Bulak, Şahap2018-11-202018-11-202011Bulak, Ş. (2011). Tarihî ve çağdaş Türk yazı dillerinde şart kipi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (30), 71-97.1300-5766https://hdl.handle.net/20.500.12395/13769Url: http://sutad.selcuk.edu.tr/sutad/article/view/521Bu çalışmamızda, dil bilgisi kitaplarında tasarlama kipleri içinde yer alan, genellikle dilek-şart kipi olarak anılan şart kipi ile ilgili, bugüne kadar dilbilimcilerimizin bu kip üzerine yaptıkları çalışmalardan yola çıkarak metinlerden alınan örnekler ışığında, şart kipi eki -sA’nın yapısının nasıl oluştuğu ve kökeninin ne olduğu üzerinde durulmuştur. Ayrıca tarihî süreç içinde Eski Türkçe, Orta Türkçe, Karahanlı Türkçesi, Harezm Türkçesi, Kıpçak Türkçesi, Eski Oğuz Türkçesi, Çağatay Türkçesi, Eski Anadolu Türkçesi, Osmanlı Türkçesi gibi yazı dilleri döneminde şart kipi eki -sA’nın geçirdiği şekil değişikliği, çekiminde kullanılan kişi eklerinin türleri ve geçirdikleri şekil değişiklikleri yazılı kaynaklardaki örneklere dayanarak incelenmiştir. Kipin çağdaş Türk lehçelerindeki çekimi üzerinde durularak bu lehçelerdeki şart kipi eki, çekiminde kullanılan kişi ekleri ve pekiştiriciler incelenmiştir. Ayrıca çağdaş lehçelerdeki eklerin geçirdiği şekil değişiklikleri ve aralarındaki farklar üzerinde durulmuştur.In this study, it was focused on the origin of conditional mood suffix –sA, and how its structure came up, by referring to examples from the texts and the studies done by Turkish linguists concerning conditional mood, which is also called as “subjunctive-conditional mood”. Further, historically, types of personal endings used in conjugation, and structural change of the suffix –sA in the periods of old Turkish, middle Turkish, Karahan Turkish, Harezm Turkish, Kipchak Turkish, Old Oghuz Turkish, Chagatay Turkish, old Anatolian Turkish, and Ottoman Turkish were examined depending on examples in written sources. By emphasizing the conjugation of the suffix in contemporary Turkish dialects; personal suffixes and reinforces which are used in the conjugation of conditional mood in these dialects were examined. More, structural changes of suffixes in contemporary languages, and differences between them are studied.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessDil bilgisiTasarlama kipleriDilek-şart kipi-sa ekiŞart kipinin işlevleriGrammarIrrealis moodSubjunctive-conditional moodsuffix -saFunctions of conditional moodArticle7197