Osmanlı arşiv belgelerine göre Osmanlı-Napoli Krallığı ilişkileri (1740-1800)

Bu çalışmada, Osmanlı - Napoli Krallığı diplomatik ve siyasî ilişkileri 1740 - 1800 yılları arasındaki zaman dilimi bağlamında incelenmiştir. Napoli Krallığı'nın Bourbon Hanedanı'nın hakimiyetine geçmesi ile birlikte kral olan Carlo'nun Akdeniz'de güvenli bir şekilde ticaret yapma isteği ve Akdeniz ticaretinden payına düşeni almak amacıyla hareket etmesi Osmanlılar ile yakınlaşmasını sağlamıştır. Ayrıca Garp Ocakları'na bağlı olarak faaliyet yürüten korsanların tehditlerinden de kurtulmak isteyen Kral Carlo, Osmanlılar ile 7 Nisan 1740 tarihinde ticaret ve dostluk antlaşması imzalayarak bu isteğini gerçekleştirmek için önemli bir adım atmıştır. Osmanlı Devleti de XVIII. yüzyılın değişen dengleri karşısında Avrupa'da yeni bir müttefik edinmenin faydalı olacağını düşünerek bu yakınlaşmaya sıcak bakmıştır. İki devlet arasındaki münasebetler genel olarak karşılıklı dostluk ilişkileri etrafında başlamıştır. Ancak bu ilişkileri etkileyen önemli bir faktör olarak korsanların meydana getirdiği sorunlar hem Napoli Krallığı yönetici ve elçilerini hem de Osmanlı bürokratlarını zaman zaman sıkıntıya sokmuştur. Bu faaliyetleri engelleyebilmek için gerekli tedbirler alınmaya çalışılmışsa da korsanlık olaylarını tamamen engellemek mümkün olmamıştır. Hatta Napoli Krallığı, Garp Ocakları ile de yakınlaşarak bu sorunu çözmek istemişse de sadece Trablus Ocağı ile 3 Haziran 1741 tarihinde bir antlaşma imzalamayı başarabilmiştir. Ancak bu antlaşma da korsan meselesine tam olarak çözüm olmamıştır. Osmanlı - Napoli Krallığı ilişkileri kültürel açıdan da son derece renkli anlara sahne olmuştur. Karşılıklı hediyeleşmeler ve özellikle de I. Mahmud tarafından Carlo'ya hediye olarak gönderilen fil kral ve halk tarafından memnuniyetle karşılanmıştır. Bu hediye Napoli halkının hafızasında asırlar boyunca yer etmiştir. Bunlarla birlikte Napoli Krallığı'nın Osmanlı toprakları üzerinde kurmaya çalıştığı diplomatik ağ da esasen ticari amaçların bir tezahürü olarak görünmektedir. Selanik'ten Kıbrıs'a kadar uzanan ve Mora ve havalisini kapsayan tüm sahaya yayılmış bir vaziyette bulunan Napoli diplomatik temsilcilikleri Napoli Krallığı'nın Akdeniz ticaretine verdiği önemi göstermektedir. Son olarak, Napoli Krallığı ile Osmanlıların XVIII. yüzyılın sonlarına doğru topraklarını işgal etmek için harekete geçen Fransa'ya karşı 21 Ocak 1799 tarihinde ittifak kurmaları benzer politikalar yürütebildiklerini ortaya koymaktadır.

This study examines the diplomatic and political relations between the Ottoman Empire and the Kingdom of Naples within the time frame of 1740 to 1800. Following the Kingdom of Naples coming under the rule of the Bourbon dynasty, King Carlo's desire to conduct trade securely in the Mediterranean and his efforts to gain his share of Mediterranean trade led to a closer relationship with the Ottomans. Additionally, King Carlo, who sought to rid himself of the threats posed by pirates operating under the Garp Ocakları, took an important step towards this goal by signing a trade and friendship agreement with the Ottomans on April 7, 1740. In the face of the changing balances of the 18th century, the Ottoman Empire also saw the benefit of gaining a new ally in Europe and was therefore favorable to this rapprochement. The relations between the two states initially revolved around mutual friendship. However, a significant factor affecting these relations was the problems caused by pirates, which sometimes caused difficulties for both the administrators and ambassadors of the Kingdom of Naples and the Ottoman bureaucrats. Despite attempts to take necessary measures to combat these activities, it was not possible to completely eliminate piracy. Although the Kingdom of Naples attempted to resolve this issue by aligning itself with the Garp Ocakları, it was only able to sign an agreement with the Tripoli Janissaries on June 3, 1741. However, this agreement did not provide a complete solution to the piracy issue. The Ottoman-Naples Kingdom relations were also marked by vibrant cultural exchanges. Reciprocal gifting and, in particular, the elephant sent by Sultan Mahmud I to King Carlo, were well received by both the king and the people. This gift left a lasting impression on the people of Naples for centuries. Moreover, the diplomatic network that the Kingdom of Naples sought to establish on Ottoman territory essentially reflected commercial interests. The diplomatic representations of Naples spread over a wide area, from Thessalonica to Cyprus, covering the entire region of the Morea and its surrounding areas, demonstrating the Kingdom of Naples focus on Mediterranean trade. Finally, the alliance formed between the Kingdom of Naples and the Ottomans on January 21, 1799, against France, which was moving to occupy their territories in the late 18th century, reveals that they were pursuing similar political strategies.