Özel gereksinimi olan çocukların eğitim ve sağlık harcamalarına yönelik bir çalışma: Konya'da bir özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi örneği

İnsanoğlunun var olduğu günden bugüne bireysel farklılıklar hep olmuştur. Özel gereksinimi olan çocuklar da akranlarına göre farklı ihtiyaçları olan ve bireysel farklılıkları bulunan çocuklardır. Özel gereksinimli bir çocuğun ebeveyni olmak, normal gelişim gösteren bir çocuğa sahip olmaktan daha büyük bir sorumluluk getirir. Bu sorumluluklar arasında, özel gereksinimli çocuğun bakımını üstlenmek, özel durumu nedeniyle daha sık doktora gitmesini sağlamak, beslenme ihtiyaçlarına özel bir dikkat göstermek ve eğitim masrafları için maddi destek sağlamak yer almaktadır. Bu çalışmada özel gereksinimi olan çocukların ailelerinin eğitim ve sağlık harcamaları konusunda düşüncelerinin ve durumlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda araştırmanın kanıtları Konya'da bir özel eğitim ve rehabilitasyon merkezine başvuran özel gereksinimi olan çocukların ailelerinden toplanmıştır. Nitel yöntemlerin kullanıldığı bu çalışmada tanımlayıcı durum araştırması modeli benimsenmiştir. Çalışmada veriler görüşme tekniği ile toplanmıştır. Bu kapsamda özel gereksinimli çocukların aileleri ile yapılan görüşmelerde içerisinde çocuğu ve aileyi tanıtıcı özellikler ile eğitim ve sağlık harcamaları konusunda bir takım soruların olduğu yarı yapılandırılmış görüşme formu yöneltilmiştir. Ailelerin bu görüşme formundaki sorulara verdikleri cevaplar betimsel analize tabi tutulmuş ve özel gereksinimi olan çocukların eğitim ve sağlık harcamaları konusunda ulaşılan bulgular yorumlanmıştır. Bu çalışmada ele alınan eğitim ve sağlık harcamalarıyla ilgili sonuçlar incelendiğinde, velilerin % 96,5'i özel gereksinimli çocuğa sahip olmanın ekonomik zorluklar yarattığını belirtmiştir. Özellikle eğitim, sağlık ve gıda-beslenme masrafları, özel gereksinimi olan çocuğa sahip olmanın ekonomik zorluğuna en fazla neden olan masraf kalemleri olarak belirlenmiştir. Velilerin aile bütçesine katkı sağlayan kişiler arasında ise ilk sırada babanın olduğunu belirttikleri görülmüştür. Veliler arasında özel gereksinimli çocuğuna en fazla harcama yapan grubun 5000 TL'nin üzerinde harcama yapan grup olduğu belirlenmiştir. Bu harcamaların, çocuğun ihtiyaçlarına ve gereksinimlerine uygun olarak planlandığı, ancak farklı dönemlerde farklı harcamaların yoğunlaştığı da anlaşılmaktadır. Velilerin %86'sı ise özel gereksinimli çocuklarına yaptıkları harcamaların aile bütçesini etkilediğini bildirmiştir. Velilerin %90,2'sinin, özel eğitim ve rehabilitasyon hizmetleri için devletten destek aldığı ancak bu desteği alan velilerin çoğunluğu desteğin yeterli olmadığını düşündükleri belirlenmiştir. Velilerin %44'ü ise özel gereksinimli çocukları için sosyal yardım almaktadır. Sosyal yardım alan söz konusu velilerin çoğunluğu, engelli yakını aylığından faydalanmaktadır. Son olarak araştırmada velilerin büyük çoğunluğu (%86), ekonomik krizlerin sosyal yardım almayı etkileyeceğini düşünmektedir. Velilerin çocuklarının sağlık ve eğitim ihtiyaçlarını karşılamak adına verdikleri çaba ve harcamalar, çocukların yaşam kalitelerini artırmak ve topluma daha iyi entegre olmalarını sağlamak açısından önemli olduğu için çalışmanın son kısmında önerilere yer verilmiştir.

There have always been individual differences since the beginning of humankind. Children with special needs are children who have different needs and individual differences compared to their peers. Being the parent of a child with special needs brings a greater responsibility than having a typically developing child. These responsibilities include taking care of the child with special needs, ensuring that he/she visits the doctor more frequently due to his/her special condition, paying special attention to nutritional needs, and providing financial support for education expenses. This study aimed to examine the thoughts and situations of families of children with special needs regarding education and health expenses. In this context, evidence of the research was collected from the families of children with special needs who applied to a special education and rehabilitation center in Konya. In this study, where qualitative methods were used, a descriptive case study model was adopted. In the study, data were collected using the interview technique. In this context, during the interviews with the families of children with special needs, a semi-structured interview form was asked, which included some problems regarding the characteristics of the child and the family and their education and health expenses. The answers given by the families to the questions in this interview form were subjected to descriptive analysis and the findings regarding the education and health expenses of children with special needs were interpreted. When the results regarding education and health expenditures discussed in this study are examined, 96.5% of the parents stated that having a child with special needs creates economic difficulties. In particular, education, health and food-nutrition expenses have been determined as the expense items that cause the most economic difficulty of having a child with special needs. It was observed that the parents stated that the father was the first person to contribute to the family budget. It has been determined that the group of parents who spend the most on their children with special needs is the group that spends over 5000 TL. It is also understood that these expenses are planned in accordance with the needs and requirements of the child, but different expenses are concentrated in different periods. 86% of parents reported that the expenses they spend on their children with special needs affect the family budget. It was determined that 90.2% of the parents received support from the state for special education and rehabilitation services, but the majority of the parents who received this support thought that the support was not sufficient. 44% of parents receive social assistance for their children with special needs. The majority of parents receiving this social assistance benefit from the disabled relative's pension. Finally, the majority of parents in the study (86%) think that economic crises will affect receiving social assistance. Since the efforts and expenditures made by parents to meet the health and education needs of their children are important in terms of improving the quality of life of children and ensuring their better integration into society, suggestions were made to those who are interested at the end of the study.