Mütûn-i Erbaa'da Muhammed b. el-Hasen eş-Şeybânî'ye nispet edilen görüşlerin tahkiki (İbâdât bölümü)

Mütûn-i Erbaa'da İmam Muhammed'e Nispet Edilen Görüşlerin Tahkiki (İbâdât Bölümü)? adlı bu çalışma; Hanefi mezhebinin muteber kitapları arasında olan mütûn-i erbaa'nın ibadetler bölümünde İmam Muhammed'e atfedilen görüşler özelinde, Hanefi mezhebindeki ilmi birikimin tevarüsünün sıhhatini tespite yönelik bir çabanın ürünüdür. Çalışma, bir giriş ve üç bölümden oluşmaktadır: Giriş bölümünde çalışmanın amacını ve sıhhat tespiti için takip ettiğimiz yöntemi anlattık. Birinci bölümde, görüşlerinin doğru aktarılıp aktarılmadığını tespit etmeyi amaçladığımız İmam Muhammed'in (v. 189/805) hayatı, ilmi kişiliği ve eserlerinden bahsettik. İkinci bölümde hemen hemen tüm İslami ilimlerde örneklerine rastladığımız metin tarzı eserlerin Hanefi furû-i fıkıh alanındaki tarihi seyrini ve -tespit edebildiğimiz ölçüde- metinlerin temel özelliklerini anlattık. Ardından mütûn-i erbaa'yı oluşturan dört metin kitabı ile bu kitapların müellifleri hakkında bilgi verdik. Üçüncü bölümde ibadetler bölümü özelinde mütûn-i erbaa'da İmam Muhammed'e nispet edilen görüşleri ele aldık. Klasik kitaplarda ?kitâb? denilen başlıkların her birinin, bir ana başlığı oluşturduğu bu bölümde, ele alınan görüşleri ?nispeti isabetli olan görüşler?, ?nispeti hatalı olan görüşler? ve ?isabeti tespit edilemeyen görüşler? şeklinde üçlü bir taksime tabi tuttuk. Sonuç bölümünde ise çalışma neticesinde elde edilen istatistiksel bilgileri sunup, ele alınan çerçeve içerisinde Hanefi mezhebinin ilmi tevarüsünün sıhhati ile ilgili ulaştığımız sonuçları zikrettik.

This dissertation aims to determine how healthy the pass of knowledge in the Hanafi school of law took place by focusing on the views of Imam Muhammad in the `Ibadat (rituals) sections of the four most prominent text books in the Hanafi school (Al-Mutun Al-`Arba`a). The dissertation consists of an introduction, three chapters and a conclusion. In the introduction, we have explained our goal in choosing this topic and the method we have pursued during our research. In the first chapter, we have given information about Imam Muhammad?s (d. 189/805) life, scholarship and works. In the second chapter we examined the historical development of the text books in the Hanafi fiqh literature and their common characteristics. We have also given detailed information about the four most known text books (Al-Mutun Al-`Arba`a) and their authors. In the third chapter we examined the views attributed to Imam Muhammad in the `Ibadat (rituals) sections of the four Hanafi text books. We have divided this chapter into sub-chapters that correspond to the categories (`kitâb?) of classical fiqh texts. Every sub-chapter examines the quoted views and categorizes them to ?correctly quoted?, ?misquoted? and ?unknown/undeterminable? views. In the conclusion we?ve given the statistics and listed the results we?ve reached by this research.