Manisa İl Halk Kütüphanesi'nde bulunan yazma Kur'an-ı Kerim'lerdeki tezhip örnekleri
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2007
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Türk-İslam Sanatları içerisinde önde gelen süsleme sanatlarından biri olan tezhib, İslami dönemle birlikte estetik ve mana bakımından mükemmeli yakalamaya çalışmıştır. Bu açıdan mükemmelliğin tezahürü olan örnekleri inceleyip topluma sunmak önemli bir görevdir. Bu tezimizle günümüzde unutulmaya yüz tutmuş tezhib sanatının eski örneklerini gün yüzüne çıkarmaya çalıştık. Manisa, kuruluşu M.Ö. 2000'li yıllara dayanan, 1313 yılında Saruhan Bey döneminde İslam'la tanışmış, 1410 yılında da Osmanlı İmparatorluğu sınırlarına katılmış, tarihi ve kültürel açıdan çok zengin mirasa sahip bir şehirdir. Manisa İl Halk Kütüphanesi'nde bulunan yazma eserler bu durumun göstergelerinden biridir. Buradan hareketle birkaç tanesini incelediğimiz yazmaların çok güzel tezhib örnekleri taşıdığını gördük. Ancak kütüphanede bulunan tüm yazma eserlerin tezhiblerinin incelenmesi bir tezin sınırlarını aşacağından dolayı tezimizi Kur'an-ı Kerim'lerle sınırladık. Kütüphanede 41 adet Kur'an-ı Kerim bulunmakta olup 21'i tezhiblidir. Tezimizde Kur'an-ı Kerim'ler'in tezhiblerini incelemeden önce birinci bölümde Kur'an-ı Kerim'le, ikinci bölümde de tezhible ilgili genel bilgiler verdik. Üçüncü bölümdex her bir Kur'an-ı Kerim'in katalog bilgilerini verdikten sonra tezhibli olanları sırasıyla renk, motif ve kompozisyon açısından inceleyip değerlendirdik. Dördüncü bölümdex eserlerle ilgili genel bir değerlendirme yapıp ulaştığımız sonuca ve yararlandığımız kaynaklara yer verdik. Beşinci bölümde ise incelenen eserlerin gerekli resimleri ve görsel açıdan daha iyi tahlil edilebilmeleri için siyah-beyaz çizimleri bulunmaktadır. Son olarak da incelenen eserlerin özelliklerini bir tabloda gösterdik. İncelediğimiz eserlere tezhip açısından baktığımızda biri Selçuklu tarzında diğeri de Herat üslubunda 16.yy a ait iki eser bulunmaktadır. Geriye kalan 19 eser ise Osmanlı dönemine ait olup 15, 16, 17, 18 ve 19. yy özellikleri taşımaktadırlar. Genel olarak baktığımızda şaheser diyebileceğimiz örneklerin yanı sıra çok sıradan tezhiplenmiş olanlar da vardır. Motif açısından usluplaştırılmış, yarı usluplaştırılmış ve hayal mahsulu hayvanlar hiç kullanılmamıştır. Hepsinde bitkisel motifler ve rûmîler kullanılmıştır. Bunun yanısıra geometrik motiflerin, bulutların ve münhanilerin kullanıldığı eserler de vardır. Renk açısından ise bütün hepsinde altın, altından sonra da ağırlıklı olarak laciverdin tonları kullanılmıştır. Ayrıca dönem özelliklerine göre diğer renkler de kullanılmıştır.
Being one of the faremost ornamenting arts among The Turkish-Islamic Arts, illumination has tried to reach to perfection in terms of aesthetics and sense through the Islamic period. From this point of view, it is a significant duty to examine the samples that are the reflection of perfection and present them to the society. So, with this thesis of mine, I tried to reveal the old samples of the illumination art which is on the verge of being forgotten. Having a very rich cultural and historical heritages Manisa is a city which dates back to 2000 B.C. , was introduced to Islam during the reign of Saruhan Bey in 1313, was concured by Ottoman Empire in 1410. The handwritten works in Manisa City Library is one of the signs of this situation.Given this fact, I witnessed that the manuscripts a few of which I examined, have very beautiful samples of illumination. However, since examing the samples of illumination in all the books in the library will excess the limit of a thesis, I included only the ones in the Holy Quran in my thesis. There are 41 volumes of Quran and 21 of them have illumination. Before examining the samples of illumination in the Quran, in my thesis, I gave vital information about the Quran in the first part and general information about illumination in the second. In the third part after I gave information about each Quran in neast, I examined and evaluated the ones which have illumination according to their colour pattern and composition in the 4th part, I made a general command about the works and gave what results I reached and which sources I benefitted from in my thesis. In the 5th part, there are some necessary illustrations and black-white drawings of the examined works with which I could analyze better.In the end I showed the features of the examined works(in the thesis) in a "table". Regarding these works of art there are two types of work, one in Seljuk style and the other one in Herat(style) of the 16th century.Belonging to the Ottoman period the rest 19 works, have the features of the 15th, 16th, 17th, 18 and 19th centuries. In general there are such works of art that I can consider as a master piece together with two ordinary samples of illumination. There are no example of illustrated, semi-illustrated animals and the imaginary ones but are vegetal patterns and Rumi(style)s in all. A part from that there are the examples in which geometrical patterns, clouds were used. As for the colour, gold colour and subsequently different shades of dark blue were used in all. Also other colours were used according to the futures of the period.
Being one of the faremost ornamenting arts among The Turkish-Islamic Arts, illumination has tried to reach to perfection in terms of aesthetics and sense through the Islamic period. From this point of view, it is a significant duty to examine the samples that are the reflection of perfection and present them to the society. So, with this thesis of mine, I tried to reveal the old samples of the illumination art which is on the verge of being forgotten. Having a very rich cultural and historical heritages Manisa is a city which dates back to 2000 B.C. , was introduced to Islam during the reign of Saruhan Bey in 1313, was concured by Ottoman Empire in 1410. The handwritten works in Manisa City Library is one of the signs of this situation.Given this fact, I witnessed that the manuscripts a few of which I examined, have very beautiful samples of illumination. However, since examing the samples of illumination in all the books in the library will excess the limit of a thesis, I included only the ones in the Holy Quran in my thesis. There are 41 volumes of Quran and 21 of them have illumination. Before examining the samples of illumination in the Quran, in my thesis, I gave vital information about the Quran in the first part and general information about illumination in the second. In the third part after I gave information about each Quran in neast, I examined and evaluated the ones which have illumination according to their colour pattern and composition in the 4th part, I made a general command about the works and gave what results I reached and which sources I benefitted from in my thesis. In the 5th part, there are some necessary illustrations and black-white drawings of the examined works with which I could analyze better.In the end I showed the features of the examined works(in the thesis) in a "table". Regarding these works of art there are two types of work, one in Seljuk style and the other one in Herat(style) of the 16th century.Belonging to the Ottoman period the rest 19 works, have the features of the 15th, 16th, 17th, 18 and 19th centuries. In general there are such works of art that I can consider as a master piece together with two ordinary samples of illumination. There are no example of illustrated, semi-illustrated animals and the imaginary ones but are vegetal patterns and Rumi(style)s in all. A part from that there are the examples in which geometrical patterns, clouds were used. As for the colour, gold colour and subsequently different shades of dark blue were used in all. Also other colours were used according to the futures of the period.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Manisa, Tezhib sanatı, Illumination art, Manisa İl Halk Kütüphanesi, Kur'an-ı Kerim, Quran
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Öztürk, O. (2007). Manisa İl Halk Kütüphanesi'nde bulunan yazma Kur'an-ı Kerim'lerdeki tezhip örnekleri. Selçuk Üniversitesi, Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Konya.
