Bayburt tüflerinin petrografik, petrokimyasal ve petrolojik özellikleri: Doğu Pontid Güney Zonu’nda eosen kalkalkalen felsik volkanizması
Yükleniyor...
Tarih
2005
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bayburt yöresinde Eosen havzasında yüzlek veren tüfler “Bayburt tüfleri” olarak tanımlanmış olup, kiltaşı-marn ara seviyesiyle birbirinden ayrılabilen alt ve üst olmak üzere iki düzeyden oluşmaktadır. Alt birim iki üst birim ise bir seviye içermektedir. Her bir seviye iri taneliden ince taneli tüflere doğru derecelenme göstermektedir. Tüfler, başlıca cam kıymıkları, pomza ve kristal parçaları (plajiyoklas, kuvars, biyotit, sanidin) içermektedir. İri ve ince taneli seviyeler, kristal/cam oranının değişmesiyle belirginleşmektedir. Modal bileşimlerine göre, iri taneli seviye vitrik-kristal tüf ve ince taneli seviye ise vitrik tüf olarak tanımlanmaktadır. Jeokimyasal olarak tüfler, riyodasitik-dasitik bileşimli, orta-K’lu kalkalkalen ve peralumin karakterlidirler. Kimyasal değişimleri, püskürme öncesi magmatik olaylardan özellikle gazların etkisiyle gelişen kristal ayrımlaşmasına işaret eder. Nadir toprak element dağılımları, (La/Lu)N=14-20 oranıyla kaşık şekilli olup, plajiyoklas ayrımlaşmasına işaret eden belirgin negatif Eu anomalisine sahiptir. İncelenen tüfler, gerek arazi özellikleri ve gerekse asitik bileşimleri bakımından Güney Zon’daki diğer Eosen volkanitlerinden farklıdırlar. Kayaçlarda, çok taze ve köşeli cam kıymıkları ve kristal parçalarının bolluğu buna karşın litik parçaların yokluğu, tüflerin Eosen havzasında veya yakınında freatomagmatik bir püskürmeyle oluştuğuna işaret etmektedir. Ayrıca, jeokimyasal veriler kayaçların, ortaç bir magmadan (andezitik ana magma) türediklerini göstermektedir.
In the Bayburt area, the tuffs named as “Bayburt tuffs” outcropping in Eocene basin are made of two levels as bottom and upper units, interstratified with a claystone-marl interlayer. Lower layer contains two whereas upper one unit, and every unit show gradating from coarse towards finegrained tuffs. Tuffs contain dominantly glass shards, pumice and crystal fragments (plagioclase, quartz, biotite, sanidine). Coarse and fine-grained levels are characterised by their crystal fragment/glass shard ratio. Based on modal composition, coarse-grained level can be classified as vitric-crystal tuff and finegrained level as vitric tuff. Geochemically, tuffs are rhyodacite to dacitic in composition and exhibit medium-K calcalkaline and peraluminous characteristics. They show chemical variation trends, probably reflecting pre-eruption magmatic processes, especially crystal fractionation by volatile effect. Rare earth element patterns are spoon-like in shape, with (La/Lu)N=14-20, and pronounced Eu anomalies indicating plagioclase fractionation. The investigated tuffs differ from the rest of Eocene volcanics in the southern zone by their field characteristics and acidic composition. In the tuffs, presence of very fresh and angular glass shards and common crystal fragments, but lack of lithic fragments may indicate phreatomagmatic acidic volcanism in or very near to Eocene basin in the region. Furthermore, geochemical data indicate that these rocks derived from an intermediate magma source (andesitic parent).
In the Bayburt area, the tuffs named as “Bayburt tuffs” outcropping in Eocene basin are made of two levels as bottom and upper units, interstratified with a claystone-marl interlayer. Lower layer contains two whereas upper one unit, and every unit show gradating from coarse towards finegrained tuffs. Tuffs contain dominantly glass shards, pumice and crystal fragments (plagioclase, quartz, biotite, sanidine). Coarse and fine-grained levels are characterised by their crystal fragment/glass shard ratio. Based on modal composition, coarse-grained level can be classified as vitric-crystal tuff and finegrained level as vitric tuff. Geochemically, tuffs are rhyodacite to dacitic in composition and exhibit medium-K calcalkaline and peraluminous characteristics. They show chemical variation trends, probably reflecting pre-eruption magmatic processes, especially crystal fractionation by volatile effect. Rare earth element patterns are spoon-like in shape, with (La/Lu)N=14-20, and pronounced Eu anomalies indicating plagioclase fractionation. The investigated tuffs differ from the rest of Eocene volcanics in the southern zone by their field characteristics and acidic composition. In the tuffs, presence of very fresh and angular glass shards and common crystal fragments, but lack of lithic fragments may indicate phreatomagmatic acidic volcanism in or very near to Eocene basin in the region. Furthermore, geochemical data indicate that these rocks derived from an intermediate magma source (andesitic parent).
Açıklama
URL: http://sujest.selcuk.edu.tr/sumbtd/article/view/25
Anahtar Kelimeler
Tüf, Eosen volkanitleri, Jeokimya, Petroloji, Doğu pontidler, Tuff, Eocene volcanics, Geochemistry, Petrology, Eastrn pontide, Bayburt
Kaynak
Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
20
Sayı
Künye
Arslan, M., Aslan, Z., Dokuz, A. (2005). Bayburt tüflerinin petrografik, petrokimyasal ve petrolojik özellikleri: Doğu Pontid Güney Zonu’nda eosen kalkalkalen felsik volkanizması. Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 20, (1), 49-68.
