülmesi, sergilenmesi etrafında oluşan geleneklerbütününe de çeyiz geleneği denir. Sadece maddi kültür nesnelerindenoluşmakla kalmamakla birlikte soyut kavramlar da içermektedir.Genellikle kadınların günlük yaşamları çevresinde gelişen gerek biçimgerekse süsleme özellikleri bakımından çeyiz ürünlerine yüklenen anlambütünlüğü oldukça zengin bir perspektirf sunar. Bu kapsamdaçalışmada; önemli bir Anadolu evlenme geleneği olan çeyiz ve çeyizürünlerinde gözlenen motiflerin meydana getirdiği sözsüz bir iletişim diliüzerine odaklanılmıştır. Alan araştırmasında, zengin birikimler sonucusüreklilik gösteren ve canlı bir yapıya sahip bu simgesel dil hazinesindekibazı motifler derlenmeye çalışılmıştır. Etnografik bir yaklaşımlaoluşturulan çalışma evreni Adana, Afyon, Antalya, Bayburt, Bolu,Diyarbakır, Elazığ, Eskişehir, İçel, İzmir, Kastamonu, Kayseri, Konya,Malatya, Manisa, Niğde, Ordu, Sivas, Trabzon, Yozgat illerindenoluşturmaktadır. Örneklem, çeyiz kültüründe yer alan tekstil el sanatıürünlerinin biçim ve süsleme özelliklerinden gözlenen söz varlığıüzerinedir. Bu geniş kapsam içinde ele alınan motifler çerçevesinde eldeedilen veriler, yapılandırılmamış karşılıklı görüşme yolu ile derlenmiştir.Bulguların, farklı yörelerde aynı anlam bütünlüğünde ve genellikle tekstilgrubu ürünlerde kullanıldığı ve ortak özellikler taşıyan sürdürülebilir birkültürel faaliyet oluşturdukları gözlenmiştir. Çeyiz ürünlerinde barınanmotifler dilsel olmayan işaretler olarak tanımlansa da görsel kültüre dairokumalar olay örgüsü, kahraman/karakter, kültür-değer-algı, mekân-beden dinamikleri üzerinden değerlendirilmiştir. Ürünler üzerine yüklenen bilgi transfer edilirken yerel kelimelerin görsel unsurlar ilesentezlenerek somut ve soyut anlamlar kazandığı görülmüştür. Artistikve folklorik bir hazine niteliğinde olan anlam yüklü motifler duygusal,sosyal ve kültürel kodları ile zengin bir sözlü kültür yelpazesi ortayakoymaktadırlar. Söz konusu motifler sözlü kültür ortamının gösterge vesembolleri olarak kapsamlı araştırmalar ve sürdürülebilirlik projeleri ileyeniden bir aktarım aracı olmayı beklemektedirler.Dowry in the context of intangible cultural heritage; is the namegiven to the goods, property and money that are built, purchased andpurchased for the purpose of contributing to the newly founded familyunity by the family of the girl and the man to marry. Preparing dowry,girl house from the house to the boy house, all the traditions around theexhibition are called the tradition of dowry. It includes not only materialobjects but also abstract concepts. Generally, women's daily life in theform of both the shape and adornment features in terms of the contentof the dowry products loaded with a rich perspective gives a very richperspective. In this context, the study focuses on the non-verbalcommunication language of motifs observed in the dowry and dowryproducts, which are an important Anatolian marriage tradition. In thefield research, some motifs in this symbolic language treasure, which hasa vivid structure that is continuous as a result of rich accumulations,has been tried to be compiled. The study universe formed by anethnographic approach consists of Adana, Afyon, Antalya, Bayburt, Bolu,Diyarbakır, Elazığ, Eskişehir, İçel, Izmir, Kastamonu, Kayseri, Konya,Malatya, Manisa, Niğde, Ordu, Sivas, Trabzon and Yozgat cities. Thesample is about the vocabulary observed in the shape and ornamentationcharacteristics of textile handicraft products in the dowry culture. Thedata within the scope of motifs covered in this broad scope were compiledby unstructured mutual interview. It has been observed that the findingsare used in the textile products of the same meaning in different regionsand they constitute a sustainable cultural activity with commoncharacteristics. Although the motifs included in the dowry products aredefined as non-linguistic signs, the readings about the visual culturehave been evaluated on the basis of plot, hero / character, culture-value-perception, space-body dynamics. It was seen that local words weresynthesized with visual elements and gained concrete and abstractmeanings while transferring the information loaded on the products. Themeaningful motifs, which are an artistic and folkloric treasure, reveal arich range of verbal culture with their emotional, social and culturalcodes. These motifs, as indicators and symbols of oral cultureenvironment, are expected to be a means of reintegration withcomprehensive research and sustainability projects.tr10.7827/TurkishStudies.12725info:eu-repo/semantics/openAccessTürk kültürüçeyizel sanatlarımotifdilTurkish culturedowryhandicraftslanguageArticle13189911005