Major tick-borne parasitic diseases of animals: A frame of references in Turkey

Keneler vasıtasıyla bulaşan paraziter hastalıklar dünya genelinde, özellikle dünyanın tropikal ve sup-tropikal iklim kuşağında yer alan bölgelerinde hayvancılığın gelişmesini ciddi boyutlarda kısıtlamaktadır. Ilıman ve sup-tropikal iklimin özelliklerine sahip olan Türkiye’nin toprak yapısı, iklim şartları ve mera kaynakları hayvansal tarım için uygun olup, bu durum aynı zamanda ülkenin hemen her bölgesinde parazitlerin konak ve vektörlerle olan ilişkilerinin devamlılığını destekler niteliktedir. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde komşu ülkelerle olan coğrafik temas nedeniyle hayvan hareketleri ile ilgili düzenlemeler sınırlı olarak yapılmaktadır. Türkiye’de çiftlik hayvanlarının sayısı her geçen yıl azalma eğilimi göstermekle birlikte, tarımsal gayri safi milli hasılanın yaklaşık yüzde otuzu çiftlik hayvancılığı sektöründen elde edilmektedir. Çoğunlukla geleneksel metotlarla varlığını devam ettiren çiftlik hayvancılığında hayvanlar sıklıkla kene enfestasyonlarına maruz kalırlar. Bu nedenle Türkiye, kenelerle nakledilen paraziter hastalıklar yönüyle endemik bir ülkedir. Bu hastalıklar özellikle ruminantlarda hayvan sağlığı ve ülke ekonomisi üzerinde büyük etkiye sahiptir. Ekonomik önemi büyük olan başlıca kene kaynaklı paraziter hastalıklar; theileriosis, babesiosis ve anaplasmosisdir. Çiftlik hayvanlarında en sık karşılaşılan kan paraziti türleri ise Theileria annulata, Anaplasma marginale, Babesia bigemina, B. ovis, B. equi ve B. caballi’dir. Kan paraziti hastalıklarının kontrolünde yapılan uygulamalar genel olarak hastaların tedavisi ve kene mücadelesinden ibarettir. Aşı uygulaması sadece sığırlarda T. annulata’nın neden olduğu tropikal theileriosise karşı yapılmaktadır. Bu derleme Türkiye’de hayvanlarda kene kaynaklı paraziter hastalıklar konusunda yapılan epidemiyolojik çalışmaları bir araya toplayarak, bu hastalıkların Türkiye’deki durumu hakkında bilgi sunmak amacıyla hazırlanmıştır

Tick-borne parasitic diseases constrain animal production throughout the world, mostly in tropical and subtropical regions. The topography, climate and pasture resources of Turkey which has the characteristics of temperate and subtropical climates are suitable for animal agriculture, and are favorable for the maintenance of the parasite-host-vector relationships in almost all regions of the country. The geographic situation limits the regulations on animal movements in the Eastern and Southeastern regions due to close contact with the neighbor countries. Turkey has a strong foundation for livestock resources. Approximately 30 percent of the agricultural gross domestic product is from livestock sector. Tick-borne parasitic diseases are endemic throughout the country, and have a great importance on economy and animal health, especially in ruminants. The major economically important tick-borne parasitic diseases of animals are theileriosis and babesiosis caused by protozoa, and anaplasmosis caused by rickettsiae. The most widespread hemoparasitic agents are Theileria annulata, Anaplasma marginale, Babesia bigemina, B. ovis, B. equi and B. caballi. The control of these diseases is mainly based on the treatment of sick animals and tick-control measurements. Vaccination is available for only tropical theileriosis caused by T. annulata. In this work, we reviewed the articles published in the national and international journals to collect the epidemiological data on the major tick-borne parasitic diseases of animals in Turkey