Çelik, Ahmet2023-08-192023-08-192022Çelik, A. (2022). Pednelissos’tan Geç Hellenistik Dönem Bir Mezar Steli. Arkhaia Anatolika: Anadolu Arkeolojisi Araştırmaları Dergisi, (5), 51-73. DOI: 10.32949/Arkhaia.2022.432651-4664https://hdl.handle.net/20.500.12395/49628Pednelissos antik kenti, Antalya il sınırlarında bulunur ve en azından Hellenistik Dönem başlarından itibaren yerleşim gördüğünü önermek mümkündür. Pednelissos’tan getirilen mezar stelinde sahneyi üç figür paylaşmaktadır. Karşıdan bakılınca sol tarafta köşeli bir plaster veya duvara yaslanan ve büyük oranda çıplak betimlenen Hermes, chlamys giyimlidir. Ayrıca kerykeion, talaria ve belki petasos taşımaktadır. Bu stelde Hermes, özellikle psychopompos vasfıyla bulunur. Hermes, yanındaki mezar steli sahibi erkeğe göre daha küçük betimlenerek, ölen kişinin heroslaşmasını da sağlamaktadır. Bunun yanında Hermes, mezar stellerindeki hizmetçiler gibi ayaklarını çapraz tutmakta ve ölü için yas pozu sergilemektedir. Hermes’in ölünün arkasından yas tutmasını, bir tür veda sahnesi olarak değerlendirmek mümkündür. Hermes burada, ölen şahsın ve belki yakınlarının da kurtarıcısı ve destekçisi bir görev de üstlenmiş olabilir. Hermes’in genel duruşuyla, Praksiteles’in meşhur eseri Dinlenen Satyr heykelinin model alındığı söylenebilir. Stel sahibi erkek burada heroslaşmaktadır ve kendisinde görülen tanrısal duruşun kökeni, Pheidias’ın bir Zeus heykeli olmalıdır. Steldeki aslan ise koruyuculuk özelliğinin yanında, stel sahibinin ölüme karşı zafer kazanıp ölümsüzlüğe ulaşmasını ve bu şahsın gücünü sembolize etmektedir. Pednelissos Mezar Steli, Attika tipi veya bu gelenekte üretilen çerçevesiz bir mezar stelidir. Eser, Pednelissos’ta Attika tipi mezar steli geleneğini bilen yerel veya buraya uğrayan gezgin bir usta eliyle yapılmış olabilir. Daha düşük bir ihtimal olsa da sipariş üzerine ticaretle gelmesi de mümkündür. Ayrıca Pheidias ve Praksiteles’e ait iki eserin çeşitlemesinin başarılı bir şekilde verildiği mezar stelini ünik bir eser olarak kabul etmek mümkündür. Pednelissos Mezar Steli gösterdiği özellikleriyle, Geç Hellenistik Dönem içerisine, MÖ 150-50 civarına tarihlenebilir.The ancient city of Pednelissos is located within the borders of Antalya province and it is possible to suggest that it was inhabited at least from the beginning of the Hellenistic Period. There are three figures on the grave stele from Pednelissos. To the left, Hermes dressed in chlamys is leaning against an angular plaster or wall. Also it has kerykeion, talaria and maybe petasos. In this stele, Hermes is found especially as a psychopompos. Hermes, by being depicted smaller than the man who owns the grave stele on his right, also enables the deceased to become a hero. In addition, Hermes keeps his feet crossed like the servants on the grave steles and exhibits a mourning pose for the dead. It is possible to consider Hermes' mourning for the dead as a kind of farewell scene. Hermes may also have assumed a role as the savior and supporter of the deceased person and perhaps his relatives. It can be said that Hermes’ stance was modeled Praxiteles’ Leaning Satyr. The man who owns the stele becomes a hero here, and the origin of the divine stance seen in him must be a Zeus statue of Pheidias. The lion on the stele, on the other hand, symbolizes the stele owner's victory over death and attaining immortality and the power of this person, in addition to its protective feature. The Pednelissos Grave Stele is a frameless grave stele, Attic type or produced in this tradition. The stele may have been made by a local craftsman who knew the Attictype grave stele tradition in Pednelissos, or by a traveling craftsman who stopped by here. It is also possible, though less likely, that the stele will be traded to order. In addition, it is possible to accept the grave stele as a unique work, in which the variation of the two works belonging to Pheidias and Praxiteles is given successfully. The Pednelissos Grave Stele can be dated to the Late Hellenistic Period, around 150-50 BC.tr10.32949/Arkhaia.2022.43info:eu-repo/semantics/openAccessPednelissosStelHermesZeusAslanHerosPheidiasPraksitelesSteleLionHeroPhidiasPraxitelesArticle55173