Ekonomik katma değerin firma değeri üzerine etkisi: Türkiye'de çimento sektörünün analizi

Ekonomilerin gelişmesiyle birlikte özellikle kısıtlı sermayeye sahip gelişmekte olan ülkelerde firma değerinin önemi artmaktadır. Firma değerinin doğru ölçülmesi hem yatırımcılar hem de işletme yöneticileri açısından çok önemli bir hale gelmiştir. Firma değerinin hesaplanmasında birçok yöntem uygulanmakla birlikte yöntem ve kullanılan parametrelere göre firma değeri değişkenlik göstermektedir. Değer odaklı yönetim anlayışının son yıllarda gelişmesiyle birlikte, hissedarların sahip olduğu sermayenin artıp artmadığını ölçmek için "Ekonomik Katma Değer (Economic Value Added-EVA)" kavramı geleneksel ölçümlerin yanında ön plana çıkmaktadır. Ekonomik katma değer sermayenin maliyetini de hesaba katan bir ölçümdür. Dolayısıyla, işletme varlıklarının sermaye maliyetinin ötesinde katma değer yaratıp yaratmadığının ölçülmesiyle geleneksel yöntemlerden ayrılmaktadır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde firma değeri ve ekonomik katma değer kavramları anlatılmış, ikinci bölümde çimento sektörü hakkında genel bilgilere yer verilmiştir. Üçüncü bölümde ise 2011–2022 yıllarını kapsayan on iki yıllık dönemde hisse senetleri Borsa İstanbul (BİST)'da işlem gören çimento sektöründeki firmaların ekonomik katma değerleri hesaplanmıştır. Ekonomik katma değerin firma değeri üzerindeki etkisinin belirlenmesi amacıyla ekonometrik bir analiz yapılmıştır. Geleneksel finansal ölçütlerle karşılaştırıldığında daha üstün olduğu kabul edilen ekonomik katma değerin piyasa değerini açıklama gücü net kâr, faiz vergi amortisman öncesi kâr (FAVÖK), net işletme sermayesi, fiyat/kazanç oranı, hisse başına kazanç, özsermayenin kârlılığı (Return on equity-ROE) ve aktif kârlılığı (Return on assets-ROA) gibi geleneksel ölçütlerin piyasa değerini açıklama güçleri ile karşılaştırılmış ve ekonomik katma değerin bilgi verme içeriği incelenmiştir.

As economies develop, the importance of firm value increases, especially in emerging markets with limited capital. Accurate measurement of company value has become very important for both investors and business managers. Although many methods are applied to calculate company value, company value varies depending on the method and selected parameters. With the development of the value-based management approach in recent years, the concept of Economic Value Added (EVA) has come to the fore alongside traditional measurements to measure whether the capital owned by shareholders has increased or not. The cost of capital is taken into account in Economic Value Added measurement. Therefore, it differs from traditional methods by measuring whether business assets create added value beyond the cost of capital. The study consists of three parts. In the first part, the concepts of firm value and economic value added are explained, and in the second part, general information about the cement sector is given. In the third part, the economic value added of the firms in the cement sector whose shares are traded on Borsa Istanbul (BIST) for the twelve-year period covering the years 2011–2022 is calculated. An econometric analysis is conducted in order to determine the effect of economic value added on firm value. The power of economic value added, which is considered to be superior when compared to traditional financial measures, to explain the market value is compared with the power of traditional measures such as net profit, earnings before interest, tax and depreciation (EBITDA), net working capital, price/earnings ratio, earnings per share, return on equity (ROE) and return on assets (ROA) to explain the market value, and the informative content of economic value added is examined.