Sâmânoğulları Vezirleri
| dc.authorid | 0000-0001-9075-6327 | en_US |
| dc.contributor.author | Turan, Yasemin | |
| dc.date.accessioned | 2023-07-07T17:35:13Z | |
| dc.date.available | 2023-07-07T17:35:13Z | |
| dc.date.issued | 2023 Haziran | en_US |
| dc.department | Başka Kurum | en_US |
| dc.description.abstract | Köken itibariyle İran menşeili olan, Bermekiler vasıtasıyla Abbâsîler tarafından kabul edilen vezirlik kurumu, gerçek anlamda ilk kez İslâm devlet teşkilâtı içerisinde Abbâsîler döneminde ortaya çıkmış ve kurumsallaşmıştı. Türk-İslâm devletlerinin idari sistemlerinde olduğu gibi, Sâmânoğulları Devleti’nin teşkilat yapısında da vezirler, hükümetin başında başvekil konumunda yer almışlardı. Yetki bakımından devlet teşkilatında hükümdardan sonra gelmişlerdi. Bu anlamda Sâmânoğullarında genellikle tanınmış âlimler ve edipler arasından seçilen, Nizâmülmülk’ün Siyâsetnâme adlı eserinde de belirttiği vezirzâde ölçütünü yansıtan Sâmânoğulları vezirleri, siyasi ve idari başta olmak üzere, askeri, iktisadi ve hukuki alanlarda çeşitli görev ve yetkilere sahip olan yöneticilerin başında yer almaktaydılar. Bu dönemde vezirler, idari bürokrasinin başkanı sayılmaktaydılar. Kendi mahiyetlerinde bulunan divandan başka, diğer divan işleriyle de ilgilenmekteydiler. Bürokratik işler genel olarak vezirlere bağlı şekilde yürütülmekteydi. Vezirlerin altında ise birçok memuriyet ve daire yer almaktaydı. Oldukça önemli bir makamda bulunan vezirler, arka planda aslında devleti yöneten güçlü unsurlar olup, devletin tüm işlerinde etkin konumdaydılar. Dolayısıyla devlet teşkilatı içerisinde bu kadar önemli bir yere sahip olan Sâmânoğulları vezirlerinin incelenmesi ve böylece yabancı ülkelere kıyasla Türkiye’de yeterli seviye bulunmayan Sâmânoğullarına dair araştırmalara katkı sağlanması gerekmektedir. Bu çalışmada, ana kaynaklar ve araştırma eserler ışığında ilk olarak giriş mahiyetinde vezirin kısa tarihi, daha sonra Sâmânoğulları vezirlerinin özellikleri, görev ve yetkileri hakkında bilgiler verilmiştir. Bundan sonraki bölümde ise, makalenin asıl konusu olan Sâmânoğulları vezirleri ele alınmıştır. | en_US |
| dc.description.abstract | The institution of viziership, originally of Iranian origin and accepted by the Abbasids through the Bermakis, emerged and institutionalized for the first time in the Islamic state organization during the Abbasid period. As in the administrative systems of the TurkishIslamic states, the viziers were in the position of prime minister at the head of the government in the organizational structure of the Samanids State. In terms of authority, they came after the ruler in the state organization. In this sense, the Viziers of the Samanids, who were generally selected from among the well-known scholars and writers of the Samanids, and who reflected the criteria of vizierate that Nizamülmülk stated in his work called Siyâsetnâme, were at the head of the rulers who had various duties and powers in the military, economic and legal fields, especially in the political and administrative fields. In this period, the viziers were considered the head of the administrative bureaucracy. Apart from the divan in their own nature, they were also interested in other divan affairs. Bureaucratic affairs were generally carried out by the viziers. Under the viziers, there were many civil servants and offices. The viziers, who held a very important office, were actually powerful elements that ruled the state in the background and were active in all the affairs of the state. Therefore, it is necessary to examine the Viziers of the Samanids, who have such an important place in the state organization, and thus to contribute to the researches on the Samanids, which do not have a sufficient level in Turkey compared to foreign countries. In this study, in the light of the main sources and research works, firstly, the brief history of the vizier as an introduction, and then the characteristics, duties and powers of the Sâmanoğulları viziers are given. In the next section, the main subject of the article, the Viziers of the Samanids, is discussed. | en_US |
| dc.identifier.citation | Turan, Y., (2023). Sâmânoğulları Vezirleri. Selçuklu Araştırmaları Dergisi, (18), 25-52. doi:10.23897/usad.1319085 | en_US |
| dc.identifier.doi | 10.23897/usad.1319085 | en_US |
| dc.identifier.endpage | 52 | en_US |
| dc.identifier.issn | 1015-2105 | en_US |
| dc.identifier.issn | 2548-0154 | en_US |
| dc.identifier.issue | 18 | en_US |
| dc.identifier.startpage | 25 | en_US |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.12395/48310 | |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.publisher | Selçuk Üniversitesi | en_US |
| dc.relation.ispartof | Selçuklu Araştırmaları Dergisi | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Makale - Uluslararası Hakemli Dergi - Başka Kurum Yazarı | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.selcuk | 20240510_oaig | en_US |
| dc.subject | Vezir | en_US |
| dc.subject | Sâmânoğulları | en_US |
| dc.subject | Bel’amî | en_US |
| dc.subject | Ceyhânî | en_US |
| dc.subject | Utbî | en_US |
| dc.subject | Vizier | en_US |
| dc.subject | Samanids | en_US |
| dc.title | Sâmânoğulları Vezirleri | en_US |
| dc.title.alternative | Viziers of the Samanids | en_US |
| dc.type | Article | en_US |
