Yılmaz, MehmetSezer, Cemal2015-05-252015-05-252011-06-20Sezer, C. (2011). Ermenilerin sevk ve iskânı hakkında yapılan uygulama ve yardımlar (1915-1917). Selçuk Üniversitesi, Yayımlanmış doktora tezi, Konya.https://hdl.handle.net/20.500.12395/2251Osmanlı toplumuna uyum sağlamış, uzun yıllar boyunca rahat ve güvenli bir yaşam sürdüren Ermenilere, Osmanlı yönetimine olan bağlılıklarından dolayı ?Millet-i Sadıka? denmiştir. Ancak Batılı devletlerin ve Rusya'nın siyasi emelleri, Fransız İhtilali'nin etkileri, Ermeni Kilisesi'nin kışkırtmaları, misyonerlerin -özellikle Amerikan misyonerlerinin- Ermeniler üzerindeki faaliyetleri gibi nedenler, Ermenilerin zihinlerinde bağımsızlık fikirleri oluşturmuştur. Ermeniler, bu fikirleri hayata geçirebilmek için hem Osmanlı sınırları içinde hem de dışarıda ihtilal komiteleri ve cemiyetleri kurarak, etkinliklerde bulunmuşlardır. 1860 yılından itibaren başlayan bu etkinlikler, I. Dünya Savaşı'nın başlarına kadar devam etmiştir. Kendilerine, İtilaf Devletleri tarafından bağımsızlık vaadinin verilmesiyle; Anadolu'nun çeşitli yerlerinde isyanlar çıkaran, casusluk faaliyetlerinde bulunan, Osmanlı ordusunun ikmal yollarını kesip, askerlere yardım götürülmesini engelleyen, Müslüman halka mezalimlerde bulunan Ermeniler, bu gibi davranışlarla da yetinmeyip I. Dünya Savaşı sırasında Rus ve Fransız ordularında, Osmanlı Devleti'ne karşı savaşmışlardır. I. Dünya Savaşı'nın başlarında, Ermeni temsilcileri, yukarıda belirtilen davranışlardan vazgeçmeleri için Osmanlı yöneticileri tarafından defalarca uyarılmıştır. Bu uyarıların işe yaramaması üzerine Ermenilerin bir kısmı, 27 Mayıs 1915 tarihinde çıkarılan geçici ?Sevk ve İskân Kanunu?yla, bulundukları yerlerden, ülkenin Halep, Şam, Zor, Musul gibi yerlerine sevk edilmiş ve onların oralarda iskân edilmeleri sağlanmıştır. Osmanlı Devleti, sevk ve iskânın mümkün olduğunca sağlıklı, düzenli, hızlı bir şekilde gerçekleşmesi ve bu süreç içerisinde beliren ihtiyaçların karşılanması için tüm imkânlarını seferber etmiştir. Bu amaçla yapılacak masraflar; Muhacirîn Tahsisatı'ndan, daha sonra Seferberlik ve Harbiye Tahsisatı'ndan ve hatta bazı zamanlar Gizli Ödenek'ten karşılanmıştır. Bu sürecin başlarında, sevk edilen Ermenilerin en önemli ihtiyaçları yiyecek, giyecek ve barınma olmuştur. Devlet, sevke uğrayanlara yevmiyeler vererek, vilayet ve mutasarrıflıklara paralar göndererek bu ihtiyaçların giderilmesine çalışmıştır. Sevk sırasında yetim kalan çocuklar yetimhanelerde bakılmıştır. Bulaşıcı hastalıklara yakalanan ya da hasta olan Ermeniler, hastaneler ve nekahethânelerde tedavi edilmiştir. Hilâl-i Ahmer Cemiyeti, Ermeniler için faaliyetlerde bulunmuştur. Ermenilere, Hilâl-i Ahmer aşevlerinde yiyecekler verilmiş, hastanelerinde de tedavi imkânı sunulmuştur. Bulaşıcı hastalıklardan korunmaları için gerekli olan aşılar, ilaçlar ve çeşitli araç-gereçler Hilâl-i Ahmer tarafından karşılanmıştır. Ermenilerin sevk ve iskânı sırasında Amerikalı, Alman ve İsviçreli misyonerler ile hem Osmanlı Devleti'nde hem de Osmanlı sınırları dışında yaşayan Ermeniler yardımlarda bulunmuştur. Ayrıca İngiltere'deki yardım cemiyetleri Ermeniler için yardım toplamıştır. Osmanlı Devleti ise, dışarıdan gelen yardımlara ilk başta pek sıcak bakmamıştır. Çünkü bu durumu ülkenin bir iç sorunu olarak görmüş ve bu soruna karışılmasını istememiştir. Fakat daha sonra savaşın getirdiği ekonomik sıkıntılar yüzünden dış yardımların yapılmasına izin vermiştir. Hatta bazı zamanlar Kızılay ile Kızılhaç, yardım malzemelerini ihtiyaç sahiplerine birlikte dağıtmışlardır.Armenians who always adopted to Ottoman society and having a safe and comfortable life, called themselves ?Millet-i Sadıka? because of their loyalty to Ottoman government. However, some reasons such as political goals of European States and Russia, the effects of French Revolution, provocation of Armenian Church, actions of missionaries-especially American missionaries- created a sovereignty idea among Armenians. Armenians involved some activities like founding revolutionary comities and societies both within and out of Ottoman borders to realize their idea. These activities beginning in 1860 continued until the early periods of World War I. With the sovereignty promise of allied states, they rebelled and spied, and they blocked the road of Ottoman Army so prevented the help to soldiers, and tortured Muslim people in various territories of Anatolia. Moreover, they fought against Ottoman state in Russian and French armies in World War I.. Although Armenians were warned to dispense with these activities by Ottoman officials at the beginning of World war I, some of the Armenians were transferred to Halep, Şam, Zor, Musul with a temporary ?Sevk ve İskân Kanunu? went into operation on 27 May 1915, as they continued these kinds of activities. Ottoman state used all his power in order to make the transfer in a healthy and secure way. The expenses were met by Muhacirîn Tahsisatı, later Seferberlik ve Harbiye Tahsisatı and discretionary fund. The first needs of the Armenians transferred are clothing and accommodation. The Ottoman state fulfilled these needs by giving wages and sending money to cities and governors. The children who became orphan during the transfer were brought to the orphanages. The Armenians who were ill or suffered from epidemic disease were cured in hospitals. Red Crescent made some organizations for Armenians such as serving food in public kitchens or curing them in hospitals. Red Crescent supplied medicine and vaccine in order to keep them against epidemic diseases. Armenians were assisted by the America, German, and Swiss missionaries, and other Armenians living in/out the Ottoman borders. Furthermore, charity associations collected help for Armenians. At first, Ottoman State did not lean towards these assists because it was regarded as a domestic issue and no other nations were expected to involve. However, the Ottoman state then permitted the assists because of the economical problems brought by the war. Even sometimes Red Crescent and Red Cross delivered the assists to the poor people together.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessYardımSevk ve iskânMisyonerlerErmenilerOsmanlı DevletiOttoman StateArmeniansMissionariesTransfer and settlementReliefDoctoral Thesis