Browsing by Author "Yüksel, Selma"
Now showing 1 - 1 of 1
Results Per Page
Sort Options
Item Ankara İli Merkezinde Bulunan Bazı Tarihsel Mimari Yapıların Süslemelerinin Tasarım İlkelerine Göre Değerlendirilerek El Sanatları Ürünlerinde Yorumlanması(Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2023) Yüksel, Selma; Ersöz Uzar, Nihan SemenSüsleme sanatı; geçmişi bin yıllara dayanmakta olan, benzersiz örneklerine rastlanılan Türk kültür mirası içinde yer alan değerlerimizdendir. Ülkemizde de dini ve sivil mimari alanında sayısız örneği bulunmaktadır. Tasarım ve sanat kavramı da insanlık tarihi kadar eskidir. Geçmişten günümüze kadar geçen sürece bakıldığında, bilim ve sanatın birbirine paralel olarak gelişme gösterdiği söylenebilmektedir. Günümüzde önemi giderek artan tasarım kavramının uygulama alanları çoğalarak toplumumuzun ilgi odağı halini almıştır. Bu bağlamda kültüre geçmişimizden yararlanarak yeni tasarımlar üreterek geçmişle bugün arasında bağ kurabilmek, yeni nesillere kültürümüzü aktarmak açısından oldukça önemlidir. Son yıllarda sanat ve tasarım alanlarında yapılan akademik çalışmalarda tasarım ilkelerine ne ölçüde yer verildiğini konu edinen araştırmalar yapılmaktadır. Fakat bu alanda detaylı çalışmalar bulunmamaktadır. Araştırmamızda, tarihi mimari yapılarda bulunan süsleme kompozisyonlarının tasarım ilkelerine göre incelenerek ve yeniden yorumlayarak, uygulama alanlarını çoğaltmak amaçlanmıştır. Konu ile ilgilenenlere görsel ve yazılı kaynak olması amacıyla çalışmalarımız bu doğrultuda sürdürülmüştür. Çalışmamızda tarama ve deneme modeli kullanılmıştır. Bu amaçlar doğrultusunda 2019 yılında Ankara Valiliğinin yayınladığı ‘’Ankara Vakıf Eserleri’’ ne göre Ankara il merkezinde bulunan 59 adet tarihsel ibadethane olduğu belirlenmiştir. Bu tarihsel ibadethanelerden 55 tanesinin günümüze kadar gelebildiği tespit edilmiştir. Araştırmamızda nitel bir süreç izlenerek yargısal (kasti) örnekleme yolu ile Ankara ili merkezinde bulunan yirmi dört (24) adet tarihi yapı ile sınırlandırılmıştır. Ankara ili merkezinde bulunan günümüze kadar gelebilmiş mezar taşı, ibadethane, çeşme, kilise gibi yapılar arasından süsleme özellikleri bakımından inşa edildikleri dönemin en zengin örneklerini içinde barındıran örnekler çalışmamızda konu edinilmiştir. Ankara ili merkezinde bulunan çalışmamıza konu edindiğimiz yapıların süslemeleri tasarım ilkelerine göre incelenmiştir. Ayrıca bu süslemelerden esinlenilerek, süsleme özelliklerini bozmadan çeşitli el sanatları ürünleri tasarlanarak yeni el sanatı ürünleri yapılmıştır.Araştırmamız, seçilen yapılarda bulunan süslemelerin incelenmesi sonucunda edinilen bilgiler doğrultusunda yapılardaki süslemelerde kullanılan teknik, malzeme, üslup ve motif bakımından ele alınarak tasarım ilkelerine göre değerlendirilmiştir. Yapılan çalışmalardan elde edilen bilgilerde bu yapılardaki süslemelerin genellikle ahşap, alçı, taş ve kalem işi tekniğiyle çalışıldığı izlenmiştir. Süslemelerde çoğunlukla yapıldıkları dönemin özelliklerini yansıtan bitkisel nar motifi, palmetler, hatailer, rumiler, rozet, karanfil, lale, penç motifleri, geometrik sekiz kollu ve on iki kollu yıldız motifi, altıgenler, sekizgenler, bordürler, geçmeler kullanılmıştır. Ahşap kısımlarda orijinal ceviz rengi, kalem işlerinde daha çok yeşil, krem rengi, sarı, kırmızı, hat yazılarının olduğu bazı alanlarda ise altın sarısı kullanıldığı görülmüştür. Seçilen eserlerin süsleme kompozisyonlarının yapıldıkları dönemde de tasarım ilkelerine uygun olarak tasarlandığı kanaati taşımaktayız. Araştırmamız konu ile ilgilenenlere görsel ve yazılı kaynak teşkil etmesi bakımından önem taşımaktadır.