Lise müdürlerinin öğretim liderliği davranışlarının değerlendirilmesi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2003
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Okul, herşeyden önce kişiliğin biçimlendiği, öğrenmenin gerçekleştiği, eğitim hizmetinin üretildiği ve sunulduğu bir yerdir. Okullar, dünyanın her ülkesinde, birbirine benzer ya da birbirinden farklı biçimlerde örgütlenmiş olup, bazı amaç ve işlevlere sahiptir. Okul yönetimlerden beklenen, sözkonusu amaç ve işlevlerini en üst düzeyde gerçekleştirmektir. Okul yönetimi, eğitim yönetiminin sınırlı bir alana uygulanmasıdır. Bu alanın sınırlarını eğitim sisteminin amaçları ve yapısı belirler. Okul yönetiminin görevi okuldaki tüm insan ve madde kaynaklarını en verimli biçimde kullanarak, okulu amaçlarına uygun olarak yaşatmaktır. Okul müdürünün bu görevi başarı ile yerine getirebilmesi, okulu bir roller sistemi olarak görmesine, davranışlarını her zaman ilişkili olduğu öğretmenler ve diğer personelin rol ve beklentilerini de göz önünde tutarak ayarlamasına bağlıdır. Okul yönetiminde liderlik, kısaca, yönetici, öğretmen ve denetçiler tarafından okulla ilgili durum ve olayları etkilemede kullanılabilecek güçler olarak tanımlanabilir. Öğretimsel liderlik kavramı ise, iyi öğrenci yetiştirme ve öğretmenler için daha arzu edilebilir öğrenme koşullan sağlamaya yönelik olarak okulun çalışma çevresinin tatmin edici ve üretken bir çevreye dönüştürülmesi eylemlerini ifade etmektedir. 1980'li yılların ortalarında okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışlarını geliştirmeye yönelik hizmet içi eğitim çalışmaları, önemli bir gelişme olarak görülmüştür, öğretmen ve öğrencinin yüksek beklenti düzeyine sahip olması, sınıf öğretiminin denetime kapalı olması, okul programlarının koordinasyon yetersizliği ve öğrenci rehberlik hizmetlerinin etkili yürütülmemesi, öğretimsel lidere yeni roller yüklemiştir. 52 Okul yöneticilerinin aynı zamanda birer eğitim ve öğretim lideri olarak yetiştirilmesi, eğitim ve okul yöneticisi yetiştirme programlarında temel amaç olmuştur. Türkiye'de ise eğitim ve okul yöneticisi yetiştirmek için üniversitelerde lisans programları olmadığı gibi bu alanda lisans üstü programlar ve bunlardan mezun olan yönetici sayısı da oldukça sınırlıdır. Yakın zamanlarda Türkiye'de eğitim ve okul yöneticisi atamalarıyla ilgili olarak Milli Eğitim Bakanlığınca bazı standartlar geliştirilmeye çalışılmıştır. Ancak eğitimle ilgili mevzuat incelendiğinde Türkiye'de okul müdürlerinin liderlikten çok yöneticilik yapmaları beklendiği söylenebilir. İşte bu araştırma böyle bir boşluğu doldurmak için lise müdürlerinin hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimlerinde esas alınacak öğretimsel liderlik davranışlarının değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Araştırmanın amacı; lise müdürlerinin hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimlerine esas olmak üzere, göstermesi gereken ve göstermekte olduğu öğretim liderliği davranışları ile, bu davranışların kendileri ve öğretmenler algılarına göre tespit edilmesidir. Bu araştırma, çalışma evreni açısından Konya il merkezindeki liseler ile, söz konusu liselerden alınan veriler anketle tespit edilecek olan sonuçlarla, anketlerde müdür ve öğretmenlerin algılamaları ile sınırlıdır. Araştırmanın evrenini, Konya il merkezindeki lise müdürleri, müdür yardımcıları ve liselerde görevli öğretmenler oluşturmaktadır. Müdürlerin tamamına ve tesadüfi yöntemle seçilen öğretmenlere anket uygulaması yapılmıştır. Araştırmada lise müdürlerinin göstermesi gereken ve göstermekte oldukları öğretim liderliği davranışlarına ilişkin veriler anketlerle toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak kullanılan anket formlarında, Şişman'ın "Okul Müdürlerinin öğretim Liderliği Davranışları Anketi" esas alınmıştır. Anket formları iki bölümden oluşmaktadır. Araştırmada kullanılacak anket formlarından biri; lise müdürlerinin göstermesi gereken öğretim liderliğinin değerlendirilmesi için A formu, diğeri ise göstermekte oldukları öğretim liderliğinin değerlendirilmesi için aynı kapsamda ve 53 farklı açıklamalı B formu şeklindedir. Anket beş boyutta yer alan 50 sorudan meydana gelmektedir. Her maddenin karşısına davranışın gösterilme sıklığını belirtmek üzere beşli bir seçenek verilmiştir. Bu seçenekler "Hiçbir zaman, çok seyrek, arasıra, çoğu zaman ve her zaman" seçenekleridir Anketler A ve B formlarının her ikisinin de kaynak gruplara teslim edilmesi şeklinde uygulanmıştır. Anket uygulaması konusunda anket ön kapağı olarak açıklama sayfası konmuş, anketin amacı, işaretleme yöntemi ve gerekli diğer bilgiler bu kapakta verilmiştir. Anketler araştırmacı tarafından araştırma kapsamında olan 27 liseye bizzat gidilerek kaynak gruplara teslim edilmiş ve anketler hakkında sözlü açıklamalarda da bulunmuştur. Anketler yine araştırmacı tarafından kaynak gruplardan toplanmıştır. Dağıtılan anket formlarına 62 müdür ve müdür yardımcısı ile 201 öğretmen tarafından cevap verilmiştir. Kaynak grupların öğretim liderliği davranışlarının tespitinde istatistiki yöntem ve tekniklerden yararlanılmıştır. Bunlar, aritmetik ortalama, standart sapma, T-testi, F- testi, Tukey testi teknikleridir. Elde edilen veriler, önce çizelgelere işlenmiş, daha sonra bilgisayara girilerek istatistiki işlemler yapılmıştır. Araştırma bulgularının manidarlık düzeyinde 0.05 düzeyi benimsenmiştir, Sonuçlar Bu araştırmada ulaşılan sonuçlar, anket tekniğinin ve öğretmenlerin algılamalarının sınırlılıkları yanında, söz konusu okul müdürlerinin grup içinde değerlendirilmiş olmasının da sınırlılıklarını taşımaktadır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Instructional leadership, Öğretimsel liderlik, Secondary education schools, Ortaöğretim okulları, School administration, Okul yönetimi, School administrators, Okul yöneticileri, High schools, Liseler, Leadership, Liderlik
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Büyükdoğan, B. (2003). Lise müdürlerinin öğretim liderliği davranışlarının değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi, Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Konya.
