Alaoğlu, ÖzdemirElma, Fatma Nur2014-12-182014-12-182012-10-16Elma, F. N. (2012). Bazı bitki ekstraktlarının Avrupa sünesi, Eurygaster maura L. (Heteroptera: Scutellaridae)'ne etkileri üzerinde araştırmalar. Selçuk Üniversitesi, Yayımlanmış doktora tezi, Konya.https://hdl.handle.net/20.500.12395/1035Yapılan bu çalışmada, Foeniculum vulgare Miller (Umbelliferae), Lavandula angustifolia Miller (Lamiaceae), Cuminum cyminum L. (Umbelliferae), Thymus vulgaris L. (Lamiaceae), Achillea millefolium L. (Asteraceae), Artemisia absinthium L. (Asteraceae), Hypericum perforatum L. (Hypericaceae), Pimpinella anisum L. (Umbelliferae) olmak üzere sekiz bitkinin methanol ekstraktlarının Avrupa sünesi Eurygaster maura L. (Heteroptera: Scutellaridae)’nın değişik biyolojik dönemlerine toksik etkileri ile yumurta verimi ve yumurta canlılık oranına etkileri araştırılmıştır. Kışlamış erginler topikal aplikasyon ve püskürtme yöntemi, nimfler püskürtme yöntemi ile, yumurta dönemi ise bitki ekstraktlarına daldırma yöntemi kullanılarak test edilmiştir. Ayrıca bitki ekstraktlarının ovipozisyonu engelleme üzerine etkileri kurutma kağıdına emdirme yöntemi ile belirlenmiştir. Yapılan paralel bir çalışma ile E. maura’nın yumurta parazitoiti olan Trissolcus semistriatus Nees.’un (Hymenoptera: Scelionidae) larva, pupa ve ergin dönemlerine ekstraktların toksik etkileri de değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda Avrupa sünesinin tüm dönemlerinde ekstrakt konsantrasyonunun artışına ve uygulama süresine bağlı olarak ölüm oranının arttığı belirlenmiştir. Uygulamadan 48 saat sonra erginler için elde edilen LD50 değerleri dikkate alınarak toksik etkisi bakımından ekstraktların sıralanması topikal uygulamada, F. vulgare > L. angustifolia > C. cyminum > A. millefolium > P. anisum > A. absinthium > T. vulgaris > H. perforatum şeklinde iken, püskürtme uygulamasında F. vulgare > C. cyminum > T. vulgaris > H. perforatum > L. angustifolia > A. absinthium > P. anisum > A. millefolium şeklinde olmuştur. Nimf döneminde ise F. vulgare ve T. vulgaris ekstraktları en toksik ekstraktlar olmuşlardır. Ekstrakta daldırılan yumurtaların konsantrasyon artışına bağlı olarak açılım oranlarının düştüğü belirlenmiştir. Foeniculum vulgare ekstraktı %73.64 yumurta açılımını engelleme oranıyla ilk sırayı almıştır. Ekstrakt uygulanan ergin dişilerin, kontrole göre daha az yumurta bıraktığı ve genel olarak bu yumurtalarda açılım oranlarının düştüğü görülmüştür. En güçlü ovipozisyonu engelleme A. millefolium ekstraktı tarafından meydana getirilmiştir (%40.28). Foeniculum vulgare, L. angustifolia, C. cyminum ve T. vulgaris ekstraktları tüm biyolojik dönemler için toksik etki göstermiştir. Ekstraktların T. semistriatus’a toksik etkisi ile ilgili çalışmalarda parazitoid pupası en dayanıklı, ergini ise en hassas dönem olarak belirlenmiştir. Buğday bitkilerine fitotoksisite bakımından T. vulgaris, P. anisum ve L. angustifolia en toksik ekstraktlar olmuştur.In this study, methanol extracts of eight plants; Foeniculum vulgare Miller (Umbelliferae), Lavandula angustifolia Miller (Lamiaceae), Cuminum cyminum L. (Umbelliferae), Thymus vulgaris L. (Lamiaceae), Achillea millefolium L. (Asteraceae), Artemisia absinthium L. (Asteraceae), Hypericum perforatum L. (Hypericaceae), Pimpinella anisum L. (Umbelliferae), were tested on various biological stages of the European Sunn pest, Eurygaster maura L. (Heteroptera: Scutellaridae). Toxicities of the extracts were tested on overwintered adults of the pest by using topical and spraying methods. At the same time, the extracts were sprayed on the nymphal stages of the sunn-pest. Toxicites of the extracts on eggs were investigated by using dipping method. In addition, effects of plant extracts on oviposition deterrent were determined by impregnation method of blotting papers to plant extracts. A parallel study was also performed to evaluate the toxicities of the extracts on larvae, pupae and adults of egg parasitoid Trissolcus semistriatus Nees. (Hymenoptera: Scelionidae). As a result of this study, toxicities of the extracts were increased by depending on the rising of exposure time and extract concentration. Taking into account of LD50 values, 48 h later from applications on adults, ranking of extracts with regard to toxic effects were determined as F. vulgare > L. angustifolia > C. cyminum > A. millefolium > P. anisum > A. absinthium > T. vulgaris > H. perforatum and F. vulgare > C. cyminum > T. vulgaris > H. perforatum > L. angustifolia > A. absinthium > P. anisum > A. millefolium at the topical and spray applications, respectively. Against to the nymphal stages F. vulgare and T. vulgaris extracts were the most toxic among the tested extracts. The percentage of hatching of treated eggs decreased and treated females laid less egg which have low hatching ratio, than that of the control. Foeniculum vulgare extract was the most effective on egg hatching inhibition with the rate of 73.64%. A. millefolium extract was the most active on reducing fecundity among other extracts (40.28%). It was concluded that F. vulgare, L. angustifolia, C. cyminum, T. vulgaris extracts were the most toxic to all biological stages tested. While the pupae of parasitoid T. semistriatus were the most resistant to the extracts, adults were the most sensitive. In terms of phytotoxicity to the wheat plants T. vulgaris, P. anisum and L. angustifolia appeared to be the most toxic among other extracts tested.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessAvrupa sünesiBitki ekstraktıEurygaster maura L.Ovipozisyon engellemeOvisit etkiToksik etkiTrissolcus semistriatus NeesOvicidal effectsOviposition deterrencePlant extractSunn pestToxicitySüneDoctoral Thesis