Yalçın, İsmail2021-04-292021-04-292020Yalçın, İsmail. (2020). Değişim ve yenileşmede fıtrat çizgisi. Tevilat Dergisi, 1, (1), 97-120. doi: https://doi.org/10.5281/zenodo.44148172757-654Xhttps://hdl.handle.net/20.500.12395/41432https://doi.org/10.5281/zenodo.4414817Fıtrat, İslâm literatüründe üzerine yoğun anlamlar yüklenen Kur’ân ve Sünnet kaynaklı bir kavramdır. Yaratılışın özünü, ilke ve esaslarını ifade etmek için fıtrat kavramı kullanıldığı gibi her bir varlığın yaratılıştan getirdiği ortalama maddi ve manevi varlığını ifade etmek için de fıtrat kavramı kullanılır. Müşahede âlemimizdeki her bir varlığa Allah yaratılıştan maddi bir suret ve manevi kabiliyetler vermiştir. Varlıklar içinde insan, iradeye bağlı sorumluluk bilincini emanet olarak yüklenerek Allah’ın yeryüzündeki halifesi olma vasfını kazanmıştır. Hayvanlar, bitkiler ve diğer cemâdât ise gayri iradî olarak fıtrat üzere varlıklarını sürdürür. İnsanın sorumluluk bilinciyle iradesini fıtrata uygun olarak kullanması, seçimlerinde iyiye, güzele ve hayra yönelmesini gerektirir. Üstelik bunu sadece kendisi için değil doğrudan ve dolaylı ilişkide olduğu bütün varlıklar için istemeli ve yapmalıdır. Allah gökteki ve yeryüzündeki varlıkları insanın hizmetine vermiştir. Bu varlıklardan faydalanırken onların fıtratlarına saygı gösterilmesi ve onlarla ilişkilerde insanın kendi fıtratı ile birlikte diğer varlıkların da fıtratlarının gözetilmesi gerekir. Hakîm sıfatının sahibi olan Allah’ın yaratmasında ve yaratılıştan varlıkları belirli bir fıtrat üzere var etmesinde anlaşılabilen hikmetler olduğu gibi herkesin kolayca anlayamayacağı hikmetler de bulunabilir. Bu sebeple ister insanla, ister hayvan, bitki ve diğer cansız varlıklarla ilgili bir değişiklik olsun, bir değiştirme düşünüldüğünde öncelikle Allah’ın yaratmasına ve koyduğu fıtrata saygı göstermeli ve anlamaya çalışılmalıdır. Her türlü değişim ve yenilik, ilim ve hikmetle, yaratılış ve fıtratı geliştirecek ve iyileştirecek tarzda yürütülmelidirFitrah is a concept construed with intense meanings in Islamic literature that originates from the Quran and Sunnah. As fitrat is used as the essence, principles, and rules of creation, it is also used as a way of expressing the material and spiritual value that each entity has due to creation. Allah has given each entity in the world an innate image and spiritual abilities. Of all these entities, humanbeings, by having willpower and responsibility, have undertaken the role Allah’s khalifah on earth. Animals, plants, and other beings continue their existence without willpower based only on fıtrat. use of human beings their willpower with the sense of responsibility in accordance with fıtrat, results in their being directed towards decent, smart and good things. They should do this not only for themselves but also for all beings to whom they are directly or indirectly related. Allah has assigned everything in the sky and the earth to the service of human beings. When benefiting from these beings, it is important that humans respect their fıtrat and while interacting with them they should consider the fıtrat of other entities alongside their own. Just as there are wisdoms that can be understood in the way Allah, who has the attribute of hikmat, created entities with certain innate different fıtrat, there are also wisdoms that cannot be easily understood by everyone. Therefore, whenever one considers a change on a being -whether it is a human, animal, plant, or something else- one should first respect and try to understand the fitrat that Allah has put into that entity. Any change and innovation should be based on science and wisdom and be made in a manner that will improve creation and fitrah.tr10.5281/zenodo.4414817info:eu-repo/semantics/openAccessİslam hukukuFıtratDeğişimYenileşmeBozulmaIslamic lawFitrahChangeInnovationDeteriorationArticle1197120