Yazar "Balyemez, Sedat" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 3 / 3
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe 18 - 19. Yüzyıla Ait Bir Atasözleri Mecmuası: Risâle-i urûb-i Emsâl(Selçuk Üniversitesi, 2022 Nisan) Balyemez, Sedat; Karaoğlu, Elif GizemAtasözleri, duygu ve düşünceleri etkili şekilde aktarmaya yarayan kalıp sözlerdir. Yerinde kullanılmış bir atasözü, anlatımı güçlü ve inandırıcı kılmaktadır. Türkçenin ilk metinlerinden itibaren atasözlerinin varlığı bilinmektedir. Atasözlerinin mecmualarda bir araya getirilmesinin tarihi ise Eski Anadolu Türkçesi dönemine dek uzanmaktadır. Atasözleri mecmualarının özellikle 16. yüzyıldan itibaren arttığı görülmektedir. Türk atasözlerini içeren çok sayıda mecmuanın transkripsiyonlu metinleri; makale, kitap veya bildiri olarak yayımlanmıştır. Bunun yanında henüz transkribe edilmeyen atasözü mecmuaları da vardır. Almanya Milli Kütüphanesinde “Ms.or.quart 1502” numarası ile kayıtlı olan bir yazmanın 66b-93a sayfaları arasında bulunan atasözleri mecmuası da bugüne kadar transkribe edilmeyen mecmualardan biridir. Bu makalede, ilgili mecmuadaki atasözleri transkribe edilecek ve metinle ilgili önemli görülen bazı açıklamalar verilecektir. Böylece Türk atasözleri külliyatına yeni bir metin kazandırılacaktır.Öğe Eğit-, Eğitim Kelimelerinin Yapısı Ve Türkiye Türkçesine Girme Süreci(Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 2019) Balyemez, SedatTürkçenin eklemeli bir dil olması, hangi kelimenin hangi kökten türetildiği hakkında daha ilk bakışta doğru çıkarım yapmayı sağlamaktadır. Ancak kelimelerde zaman içinde meydana gelen ses ve anlam değişiklikleri ya da dile sonradan giren unsurlar nedeniyle bazı tesadüfi benzerlikler ortaya çıkmaktadır. Böyle bir durumda ses ve anlam bakımından birbirine benzeyen ama aslında kökleri ya da kökenleri farklı olan kelimeler, aynı kökten türemiş zannedilmektedir. Türkiye Türkçesine tarihî bir süreç içinde gelen ‚eğ- (eğmek)? fiili ile Türkiye Türkçesine Dil Devrimi sonucunda giren ‚eğit- (eğitmek), eğitim? kelimeleri, bu duruma örnek olarak verilebilir. Bu çalışmada ‚eğit- (eğitmek), eğitim? kelimelerinin Türkiye Türkçesine giriş süreci anlatılacak ve söz konusu kelimelerin ‚eğ- (eğmek)? fiili ile yapısal bir bağlantısı olmadığı açıklanmaya çalışılacaktır.Öğe Nurullah Ataç’ın Sözcüklerinin Kaynakları(Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 2021) Balyemez, SedatBaşlangıçta öz Türkçecilik hareketine mesafeli duran Nurullah Ataç, özellikle 1940’ların ortalarından itibaren özleştirmenin en büyük savunucularından biri olmuştur. Ataç’ın yazılarında kullandığı bazı yeni kelimeler, dil araştırmacılarının da ilgisini çekmiş ve bu kelimeler üzerine çeşitli sınıflama, derleme çalışmaları yapılmıştır. Ataç’ın kelimeleri üzerine yapılan bazı çalışmalarda aslında Ataç tarafından türetilmeyen birtakım kelimeler için “Ataç tarafından türetilmiştir.” bilgisinin verildiği görülmüştür. Şu durumda Ataç’ın kullandığı sözcüklerden hangilerinin Ataç tarafından türetilmiş olduğu konusunda bir karışıklık vardır ve bu sözcükler üzerinde geniş kapsamlı yeni bir araştırma yapmak gerekmektedir. Ataç’ın yazılarında kullandığı 873 sözcük, daha önce başka bir araştırmacı tarafından “Ataç’ın Sözcükleri” adlı kitapta bir araya getirilmiştir. Eldeki bu çalışmada Dil Devrimi’nin ilk yıllarında yayımlanan ve hem eski kelimeleri hem de yeni kelimeleri içeren sözlükler taranarak bu 873 sözcüğün kaynağı araştırılmıştır. Ataç’ın hangi kelimeyi hangi sözlükten almış olabileceğini, hangi kelimeleri türetmiş olabileceğini gösteren listeler oluşturulmuştur. Nurullah Ataç’ın türetme ve birleştirme yoluyla 306 yeni sözcük yaptığı, kullandığı diğer kelimeleri ise sözlüklerden almış olabileceği sonucuna varılmıştır. Ataç’ın eski kökler kullanarak türettiği kelimeler bugün unutulmuştur. Canlı köklerden türettiği 39 sözcük ise bugün yazı dilinde yaşamaktadır. Günümüzde sıkça kullanılan örneğin, koşul, güldürü, yapıt, eleştiri, görece, günce vb. gibi birçok kelimenin Ataç tarafından türetilmiş olabileceği belirlenmiştir.
