Altınel, BüşraEr, Müyesser Nazlı2024-12-092024-12-092024Er, M. N. (2024). Kadınların sağlık okuryazarlığı düzeyi ile jinekolojik kanserler hakkındaki farkındalıkları ve taramaya katılma durumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.https://hdl.handle.net/20.500.12395/53404Araştırma, kadınların sağlık okuryazarlığı düzeylerini incelemek, sağlık okuryazarlığı düzeyleri ile jinekolojik kanser farkındalıkları ve taramaya katılma durumları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı-ilişki arayıcı türdeki araştırmanın evrenini Mart–Eylül 2023 tarihleri arasında Bartın ilinde bir Aile Sağlığı Merkezine herhangi bir sebeple başvuran kadınlar oluşturmuştur. Gelişigüzel örnek seçim yöntemi ile ulaşılan 487 kadınla çalışma tamamlanmıştır. Veriler Tanıtıcı Bilgi Formu, Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği ve Jinekolojik Kanserler Farkındalık Ölçeği kullanılarak yüz yüze anket yöntemi ile toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde Kruskal-Wallis ve Mann-Whitney U testi, Spearman korelasyon analizi kullanılmıştır. Çalışmaya katılan kadınların Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği puan ortalaması 33,60±9,28 ve Jinekolojik Kanserler Farkındalık Ölçeği puan ortalaması 157,36±25,78 olarak bulunmuştur. Çalışmaya katılan kadınların; %13,1'inin yetersiz, %42,5'inin sorunlu-sınırlı, %22,4'ünün yeterli ve %22,0'sinin mükemmel sağlık okuryazarlığına sahip olduğu görülmüştür. Çalışmaya katılan kadınların %77,8'inin pap-smear yaptırdığı ve %60,8'inin mamografi çektirdiği belirlenmiştir. Jinekolojik kanser farkındalığını kadınların eğitim durumu, çalışma durumu, ekonomik durumu, beden kütle indeksi, kronik hastalığının olup olmaması, pap-smear testi yaptırma durumu, alkol kullanımı gibi faktörlerin etkilediği saptanmıştır (p<0,05). Kadınların sağlık okuryazarlığı düzeyi ile jinekolojik kanserler farkındalık düzeyleri ve taramalara katılma durumları arasında anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur (p<0,05). Sonuç olarak; araştırmaya katılan kadınlar sınırlı sağlık okuryazarlığı düzeyine ve orta düzeyin üzerinde jinekolojik kanser farkındalığına sahip olduğu belirlenmiştir. Sağlık okuryazarlığı düzeyi arttıkça jinekolojik kanser farkındalıkları da artmaktadır. Ayrıca kadınların sağlık okuryazarlığı düzeylerinin pap-smear ve mamografi yaptırma durumlarını etkilediği belirlenmiştir. Kadınların sağlık okuryazarlığı düzeylerinin belirlenmesi, jinekolojik kanser farkındalıklarının artırılarak jinekolojik kanser taramalarına katılımlarının teşvik edilmesi önerilmektedir. Anahtar Sözcükler: Farkındalık; Jinekolojik Kanserler; Sağlık Okuryazarlığı; Taramalar.The research was conducted to determine the health literacy levels of women and to examine the relationship between health literacy levels and gynecological cancer awareness and participation in screening. The population of the descriptive-relationship-seeking type of research consisted of women who applied to a Family Health Center in Bartın province for any reason between March 2023 and September 2023. The study was literacy with 487 women reached by random sample selection method. Data were collected by face-to-face survey method using the Introductory Information Form, Turkish Health Literacy Scale and Gynecological Cancers Awareness Scale. Kruskal-Wallis and Mann-Whitney U test and Spearman correlation analysis were used to evaluate the data. The average score of the women participating in the study on the Turkey Health Literacy Scale was 33.60±9.28 and the average score on the Gynecological Cancers Awareness Scale was 157.36±25.78. Women participating in the study; It was observed that 13.1% had inadequate, 42.5% had problematic-limited, 22.4% had adequate and 22.0% had excellent health literacy. It was determined that 77.8% of the women participating in the study had a pap-smear and 60.8% had a mammography. It has been determined that awareness of gynecological cancer is affected by factors such as women's education level, employment status, economic status, body mass index, whether or not they have a chronic disease, whether they have a pap-smear test, and alcohol use (p<0.05). It was found that there was a significant relationship between women's health literacy level and gynecological cancer awareness levels and their participation in screenings (p <0.05). In conclusion; It was determined that the women participating in the study had a limited level of health literacy and an above-medium level of gynecological cancer awareness. As the level of health literacy increases, awareness of gynecological cancer also increases. It has also been determined that women's health literacy levels affect their ability to have Pap-Smear and mammography. It is recommended to determine women's health literacy levels, increase their awareness of gynecological cancer and encourage their participation in gynecological cancer screenings. Key Words: Awareness; Gynecological Cancers; Health Literacy; Scans.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessFarkındalıkJinekolojik KanserlerSağlık OkuryazarlığıTaramalarAwarenessGynecological CancersHealth LiteracyScansMaster Thesis872498