Döviz Kurundan Fiyatlara Geçiş Etkisi: Türkiye Örneği
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2016
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
İktisadi literatür incelendiğinde makroekonomik göstergelerin analizi yapılırken başvurulan temel göstergelerden bir tanesi döviz kuru olarak kabul edilmektedir. İşsizlik, para arzı, ücretler gibi değişkenlerin yanında döviz kuru da enflasyonu açıklayan değişkenler arasında yer almaktadır. Döviz kurunda meydana gelen artış ve azalışların oluşturduğu enflasyonist etkiler iktisadi anlamda geçiş etkisi teorisiyle açıklanmaktadır. Çalışmada, geçiş etkisi ekonometrik yöntemler kullanılarak analiz edilmektedir. Bu çalışma, vektör otoregresyon (vector autoregression-VAR) modelleri kullanarak döviz kurunun üretici ve tüketici fiyatları üzerindeki geçiş etkisini Türkiye için incelemektedir. 2005:01 – 2015:04 dönemi arası yapılan analiz, geçişkenliğin bir yıl için döviz kurundan fiyatlara geçiş etkisi tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ve üretici fiyat endeksi (ÜFE) için ayrı ayrı geçiş süresi ve büyüklük olarak hesaplanmıştır. Döviz kurundaki bir birimlik şoka karşı üretici fiyatlarına tepkisi hesaplanmış ve etkinin tamamlanma süresi tespit edilmiştir. Çalışmada, döviz kurundan tüketici fiyatlarına geçiş etkisinin azalma eğiliminde olduğu tespit edilmiştir. Döviz kurundaki bir birimlik şoka tüketici fiyatlarının verdiği tepkinin üretici fiyatlarına verdiği tepkiye göre daha düşük olduğu gözlemlenmiştir. Gelişmiş ülkeler ve döviz kurlarının dışsal ayarlamalar üzerine rolünün incelenmesi ile ilgili literatürde pek çok çalışma bulunmakta ve gelişmekte olan ülkelerde de bu konuda yapılan çalışmaların sayısı hızla artmaktadır. Bu çalışmalarda döviz kurlarının dışsal ayarlamalar üzerine rolünün incelenmesinin yanında, nominal kurdaki artışın ithal edilen malların yerli para birimi türünden değerinin yükseltilmesiyle, öncelikle ithalat fiyatlarını, daha sonra da ithal ara mal kullanılarak üretilen tüm yerli çıktıların piyasadaki fiyatlarını etkileyiş mekanizması üzerine yoğunlaşılmıştır. Bu çalışmada, geçiş etkisinin düşük çıkmasının temel sebepleri; firmaların pazar paylarını kaybetmemek için fiyat ayarlaması yapmak yerine kar marjlarını değiştirmesi, ithal malların fiyatlarının artması sonucu bu mallar yerine daha düşük kalitedeki malların tüketilmesiyle ortaya çıkan ikame etkisi, üretim aşamasında kullanılan ithal ara mallar yerine alternatif malların kullanımı ve diğer maliyet azaltma yöntemleri gözlemlenmiştir. Çalışmanın giriş bölümünde geçiş etkisi (pass-through) kavramı incelenmiş ve döviz kuru ile fiyat endeksi arasındaki ilişki üzerinde durulmuştur. Literatür taramasında geçiş etkisi üzerine yapılmış çalışmalar incelenmiş ve son olarak da Türkiye’de döviz kurundan fiyatlara geçiş etki süresi ve büyüklüğü araştırılmıştır.
When examining the economic literature, in the analysis of macroeconomic indicators, exchange rate is considered as one of the most important variables.. Exchange rate is among the basic explanatory variables that explain inflation such as unemployment, wages and money supply. The increases and decreases occurred in the exchange rate are explained pass through theory. In this study, the pass through effect is analyzed using econometric methods. This study examines the pass-through effect of exchange rate on consumer and producer prices for Tukey using vector autoregression (VAR) models. The analysis made for the 2005:01 – 2015:04 period are calculated as transitivity’s pass-through effect in a period of a year from the exchange rate to the prices both as CPI (Consumer Price Index) inflation and the PPI (Producer Price Index) and magnitude. The reaction to producer prices against the shock of one unit in exchange rates is calculated and the effect’s completion time is determined. In the study, it is determined that the pass-through effect from exchange rates to consumer prices is inclined to decline. It is observed that the reaction of the consumer prices to the shock of one unit in the exchange rate is lower than the reaction given to the producer prices. There can be found many studies in the literature about developed countries and the role of exchange rates on exterior arrangements and the number of studies made on this suject in developed countries increases rapidly. In these studies the focus is on the examination of the role of exchange rates on exterior arrangements along with the mechanism of effecting firstly the importation prices and then the market prices of all the local manifacture which are produced using import inputs upon the increase of exchange rates’ increasing the imported products’ value in domestic currency. The main reasons why the pass-through effect comes out low in this study are observed as the firms’ changing their profit margins instead of making price adjustments in order not to lose their market shares, the replacement effect that emerges as a result of the consumption of lower quality products instead of imported products in reaction to imported ones’ price increment, the usage of alternative goods instead of imported intermediate goods during production and other cost reduction methods. In the introduction part of the study pass-through notion is examined and the relationship between exchange rate and price index is dwelled on. In the lirerature view the studies conducted about the pass-through effect are examined and lastly, the duration and the magnitude of the pass-through from exchange rate to prices in Turkey is investigated.
When examining the economic literature, in the analysis of macroeconomic indicators, exchange rate is considered as one of the most important variables.. Exchange rate is among the basic explanatory variables that explain inflation such as unemployment, wages and money supply. The increases and decreases occurred in the exchange rate are explained pass through theory. In this study, the pass through effect is analyzed using econometric methods. This study examines the pass-through effect of exchange rate on consumer and producer prices for Tukey using vector autoregression (VAR) models. The analysis made for the 2005:01 – 2015:04 period are calculated as transitivity’s pass-through effect in a period of a year from the exchange rate to the prices both as CPI (Consumer Price Index) inflation and the PPI (Producer Price Index) and magnitude. The reaction to producer prices against the shock of one unit in exchange rates is calculated and the effect’s completion time is determined. In the study, it is determined that the pass-through effect from exchange rates to consumer prices is inclined to decline. It is observed that the reaction of the consumer prices to the shock of one unit in the exchange rate is lower than the reaction given to the producer prices. There can be found many studies in the literature about developed countries and the role of exchange rates on exterior arrangements and the number of studies made on this suject in developed countries increases rapidly. In these studies the focus is on the examination of the role of exchange rates on exterior arrangements along with the mechanism of effecting firstly the importation prices and then the market prices of all the local manifacture which are produced using import inputs upon the increase of exchange rates’ increasing the imported products’ value in domestic currency. The main reasons why the pass-through effect comes out low in this study are observed as the firms’ changing their profit margins instead of making price adjustments in order not to lose their market shares, the replacement effect that emerges as a result of the consumption of lower quality products instead of imported products in reaction to imported ones’ price increment, the usage of alternative goods instead of imported intermediate goods during production and other cost reduction methods. In the introduction part of the study pass-through notion is examined and the relationship between exchange rate and price index is dwelled on. In the lirerature view the studies conducted about the pass-through effect are examined and lastly, the duration and the magnitude of the pass-through from exchange rate to prices in Turkey is investigated.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Geçiş Etkisi, VAR Analizi, Etki Tepki Analizi, Vektör Hata Düzeltme Mekanizması, Döviz Kuru, Exchange Rate, Pass Through, VAR, Impulse Response Function, Vector Error Correction Model
Kaynak
Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
35
Künye
Alptekin, V., Yılmaz, K. Ç., Taş, T., (2016). Döviz Kurundan Fiyatlara Geçiş Etkisi: Türkiye Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35, 1-9.
