İslam düşüncesinde iletişim biliminin gelişimi ve önemi
| dc.authorid | 0009-0009-6728-3686 | |
| dc.contributor.advisor | Gölcü, Abdulkadir | |
| dc.contributor.author | Topcu, Rümeysa | |
| dc.date.accessioned | 2025-06-24T05:37:54Z | |
| dc.date.available | 2025-06-24T05:37:54Z | |
| dc.date.issued | 2025 | |
| dc.department | Enstitüler, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazetecilik Ana Bilim Dalı | |
| dc.description.abstract | Bu çalışma, İslam düşüncesi çerçevesinde iletişim biliminin gelişimi ve önemini, tarihsel süreç bağlamında kavramsal zemini ve çok yönlü işleyişiyle birlikte iletişimi oluşturan anlam ve yöntemleri inceleyerek kavramsal analiz yapmayı amaçlamaktadır. İslam geleneği içerisinde dilin mahiyeti, kelam ilminin fonksiyonu, felsefi düşüncenin etkisi ve iletişim argümanlarının oluşumu, iletişim bilimlerinin temel dinamikleriyle karşılaştırmalı biçimde ele alınmıştır. Araştırma konusu olan İslam düşüncesinde iletişim biliminin gelişimi ve kavramsal temellerinin, geçmişten günümüze nasıl biçimlendiğini anlayabilmek adına literatür taraması yöntemi tercih edilmiştir. Bu bağlamda çalışma klasik İslam düşünürlerinin orijinal eserlerini ve bu eserler üzerinde gerçekleştirilmiş modern dönem akademik çalışmalarında yer alan yorumları kapsamaktadır. Bu çalışma İslam'ın ilk dönemlerinden itibaren iletişimin her yönüyle var olduğu ve yalnızca bir aktarım süreci olmanın ötesinde anlam inşası, ikna, temsil, ahlaki tutum ve bireyin yaratıcıyla olan iletişimi üzerinden çok katmanlı bir iletişim sitemi olarak şekillendiğini ortaya koymaktadır. Çalışmanın temel çıkış noktası, İslam düşüncesinde iletişim olgusunun, felsefi, dilbilimsel, kelami ve hatabi boyutlarıyla bir bütün olarak ele alınmasıdır. Bu bağlamda, iletişim kavramı hem bireylerarası hem bireyin içsel dünyasında hem de bireyin yaratıcıyla kurduğu ilişkiler ağı içerisinde değerlendirilerek, içsel iletişim metotları, hitabet, ikna, sezgi ve üslup gibi unsurlar üzerinden yapılandırılmıştır. İletişimin mahiyeti üzerine sorular sorularak İslam düşüncesinin sunduğu cevaplar sistematik biçimde analiz edilmiştir. Tezin kuramsal çerçevesinde, başta Farabi, İbni Sina, Gazali, İbni Arabi ve İbni Haldun olmak üzere bir çok İslam düşünürlerinin dil, anlam, ifade, kavram ve hitabet konuları üzerine görüşleri değerlendirilmiştir. Bu bağlamda düşünürlerin, dilin yapısı, kavramların oluşumu ve anlamın zihinsel temsili konusundaki yaklaşımları; iletişim bilimi İslam geleneği kapsamında köken bakımından çözümlenmiştir. İfade, lafız, kelam, kavl, tasavvur, tasdik, mecaz, ibdain, hadsiyyat gibi kavramlar üzerinden İslam düşüncesinin iletişim bilimlerine olan özgün katkıları ortaya konmuştur. Aynı zamanda İslam düşüncesinde yer alan iletişim pratikleri, kavramlar ve düşünsel yaklaşımlar sistematik bir bütünlük içerisinde ele alınmıştır. Burada elde edilen veriler, modern iletişim kuramlarıyla karşılaştırılarak kavramsal örtüşmeler ve ayrışmalar ortaya konmuştur. Bu sayede İslam düşüncesinde iletişimle ilgili kavramsal bir harita ortaya koyulurken beraberinde bu haritanın modern bilimsel bağlamlarla ilişkilendirilmesi sağlanmıştır. | |
| dc.description.abstract | This study aims to conduct a conceptual analysis of the development and significance of communication science within the framework of İslamic thought. It explores the meaning and methods that constitute communication through a multidimensional approach, grounded in conceptual foundations and examined within a historical context. Within the Islamic tradition, the nature of language, the function of kalam ( Islamic theology), the influence of communication arguments are discussed in comparison with the fundamental Dynamics of modern communication sciences. To understand how the development and conceptual foundations of communication science in Islamic thought have evolved from past to present, a literature review method has been adopted. In this context, the study draws upon original Works of classical Islamic thinkers as well as modern academic interpretations and analyses of these works. The research reveals that from the earliest periods of Islamic, communication has existed in a multifaceted form-not merely as a means of constructing meaning, persuasion, representation, moral expression, and spiritual connection between the individual and the Creator. The main premise of this study is that the phenomenon of communication in Islamic thought should be examined holistically, encompassing its philosophical, linguistic, theological (kelam), and rhetorical (khatabah) dimensions. Accordingly, the concept of communication is analyzed not only in interpersonal contexts but also within the individual's iner world and their relationship with the Divine. Elements such as internal cammunication methods, rhetoric, persuasion are used as structural components in this analysis. By posing guestions about the nature of communication, the study systematically explores the answers provided by Islamic thought. The theoretical framework of the thesis evaluates the views of numerous Islamic thinkers-most notably Al- Farabi, Ibni Sina (Avicenna), Al-Gazali, İbni Arabi, and İbni Haldun- on longuage, meaning, expression, concepts, and rhetoric. In this regard, the thinkers' perspectives on the structure of language, the mental representation of meaning are examined to trace the origins of communication science within the Islamic intellectual tradition. Concepts such as expression (ibdain), utterance (lafız), discourse (kelam), speech (kavl), conception (tasavvur), assent (tasdik), metaphor (mecaz), intuition (hadsiyyat), and others are utilized to demonstrate the enique contributions of Islamic thought to the field of communication. Moreover, communication practices, concepts, and intellectual approaches embedded in Islamic thought are addressed in a systematic and coherent framework. The findings are then compared with modern communication theories to highlight conceptual convergences and divergences. In doing so, the study provides a conceptual map of communication within Islamic thought and aligns it with contemporary scientific discourse. | |
| dc.identifier.citation | Topcu, R. (2025). İslam düşüncesinde iletişim biliminin gelişimi ve önemi. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. | |
| dc.identifier.uri | https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=htlyhJG97gjBTPjAeWRhPh2JxUVxQw6nBe_6nUtJIFu_SnUWHeN8G-B_vpWP61gm | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.12395/55372 | |
| dc.identifier.yoktezid | 938175 | |
| dc.institutionauthor | Topcu, Rümeysa | |
| dc.institutionauthorid | 0009-0009-6728-3686 | |
| dc.language.iso | tr | |
| dc.publisher | Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü | |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | |
| dc.subject | İletişim | |
| dc.subject | Dil | |
| dc.subject | Kelam | |
| dc.subject | Hitabet ve İkna | |
| dc.subject | Anlam İnşası | |
| dc.subject | Communication | |
| dc.subject | Language | |
| dc.subject | Speech or Discourse | |
| dc.subject | Oratory and Persuasion | |
| dc.subject | Construction of Meaning | |
| dc.title | İslam düşüncesinde iletişim biliminin gelişimi ve önemi | |
| dc.title.alternative | The development and importance of communication science in Islamic thought | |
| dc.type | Master Thesis |
