Yazar "Özkan, Abdurrahman" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 6 / 6
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe Ahmed-İ Dâî’nin Tefsîr Tercümesi’nin manzum mukaddimesi ve dil özellikleri(Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 2002) Özkan, AbdurrahmanBu çalışmada Ahmed-i Dâî’nin tefsir tercümesinin manzum mukaddimesi ve mukaddimenin dil özellikleri üzerinde durulmuştur. XIV. yüzyılın ikinci yarısıyla XV. yüzyılın ilk yarısında yaşamış olan Ahmed-i Dâî, Eski Anadolu Türkçesinin önde gelen şahsiyetlerindendir. Anadolu’da Türkçeye tercüme edilen ilk Kur’an tefsiri tercümesi olarak kabul edilen Ahmed-i Dâî’nin Tercüme-i Tefsîr-i Ebü’l-Leysi’s-Semerkandî isimli eserinin bazı nüshalarının başında yer alan manzum mukaddime müstakil bir eser niteliğindedir. Mukaddime Eski Anadolu Türkçesinin dil özellikleriyle meydana getirilmiş ve o döneminin karakteristik özelliklerini taşıyan bir eserdir. Arkaik kelimeler vardır.Öğe Bir söz dizimi terimi: özel isim grubu(Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 2018) Özkan, AbdurrahmanTürkçe kaynaklarda bazı kavramların adlandırılışı ve bazı terimlerin içerikleri, tanımları, kullanılışları konusunda farklılıklar ve eksiklikler bulunmaktadır. Farklı kavramlar bazen aynı adla karşılanmaktadır. Bu durum adlandırma mantığına aykırıdır. Çünkü bir kavram bir terimle karşılanır, birden fazla kavram aynı terimle karşılanmaz. “Mehmet Akif Ersoy, Yahya Kemal Beyatlı, Reşat Nuri Güntekin” gibi yapılar söz dizimi kaynaklarında genellikle birleşik isim / birleşik isim grubu gibi adlarla adlandırılmaktadır. Aynı şekilde Türkçe kaynaklarda “hanımeli, ayakkabı” gibi yapılar da birleşik isim olarak adlandırılmaktadır. “Reşat Nuri Güntekin” ile “hanımeli” gibi yapıları farklı terimlerle karşılamak gerekir. Değişik kelime grubu kalıplarıyla cins adlarının oluşturdukları birlikler ile eksiz olarak özel isimlerin oluşturdukları birlikler aynı terimle karşılanmamalıdır. Çalışmamızda birleşik isim grubu teriminin kaynaklardaki durumu belirlendikten sonra içeriği ve kapsamı hakkında değerlendirmeler yapılmıştır. Bu çalışmada, söz konusu bilgiler ışığında, “Reşat Nuri Güntekin” gibi yapılar için “özel isim grubu” terimi teklif edilmiştir.Öğe İlk baskısı 1945 yılında yapılan Türkçe Sözlük’te 32.104 sözlük birimi yer alır. 2011 yılında yapılan son baskıda (11. baskı) ise bu sayı 92.292’ye çıkmıştır. Yeni edebî eserlerin taranmaya devam etmesi bu sayının artmasını sağlayacaktır. Türkçe Sözlük’ü yapısal olarak ele alan çalışmaların ortaya konulması Sözlük’te yer alan maddelerin daha doğru değerlendirilmesine imkân verir. Türkçe Sözlük’te farklı köklere ve farklı anlamlara sahip olan bazı sözcükler tek sözlük birimi altında maddelenmiştir. Çalışmamızda bu şekilde farklı anlamlara ve farklı köklere sahip olan eş gösterenli 36 sözcük tespit edilmiştir. Bu sözcüklerin Türkçe Sözlük’te 18 madde altında değerlendirildiği görülmüştür. Bu sözlük birimlerinin Türkçe Sözlük’te ayrı ayrı maddelenmesi hem etimolojik açıdan daha doğru bir sözlüğün meydana getirilmesi hem de Türkçe Sözlük’ün sahip olduğu sözlük birimi sayısının meydana çıkarılması açısından önemlidir.(Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 2020) Özkan, Abdurrahman; Mert, Abdullahİlk baskısı 1945 yılında yapılan Türkçe Sözlük’te 32.104 sözlük birimi yer alır. 2011 yılında yapılan son baskıda (11. baskı) ise bu sayı 92.292’ye çıkmıştır. Yeni edebî eserlerin taranmaya devam etmesi bu sayının artmasını sağlayacaktır. Türkçe Sözlük’ü yapısal olarak ele alan çalışmaların ortaya konulması Sözlük’te yer alan maddelerin daha doğru değerlendirilmesine imkân verir. Türkçe Sözlük’te farklı köklere ve farklı anlamlara sahip olan bazı sözcükler tek sözlük birimi altında maddelenmiştir. Çalışmamızda bu şekilde farklı anlamlara ve farklı köklere sahip olan eş gösterenli 36 sözcük tespit edilmiştir. Bu sözcüklerin Türkçe Sözlük’te 18 madde altında değerlendirildiği görülmüştür. Bu sözlük birimlerinin Türkçe Sözlük’te ayrı ayrı maddelenmesi hem etimolojik açıdan daha doğru bir sözlüğün meydana getirilmesi hem de Türkçe Sözlük’ün sahip olduğu sözlük birimi sayısının meydana çıkarılması açısından önemlidir.Öğe Kitab-ı Mukaddime-i Ebu'l-Leysi's Semerkandi (imla-gramer-tenkitli-metin-indeks)(Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1994) Özkan, Abdurrahman; Yavuz, OrhanÖğe Mehekkü’l-İlim Ve’l-Ulemâ isimli eserde birleşik fiiller(Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 2013) Özkan, AbdurrahmanKlasik Osmanlı Türkçesi dönemi eseri olan Mehekkü’l-İlim ve’l-Ulemâ’nın müellifi veya mütercimi belli değildir. Eser, dudak uyumu sürecinin gelişimini göstermesi açısından önemlidir. Bu makalede Klasik Osmanlı Türkçesi döneminde yazılan Mehekkü’l-İlim ve’l- Ulemâ isimli eserde geçen birleşik fiiller değerlendirilerek bu alandaki çalışmalara katkıda bulunmak amaçlanmıştır. Birleşik fiil, bir isim ile bir yardımcı fiilin veya iki ayrı fiil şeklinin yahut da isim soylu bir veya birden fazla kelime ile bir esas fiilin birleşmesinden oluşan ve tek bir kavrama karşılık olan fiil türüdür. Türkçede yabancı kökenli isimleri fiilleştirmede birleşik fiil kalıbından yaygın bir şekilde yararlanılmaktadır. İncelediğimiz eserde de birinci unsuru isim olan birleşik fiillerde, isim unsuru genellikle yabancı kökenlidir. Bu tür birleşiklerde isim unsuru olarak az sayıda Türkçe kökenli kelime kullanılmıştır. Bu makalede, incelememiz metne dayalı bir çalışma olduğu için, birleşik fiillerle ilgili farklı tasniflere ayrıntılı olarak yer verilmemiştir. Metinde geçen birleşik fiiller “asıl yardımcı fiillerle kurulan birleşik fiiller, bir yanı sıfat-fiil bir yanı yardımcı fiil olan birleşik fiiller: karmaşık fiiller, bir yanı isim bir yanı esas fiil olan birleşik fiiller, bir yanı zarf-fiil bir yanı fiil olan birleşik fiiller: tasvir fiilleri” şeklinde dört grupta ele alınarak incelenmiştir.Öğe Netâyicü’l-A‘mâl ve Menâhicü’l-Ebrâr isimli eserde dudak uyumu(Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 2014) Özkan, AbdurrahmanKlasik Osmanlı Türkçesi dönemi eseri olan Netâyicü’l-A’mâl ve Menâhicü’l-Ebrâr’ın müellifi veya mütercimi belli değildir. Eser, dudak uyumu sürecinin gelişimini göstermesi açısından önemlidir. Bu makalede, Klasik Osmanlı Türkçesi döneminde yazılan Netâyicü’l-A‘mâl ve Menâhicü’l-Ebrâr isimli eserde geçen dudak uyumu değerlendirilerek bu alandaki çalışmalara katkıda bulunmak amaçlanmıştır. Dudak uyumu Türkçenin her devrinde her sahada kelime bünyesine kuvvetle hâkim olan bir uyum değildir. Batı Türkçesinde dudak uyumu, tarihî süreç içinde gelişmiştir. Eski Anadolu Türkçesinde umumî temayül yuvarlaklaşma yönündedir. Eski Anadolu Türkçesinin sonundan itibaren bazı uyuma bağlı örnekler görülse de Batı Türkçesinde dudak uyumu süreci Klasik Osmanlı Türkçesi döneminin ilk zamanlarında başlamış ve bu süreç dönemin sonunda tamamlanmıştır. Netâyicü’l-A’mâl ve Menâhicü’l- Ebrâr isimli eserde, dudak uyumuyla ilgili gelişmeleri gösteren örneklerin yanında dudak uyumu sürecine aykırı örneklere de rastlanmıştır. Metindeki dudak uyumuna aykırı örnekler yeni bir uyumsuzluk oluşturmuştur. Bazı eklerde düzleşmeye veya yuvarlaklaşmaya bağlı olarak tersine uyumsuzluk olarak nitelendirebileceğimiz yeni uyumsuzluklar tespit edilmiştir. Bu çalışmada eserde tespit edilen dar düz ve dar yuvarlak ünlülü kelime tabanları ve ekler değerlendirilmiştir.
