Yazar "Demir, Osman Nuri" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim
    Öğe
    Mâtürîdî’de Vahyin, Bireyi ve Toplumu İnşası
    (Selçuk Üniversitesi, 2022 Aralık) Demir, Osman Nuri
    Yetkin bir mütekellim olmasının yanında hacimli bir tefsir eseri de bulunan İmam Mâtürîdî (ö. 333/944) muhtemelen müfessir kimliğinin de katkısıyla bireyin ve toplumun temel meseleleriyle yakından ilgilenmiştir. Bu yönüyle Mâtürîdî düşüncede vahyin bireyi inşası açısından tefekkür, tevhid, özgürlük, adalet, bireysel yetkinlik, hikmet ve âkıbet gibi kavramlar ön plana çıkarılmıştır. Mâtürîdî’nin toplum tasavvuru ise vahyin ışığında tevhid, adalet, emanet, ihsan, sorumluluk, çoğulculuk, toplumsal barış, fazilet ve erdem terimleri ekseninde kurgulanmıştır. O, öncelikle “küçük âlem” şeklinde isimlendirdiği insanın bireysel hayatını şekillendirecek olan ve doğuştan ona yüklenen fıtrata dair özellikleri ve bunlarla uyum halindeki dinî ve ahlâkî ilkeleri tespit etmiştir. Bunu yaparken de insanın içinde yaşadığı toplumu, sosyo-kültürel ve ekonomik durumları dikkate almıştır. Sonrasında ise bireysel ve toplumsal bilincin oluşturulması adına ferde, topluma ve vahye yüklenen anlamlar üzerinde durmuştur. Bireyin ve toplumun inşasında mikro âlem olan bireyle makro âlemi temsil eden toplum ve âlem arasında temelde yaratılış itibariyle bir uyumun bulunduğu iddiasıyla hareket eden Mâtürîdî, sistemini de buna göre dizayn etmiştir. Vahyin kurucu ve aklı destekleyici bir unsur olduğunu kabul eden Mâtürîdî esasında Hazreti Muhammed’e kadar uzanan peygamberlik çizgisinin bütünüyle bu misyonu icra ettiğini düşünmektedir. Ayrıca o, vahyin bireysel ve toplumsal hayatta akılla bilinmesi mümkün olmayan meselelerde dayanılması gereken yegâne unsur olduğuna işaret etmektedir. Bu yönüyle de Mâtürîdî açısından vahiy insanoğlu için Allah’ın bir lütfudur. Çünkü ona göre vahiy insanları Allah’a itaate teşvik eden ve onların taate muvaffak olmalarını sağlayan aslî faktördür. Vahye muhatap olan ve onu insanlara tebliğ etmekle görevlendirilen peygamberler de anılan gerekçelerle rahmet olarak nitelendirilmiştir. Bu bağlamda makale boyunca Mâtürîdî’nin görüşleri merkeze alınarak vahyin, bireyin ve toplumun inşasındaki rolü tartışılacaktır.