Gezgin, SaitKendirci, Bekir Eftal2023-12-112023-12-1120222022Kendirci, B. E., (2022). Farklı Çinko Kaynaklarının Buğday Bitkisinin Verim ve Çinko Alımına Etkileri. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.https://hdl.handle.net/20.500.12395/51422Kireçli, bazik reaksiyonlu, düşük organik madde ve yüksek kil içeren topraklar başta olmak üzere tarım topraklarında çinko (Zn) eksikliği yaygın olarak görülmektedir. Çinko bitkiler için çok az ihtiyaç duyulan bir mikro element olmasına rağmen bitkilerce topraklardan yeterince alınamaması durumunda bitkilerin verim ve kalitesinde önemli düzeylerde azalmaya neden olmakla birlikte çinko eksikliği olan bitkilerin tüketilmesiyle hayvan ve insanların sağlığıda olumsuz yönde etkilenmektedir. Topraklar da Zn noksanlığı ülkemiz ve dünya tarım toprakları açısından oldukça önemli bir problemdir. Ülkemizde Zn katkılı gübreler yaygın olarak kullanılmakta fakat Zn’lı gübre uygulaması yapılan alanlarda yetişen bitkilerde Zn noksanlığına rastlanmaktadır. Bu durum gübrelere ilave edilen Zn’nun bitki için elverişli olup olmadığı sorusunu akıllara getirmektedir. Bu bağlamda Sivas-Altınyayla ilçesinde tarla koşullarında kuru şartlarda çinko noksan toprakta yetiştirilen Bayraktar çeşidi ekmeklik buğdayın gelişimi, Zn’lu gübrelerin tane verimine etkileri ve Zn katkılı kompoze gübre (20.20.0+%1Zn(ZnO)) ve Zn katkısız kompoze gübreye (20.20.0) ilave edilen farklı Zn kaynaklarının (ZnSO4.7H2O, ZnO) ekmeklik buğday üzerine etkileri araştırılmıştır. Kontrole göre Zn uygulamaları ile bayrak yaprakları Zn konsantrasyonunda %7-48 arasında, tane Zn konsantrasyonunda %3-75, tane veriminde %12-21, hasat indeksinde %3-17, biyomasta %10-16, bin tane ağırlığında %3,2-5,9, metrekarede tane sayısında %11-17, metrekarede başak sayısında %0,5-2 ve başakta tane sayısında % 12-25 arasında artışlar belirlenmiştir. Bu artışlarda en fazla etkili olan uygulama çinkosuz kompoze gübreye ilava edilen ZnSO4.7H2O uygulaması olmuştur. Zn katkılı kompoze gübre ile Zn katkısız kompoze gübre arasında farklılık oluşturabilecek bir sonuç belirlenmemiştir. İçerisinde %1 oranında ZnO barındıran Zn katkılı kompoze gübrede ki Zn’nun ekmeklik buğdayın Zn konsantrasyonu ve alımı üzerine önemli etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Bu tez çalışması sonucunda elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde sınırlı sayıda yapılan diğer çalışmaları doğrular niteliktedir. Elde edilen sonuçlar Zn katkılı kompoze gübredeki Zn’dan bitkilerin yeterince faydalanamadığını ve Zn katkılı kompoze gübre ile Zn katkısız kompoze gübre arasında farklılık oluşturabilecek bir ekonomik kazanımın olmadığını göstermektedir.Zinc (Zn) deficiency is common in agricultural soils, especially in calcareous, basic reaction, low organic matter and high clay soils. Although zinc is a very little needed microelement for plants, if it is not sufficiently taken from the soil by plants, it causes a significant decrease in the yield and quality of the plants. Zn deficiency in soils is a very important problem for our country and world agricultural lands. In our country, Zn added fertilizers are widely used, but Zn deficiency is encountered in plants grown in areas where Zn fertilizer is applied. This raises the question of whether Zn added to fertilizers is suitable for the plant. In this context, the development of Bayraktar variety of bread wheat grown in dry conditions under field conditions in Sivas-Altınyayla district, the effects of Zn fertilizers on grain yield and the addition of Zn added composite fertilizer [20.20.0+1%Zn(ZnO)] and Zn-free composite fertilizer (20.20.0). The effects of different Zn sources (ZnSO4.7H2O, ZnO) on bread wheat were investigated. Compared to the control, with Zn applications, the Zn concentration of the flag leaves is between 7-48%, the grain Zn concentration is between 3-75%, the grain yield is between 12-21%, the harvest index is between 3-17%, the biomass is between 10-16%, the weight of a thousand grains Increases were determined between 3.2-5.9%, between 11-17% in the number of grains per square meter, between 0.5- 2% in the number of ears per square meter and between 12-25% in the number of grains per square meter. The most effective application in these increases was the application of ZnSO4.7H2O added to the zinc free composite fertilizer. A result that can make a difference between the Zn-added composite fertilizer and the Zn-added composite fertilizer has not been determined. It was determined that Zn in the Zn-added composite fertilizer containing 1% ZnO did not have a significant effect on the Zn concentration and uptake of bread wheat. When the results obtained as a result of this thesis study are evaluated, it confirms the other studies conducted in a limited number. The results show that the plants cannot benefit from Zn in Zn added fertilizer and there is no economic gain that can make a difference between Zn added compound fertilizer and Zn-free compound fertilizer.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessZn katkılı kompoze gübreekmeklik buğdayçinko formlarıverimded compound fertilizerbread wheatzinc formsyieldMaster Thesis