Tip 2 Diabetes Mellitusu Olan Yetişkin Bireylerde Ayak Bakım Davranışı, Yaşam Kalitesi ve Öz-Etkililik Düzeyi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2020
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitisü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Araştırma tip 2 diabetes mellitusu olan yetişkin bireylerin ayak bakım davranış durumu, özetkililik ve yaşam kalitesi düzeyini belirlemek; ayak bakım davranış durumunu etkileyen faktörleri
incelemek amacıyla tanımlayıcı ilişkisel türde yapılmıştır.
Araştırmanın evrenini Karaman Devlet Hastanesi’nin dâhiliye polikliniğine başvuran 2030
birey oluşturmaktadır. Araştırmanın örnek büyüklüğü 150 kişidir. Araştırma verilerin toplanmasında
Kişisel Bilgi Formu, Ayak Bakım Davranışı Değerlendirme Formu, SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği, Tip
2 Diyabetlilerde Öz-Etkililik Ölçeği kullanılmıştır.Tanımlayıcı istatistikler için sayı, yüzde, ortalama
ve standart sapma kullanılmıştır. Karşılaştırmalı verilerin analizinde bağımsız gruplarda t testi, One
Way ANOVA, Mann Whitney-U, Kruskall Wallis testi kullanılmıştır. Çalışmada ayak bakım
davranışını etkileyebilecek değişkenleri değerlendirmek için çoklu regresyon analizi kullanılmıştır.
Araştırmaya katılan bireylerin yaş ortalaması 49,37±12,58, %65,3’ü kadın, %61,3’ü evli ve
%34,7’si okuryazardır. Bireylerin %56’sının herhangi bir işte çalışmadığı, %72,7’sinin ekonomik
durumunu orta olarak algıladığı, %47,3’ünün ilde ve %30’unun eş ve çocukları ile birlikte yaşadığı
bulunmuştur. Bireylerin %62,7’sinin 6 yıl ve daha fazla süredir diyabet hastalığına sahip olduğu,
HbA1C düzeyi ortalamasının 10,30±3,43 olduğu saptanmıştır. Bireylerin ayak bakımı davranış puan
ortalamasının 4,72±6,57 olduğu tespit edilmiştir. Bireylerin eğitim durumu, yaş grupları, diyabet
süresi, diyabet dışında kronik hastalık, egzersiz yapma ve HbA1C düzeyinin ayak bakım davranışı
üzerinde etkili olduğu görülürken (p<0,001), bireylerin cinsiyetinin ayak bakım davranışı üzerinde
etkili olmadığı görülmüştür (p>0,05). Bireylerin diyabetik ayak, tıbbi tedavi, fiziksel egzersiz özetkililik alt boyutu ve toplam puanı, fiziksel fonksiyon, fiziksel rol, emosyonel rol, enerji/canlılık,
ruhsal, sosyal, ağrı ve genel sağlık alt boyut puanlarının ayak bakım davranışı üzerinde etkili olduğu
saptanmıştır (p<0,001). Etkili olan belirleyici faktörlerin ayak bakım davranışı üzerindeki değişimin
%86,3’ünü açıkladığı belirlenmiştir.
Sonuç olarak araştırmada bireylerin ayak bakımı davranış puan ortalamasının düşük olduğu
tespit edilmiştir. Okur-yazar olma, 51 yaş ve üzeri olma, diyabet süresi 6 yıl ve üzeri olma, diyabet
dışında başka kronik hastalığı olma, egzersiz yapmama, HbA1C düzeyinin, öz-etkililik toplam ve alt
boyut puanlarının, yaşam kalitesi alt boyut puanlarının ayak bakım davranışı üzerinde etkili olduğu
belirlenmiştir.
Özellikle ayak bakımı davranışı ve diyabet yönetimi bakımdan riskli olan bireyler
belirlenmeli, birinci basmakta çalışan sağlık çalışanları tarafından tip 2 diyabetes mellitusu olan
bireylere hem ayak bakımı davranışı hem de diyabet yönetimi açıs
This descriptive correlational study aimed to determine the foot care behavior, self-efficacy, and quality-of-life levels of patients with type 2 diabetes mellitus, and also to investigate factors affecting foot care behavior. The study population comprised 2030 patients admitted to the Internal Medicine Outpatient Clinic, Karaman State Hospital. The sample size was 150 patients. The data were collected using the Personal Information Form, Foot Care Behavior Questionnaire, SF-36 Quality-of-Life Scale, and SelfEfficacy Scale for Patients with type 2 diabetes mellitus. The study used number, percentage, mean, and standard deviation for descriptive statistics. The independent-group t test, one-way analysis of variance, Mann Whitney U test, and Kruskal–Wallis test were used for analyzing comparative data. The study used multiple regression analysis to evaluate the variables affecting foot care behavior. The mean age of participants was 49.37 ± 12.58 years; 65.3% of them were women, 61.3% were married, and 34.7% were literate. Of the participants, 56% were unemployed, 72.7% had a moderate economic level, 47.3% lived in the city, and 30% lived with their partners and children. Of them, 62.7% had diabetes for 6 years and longer, and their mean hemoglobin HbA1C level was 10.30 ± 3.43. The mean foot care behavior score of participants was 4.72 ± 6.57. Education, age group, duration of diabetes, chronic illness other than diabetes, exercise, and HbA1C levels of participants affected the foot care behavior (p < 0.001). However, the sex of participants had no effect on foot care behavior (p > 0.05). The diabetic foot ulcer, medical treatment, physical exercise, self-efficacy subscales and total score, physical function, physical role, emotional role, energy/liveliness, mental status, social pain, and general health subscales of participants affected the foot care behavior (p < 0.001). Effective determinant factors explained 86.3% of the difference in foot care behavior. The study found that the mean foot care behavior score of participants was low. Being literate, aged 51 years and older, having diabetes for 6 years and longer, having a chronic illness other than diabetes, not doing exercises, HbA1C level, self-efficacy total and subscale scores, and qualityof-life subscale scores had an impact on foot care behavior. Patients at risk in terms of particularly foot care behavior and diabetes management should be identified. Primary health-care professionals should train patients with type 2 diabetes on foot care behavior and management of diabetes. They should also monitor and assess patients in terms of illness-related complications.
This descriptive correlational study aimed to determine the foot care behavior, self-efficacy, and quality-of-life levels of patients with type 2 diabetes mellitus, and also to investigate factors affecting foot care behavior. The study population comprised 2030 patients admitted to the Internal Medicine Outpatient Clinic, Karaman State Hospital. The sample size was 150 patients. The data were collected using the Personal Information Form, Foot Care Behavior Questionnaire, SF-36 Quality-of-Life Scale, and SelfEfficacy Scale for Patients with type 2 diabetes mellitus. The study used number, percentage, mean, and standard deviation for descriptive statistics. The independent-group t test, one-way analysis of variance, Mann Whitney U test, and Kruskal–Wallis test were used for analyzing comparative data. The study used multiple regression analysis to evaluate the variables affecting foot care behavior. The mean age of participants was 49.37 ± 12.58 years; 65.3% of them were women, 61.3% were married, and 34.7% were literate. Of the participants, 56% were unemployed, 72.7% had a moderate economic level, 47.3% lived in the city, and 30% lived with their partners and children. Of them, 62.7% had diabetes for 6 years and longer, and their mean hemoglobin HbA1C level was 10.30 ± 3.43. The mean foot care behavior score of participants was 4.72 ± 6.57. Education, age group, duration of diabetes, chronic illness other than diabetes, exercise, and HbA1C levels of participants affected the foot care behavior (p < 0.001). However, the sex of participants had no effect on foot care behavior (p > 0.05). The diabetic foot ulcer, medical treatment, physical exercise, self-efficacy subscales and total score, physical function, physical role, emotional role, energy/liveliness, mental status, social pain, and general health subscales of participants affected the foot care behavior (p < 0.001). Effective determinant factors explained 86.3% of the difference in foot care behavior. The study found that the mean foot care behavior score of participants was low. Being literate, aged 51 years and older, having diabetes for 6 years and longer, having a chronic illness other than diabetes, not doing exercises, HbA1C level, self-efficacy total and subscale scores, and qualityof-life subscale scores had an impact on foot care behavior. Patients at risk in terms of particularly foot care behavior and diabetes management should be identified. Primary health-care professionals should train patients with type 2 diabetes on foot care behavior and management of diabetes. They should also monitor and assess patients in terms of illness-related complications.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Ayak bakım davranışı, öz-etkililik, tip 2 diabetes mellitus, yaşam kalitesi, Foot care behavior, quality of life, self-efficacy, type 2 diabetes mellitus
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Küççük, B., (2020). Tip 2 Diabetes Mellitusu Olan Yetişkin Bireylerde Ayak Bakım Davranışı, Yaşam
Kalitesi ve Öz-Etkililik Düzeyi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimler Enstitüsü, Konya.
