Altunok, VahdetttinDağdelen, Kamil2024-11-042024-11-042024Altunok, K. (2024). Yüksek süt verimine sahip holstein ırkı ineklerde farklı mevsimlere göre metabolik profildeki değişikliklerin araştırılması. (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.https://hdl.handle.net/20.500.12395/53221Süt ineklerinde karşılaşılan pek çok hastalık bulunmaktadır. Tedavi maliyetleri göz önüne alındığında koruyucu hekimliğin ve hastalıkların önlenmesinin önemi anlaşılmaktadır. Başarılı bir sürü yönetimi söz konusu maliyetlerin düşürülmesinde etkili olmaktadır. Bu alanda metabolik profil testlerinin önemi ortaya çıkmaktadır. Belli parametreleri kapsayan bu uygulama sürüdeki ineklerin beslenmesinde meydana gelebilecek olan herhangi bir eksikliğin ya da bunların sebebiyet verebileceği bir bozukluğun önceden fark edilmesinde hekim ve sürü sahiplerine avantaj sağlamaktadır. Metabolik profil testlerindeki anormal bir değişiklik hastalıkların erken teşhisini sağlamakla birlikte ciddi verim kayıplarının da önüne geçmektedir. Metabolik profil testi en çok, diğer doğrudan teşhis tekniklerinin sorunu ortaya çıkarmada başarısız olduğu zor sürü durumlarında bir teşhis yardımcısı olarak faydalıdır. Bununla birlikte, kan metabolit analizi, hayvan ve rasyon değerlendirmesi ile birlikte doğru şekilde yorumlandığında bazı yararlı bilgileri ortaya çıkarabilir. Bu tez çalışmasında özel bir süt ineği işletmesinden numuneler alınarak rasyon, çevre şartları, barınak şartları gibi şartlar değişmeksizin, kan metabolik profili değerleri (Total protein, Albumin, Kolesterol, Glikoz, AST, GGT, NEFA, BHBA, Fe, Cu, Zn, Ca, P, Mg, Üre) ile akut faz proteinlerinin (Haptoglobülin, Serum Amiloid A) laktasyon dönemleri ve mevsim farklılıklarına göre değişimlerinin araştırılması amaçlanmıştır. Sunulan çalışmada Holstein ırkı 17 adet inek kullanılmıştır. Farklı mevsim ve laktasyon evrelerinde ve kuru dönemde hayvanların kuyruklarından kan alımı gerçekleştirilmiş ve analizler yapılmıştır. Total protein ve üre düzeyi erken laktasyon döneminde; kuru dönem ile pik, orta ve geç laktasyon dönemlerine göre istatistiksel önemli düşme olduğu (P<0,05) gözlemlendi. Serum kolesterol düzeyi pik laktasyonda diğer gruplara göre istatistiksel önemli artış (P<0,05) olduğu belirlendi. Glikoz düzeyi incelendiğinde kuru döneme göre; erken, pik, orta ve geç laktasyon gruplarında istatistiksel önemli azalma olduğu belirlendi. Serum AST düzeyi kuru dönem, orta ve geç laktasyon döneminlerine göre erken ve pik laktasyon dönemlerinde istatistiksel önemli artış olduğu (P<0,05) tespit edildi. NEFA düzeyleri kuru dönem ve geç laktasyon dönemine göre erken ve pik laktasyon dönemlerinde istatistiksel önemli yükselme (P<0,05) olduğu belirlendi. Serum BHBA düzeyine bakıldığında; orta laktasyon döneminde diğer tüm gruplara göre istatistiksel önemli azalma olduğu (P<0,05) tespit edildi. Serum üre düzeyi kuru döneme göre erken laktasyon evresinde düşme, pik, orta ve geç laktasyon gruplarında istatistiksel önemli yükselme (P<0,05) olduğu belirlendi. Serum kalsiyum düzeyinin; 4. laktasyon evresinde 2. laktasyon evresine göre istatistiksel önemli düşüş gösterdiği (P< 0,05) tespit edildi. Serum fosfor düzeyinin pik laktasyon grubunda diğer tüm gruplara göre istatistiksel önemli artış (P<0,05) gösterdiği belirlendi. Serum magnezyum düzeyinin erken laktasyon grubunda diğer tüm gruplara göre istatistiksel önemli düşme (P<0,05) olduğu tespit edildi. Ayrıca geç laktasyonda pik ve orta laktasyona göre önemli artış (P<0,05) olduğu gözlemlendi. Demir düzeyi erken ve orta laktasyon döneminde kuru dönem ve geç laktasyon dönemlerine göre istatistiksel önemli düşüş (P<0,05) gözlemlendi. Serum bakır düzeyinin kuru dönem ile kıyaslandığında erken, pik, orta ve geç laktasyon dönemlerinde istatistiksel önemli düşüş (P<0,05) olduğu tespit edildi. Serum çinko düzeyi diğer dönemlere (pik laktasyon hariç) göre orta laktasyon döneminde istatistiksel önemli düşüş (P<0,05) olduğu gözlemlendi. Serum amiloid A düzeyine incelendiğinde kuru döneme göre erken ve orta laktasyon dönemlerinde istatistiksel önemli azalma olduğu (P<0,05) belirlendi. Süt sığırı işletmelerinde rutin metabolik profil parametrelerinin yanında, bu tez çalışmasında incelenen haptoglobulin ve serum amiloid A gibi akut faz proteinleri düzeylerinin vücutta yangısal bir durumun takibi; demir ve bakır verimlilik ve vücut kondüsyonunun takip edilmesi açısından, ayrıca çinko ise gebe kalma ve gebeliğin devamı açısından önemli katkılar sağlamalarından dolayı bu parametrelerin de analiz edilmesinin yararlı olacağı önerilmektedir.There are many diseases encountered in dairy cows. Considering the treatment costs, the importance of preventive medicine and disease prevention is understood. Successful herd management is effective in reducing these costs. In this field, the importance of metabolic profile tests emerges. This application, which covers certain parameters, provides an advantage to physicians and herd owners in recognizing any deficiency that may occur in the nutrition of the cows in the herd or any disorder that may be caused by them in advance. An abnormal change in metabolic profile tests provides early diagnosis of diseases and prevents serious yield losses. Metabolic profile testing is most useful as a diagnostic aid in difficult herd situations where other direct diagnostic techniques have failed to reveal the problem. However, blood metabolite analysis can reveal some useful information when interpreted correctly in conjunction with animal and ration evaluation. In this thesis, it was aimed to investigate the changes in blood metabolic profile values (Total protein, Albumin, Cholesterol, Glucose, AST, GGT, NEFA, BHBA, Fe, Cu, Zn, Ca, P, Mg, Urea) and acute phase proteins (Haptoglobulin, Serum Amyloid A) according to lactation periods and seasonal differences without changing conditions such as ration, environmental conditions, housing conditions by taking samples from a private dairy cow enterprise. In the present study, 17 Holstein breed cows were used. Blood was collected from the tails of the animals in different seasons and lactation stages and in the dry period and analyzed. Total protein and urea levels were significantly decreased (P<0.05) in early lactation compared to dry period and peak, mid and late lactation periods. Serum cholesterol level showed a statistically significant increase (P<0.05) in peak lactation compared to the other groups. When glucose level was analyzed, it was determined that there was a statistically significant decrease in early, peak, mid and late lactation groups compared to the dry period. Serum AST level showed a statistically significant increase (P<0,05) in early and peak lactation periods compared to dry period, mid and late lactation periods. NEFA levels were statistically significantly increased (P<0.05) in early and peak lactation periods compared to dry period and late lactation period. When serum BHBA level was analyzed, it was determined that there was a statistically significant decrease (P<0.05) in the mid-lactation period compared to all other groups. Serum urea level was found to be decreased in the early lactation stage compared to the dry period, while there was a statistically significant increase (P<0.05) in the peak, mid and late lactation groups. Serum calcium level showed a statistically significant decrease (P<0.05) in the 4th lactation stage compared to the 2nd lactation stage. Serum phosphorus level showed a statistically significant increase (P<0.05) in the peak lactation group compared to all other groups. Serum magnesium level showed a statistically significant decrease (P<0.05) in the early lactation group compared to all other groups. In addition, a significant increase (P<0.05) was observed in late lactation compared to peak and mid-lactation. A statistically significant decrease (P<0.05) was observed in iron level in early and mid lactation compared to dry period and late lactation periods. There was a statistically significant decrease (P<0.05) in serum copper level in early, peak, mid and late lactation periods compared to dry period. Serum zinc level showed a statistically significant decrease (P<0.05) in the mid-lactation period compared to the other periods (except peak lactation). When serum amyloid A level was examined, it was determined that there was a statistically significant decrease (P<0.05) in the early and mid-lactation periods compared to the dry period. In addition to routine metabolic profile parameters in dairy cattle farms, the levels of acute phase proteins such as haptoglobulin and serum amyloid A, which are examined in this thesis study, are used to monitor an inflammatory situation in the body; It is suggested that it would be useful to analyze these parameters, as iron and copper make important contributions to monitoring productivity and body condition, and zinc makes important contributions to conception and continuation of pregnancy.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessHolstein İneklerLaktasyon DönemleriMetabolik Profil TestiMevsimSüt İneğiHolstein CowsLactation PeriodMetabolic Profile TestSeasonDairy CowDoctoral Thesis873044