Tokaç Kan, Ayşe2024-10-242024-10-242024Tokaç Kan, A., (2024). Okul dilinin sistematik işlevsel dilbilimi çerçevesinden gizli müfredat olarak bir değerlendirmesi: ortaöğretim fen bilgisi ve Türkçe ders kitaplarında sebep sonuç ilişkilerinin metinsel temsili örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (53), 109-132. DOI: 10.52642/susbed.14052102667-4750https://hdl.handle.net/20.500.12395/52991ÖZ Bu çalışmada Sistematik İşlevsel Dilbilim (SİD) teorisinin temel kavramları sunularak Türkçe okul dilinin dil bilgisel özellikleri betimlenmektedir. Okul dili ile ilgili sunulan betimlemeler eğitim müfredatlarına dair Basil Bernstein tarafından ortaya atılan yeniden bağlamsallaştırma ve gizli müfredat kavramları çerçevesinde değerlendirilmiştir. Çalışmada ayrıca okul ortamına has dil kullanım usullerinin ana okulu, ilk öğretim, orta okul ve lise kademelerindeki öğrenciler için önemi genel hatları ile ortaya konulmuştur. Çalışmada orta okul kademesine odaklanılarak, bu kademenin okul başarısında ve öğrencilerin anadil gelişimindeki önemi tartışılmıştır. Ortaokul kademesinin bilim dallarının dil kullanım usullerinin öğrenciler tarafından ediminde önemli bir dönem olduğu savı ders kitaplarından örneklerle açıklanarak savunulmuştur. Ortaokul kademesinde okutulan dört adet fen bilgisi ve dört adet Türkçe ders kitabı üzerinde yapılan dil bilgisel betimleme ve analiz sunularak halihazırda kullanımda olan kitaplardaki metinlerin dil bilgisel özelliklere sahip olduğu ortaya çıkarılmıştır. Elde edilen veriler ışığında, MEB ders kitaplarındaki metinlerin hangi dil bilgisel özelliklere sahip olması gerektiğine dair değerlendirmeler ve öneriler yeniden bağlamsallaştırma, gizli müfredat ve SİD’din sunduğu kavramlar çerçevesinde sunulmuştur.ABSTRACTThis study describes the linguistic features of Turkish school language using the concepts of the Systemic FunctionalLinguistics (SFL). The findings of the study are assessed within the framework of hidden curriculum and Basil Bernstein's conceptof recontextualization, which are pertinent to educational curricula.Additionally, the study underscores the language usage practices specific to the school environment across various educationallevels, including kindergarten, primary school, middle school, and high school. The study asserts the importance of the middleschool level in achieving academic success and fostering students' first language development. The assertion that the middleschool level constitutes a pivotal period for students' language development is substantiated and elucidated through examplesfrom school textbooks. Four science and four Turkish language textbooks currently in use at the middle school level are analyzedto provide linguistic descriptions regarding the Turkish school language. The study presents evaluations and suggestions regardingthe features instructional texts should possess during this critical period based on the curricular concepts such asrecontextualization and hidden curriculum.tr10.52642/susbed.1405210info:eu-repo/semantics/openAccessSistematik İşlevsel DilbilimOkul DiliYeniden BağlamsallaştırmaGizli MüfredatDil Bilgisel EğretilemeOrtaokul Fen ve Türkçe Ders Kitaplarında Sebep Sonuç İlişkileriSystemic Functional LinguisticsSchool LanguageRecontextualizationHidden CurriculumGrammatical MetaphorsCause-and-Effect Relationships in Middle School Science and Turkish Language TextbooksArticle53109132