Konya ilinde süt sığırı işletmelerinin karbon ayak izinin belirlenmesi

Karbon ayak izi kavramı, son yıllarda dünya nüfusundaki artışa bağlı olarak gıda talebinin artması ile hayvancılığın küresel ısınmadaki payının araştırılması amacıyla ortaya çıkmıştır. Dünya sera gazı emisyonunun %18-23'ünün hayvan yetiştiriciliğinden kaynaklandığı tahmin edilmektedir (FAO). Hayvancılık işletmelerinden yayılan sera gazı emisyonlarının önemli bölümünün, enterik fermantasyon ve gübre yönetim sistemlerinden kaynaklandığı bilinmektedir. Bu çalışma, Konya İlinde süt sığırı işletmelerinden kaynaklanan sera gazı emisyon değerlerinin ve karbon ayak izinin belirlenmesi amacıyla 2023-2024 yılları arasında yürütülmüştür. Araştırmada, Konya İl Tarım ve Orman Müdürlüğünden özel izinle alınan, ilçe bazında hayvan yaşına göre kategorize edilmiş hayvan sayıları esas alınmıştır. Hayvancılık işletmelerinden kaynaklı N2O (nitröz oksit) ve CH4 (metan) emisyon değerleri ve CO2 (karbondioksit) eş değerleri hesaplanmıştır. Uluslararası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından geliştirilen Tier 1 metodolojisi kullanılmıştır. Çalışmada, Konya İli ve ilçelerinde enterik fermantasyon kaynaklı CH4, gübre kaynaklı CH4 ve gübre kaynaklı N2O gazlarının emisyon değerleri sırasıyla; 32,33 Gg/yıl, 41.5 Gg/yıl ve 6.5 Gg/yıl olarak hesaplanmıştır. Araştırmada Konya İli ve ilçelerine ait toplam karbon ayak izi (küresel ısınma potansiyeli) 3.770 Gg/yıl olarak bulunmuştur. Araştırma sonucunda 1 lt süt için 2.75 kg/yıl CO2 eşdeğeri hesaplanırken, sığır başına yıllık küresel ısınma potansiyeli ise 10.856 kg/yıl olarak hesaplanmıştır. Çalışmada, Konya İlçeleri içerisinde en yüksek CH4 emisyonu 14,9 Gg/yıl değeri ile süt sığırı varlığı en yüksek olan Ereğli ilçesinde hesaplanırken, en düşük CH4 emisyonu 2,7 Gg/yıl değeri ile Taşkent ilçesinde hesaplanmıştır. Araştırma Bölgesinde en yüksek N2O emisyonunun 1,3 Gg/yıl değeri ile Ereğli İlçesinde olduğu belirlenirken, en düşük N2O emisyonunun 0,02 Gg/yıl değeri ile Taşkent İlçesinde olduğu belirlenmiştir. Gübre kaynaklı metan emisyon değerlerinin yüksek elde edilmesinin nedeninin; işletmelerdeki gübre yönetim uygulamalarının yetersizliğinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Araştırma sonucunda, hesaplanan karbon ayak izi değerlerinin istenen değerlerle uyumlu olduğu görülmüştür. Bununla birlikte, gübre kaynaklı metan emisyon değerlerinin kısmen yüksek elde edilmesinin nedeninin; işletmelerdeki gübre yönetim uygulamalarının yetersizliğinden kaynaklandığı tespit edilmiştir. Ayrıca, hayvancılık işletmeleri kurulurken hayvan refahına uygun barınak projelerinin geliştirilmesinin yanısıra gübre yönetim sisteminin zararlı gaz salınımını azaltacak şekilde planlanmasının; hayvancılık sektörü ve özellikle sığır yetiştiriciliğinden kaynaklı küresel ısınmaya etkisinin azaltılmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir

The concept of carbon footprint has emerged in recent years to investigate the role of animal husbandry in global warming due to the increase in food demand due to the increase in the world population. It is estimated that 18-23% of global greenhouse gas emissions are caused by animal husbandry (FAO). It is known that a significant portion of greenhouse gas emissions from animal husbandry enterprises are caused by enteric fermentation and manure management systems. This study was conducted between 2023-2024 to determine greenhouse gas emission values and carbon footprints originating from dairy cattle enterprises in Konya Province. The study was based on the number of animals categorized according to animal age on a district basis, obtained with special permission from the Konya Provincial Directorate of Agriculture and Forestry. N2O (nitrous oxide) and CH4 (methane) emission values and CO2 (carbon dioxide) equivalent values originating from animal husbandry enterprises were calculated. Tier 1 methodology developed by the International Panel on Climate Change (IPCC) was used. In the study, the emission values of enteric fermentation-sourced CH4, manure-sourced CH4 and manure-sourced N2O gases in Konya province and its districts were calculated as 32.33 Gg/year, 41.5 Gg/year and 6.5 Gg/year, respectively. In the study, the total carbon footprint (global warming potential) of Konya province and its districts was found to be 3.770 Gg/year. As a result of the research, 2.75 kg/year of CO2 equivalent was calculated for 1 lt of milk, while the annual global warming potential per cattle was calculated as 10.856 kg/year. In the study, the highest CH4 emission among the Konya districts was calculated in Ereğli district, which has the highest dairy cattle population, with a value of 14.9 Gg/year, while the lowest CH4 emission was calculated in Taşkent district with a value of 2.7 Gg/year. In the Research Region, the highest N2O emission was determined to be in Ereğli District with a value of 1.3 Gg/year, while the lowest N2O emission was determined to be in Taşkent District with a value of 0.02 Gg/year. It is thought that the reason for the high methane emission values obtained from fertilizer is due to the inadequacy of fertilizer management practices in the enterprises. As a result of the research, it was seen that the calculated carbon footprint values were compatible with the desired values. However, it was determined that the reason for the partially high methane emission values obtained from fertilizer is due to the inadequacy of fertilizer management practices in the enterprises. In addition, it is thought that in addition to the development of shelter projects suitable for animal welfare when establishing livestock enterprises, planning the manure management system in a way that will reduce harmful gas emissions will contribute to reducing the impact of the livestock sector and especially cattle breeding on global warming.