Tip-2 bulanık kümelere dayalı çok kriterli karar verme
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2016-01-21
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Çok kriterli karar verme (ÇKKV), belirli kriterler altında çeşitli alternatifler içerisinden en uygun olanını seçme sürecidir. Karar verme sürecinde, belirsiz ve kesin olmayan bilgiler olması durumunda klasik ÇKKV yöntemleri yetersiz kaldığından, bulanık ÇKKV yöntemlerini kullanmak daha uygun olur. Literatürde Tip-1 bulanık küme olarak da adlandırılan bulanık kümelere dayalı çok sayıda ÇKKV ile ilgili çalışma mevcuttur. Tip-1 bulanık kümeler bazı yüksek dereceden belirsizliklerin üstesinden gelmekte yeterli olamadığı için Zadeh (1975) tarafından Tip-2 bulanık kümeler önerilmiştir. Tip-2 bulanık kümeler, Tip-1 bulanık kümelere göre belirsizliklileri daha iyi modelleyebilmekte ve belirsizlik içeren sistemlerde daha iyi sonuçlar verebilmektedir. Bu tez çalışmasında, ÇKKV yöntemlerinden Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP), İdeal Çözüme Yakınlığa Göre Tercih Sıralama Tekniği (TOPSIS), Çok Kriterli Optimizasyon ve Uzlaşık Çözüm (VIKOR) ve Karmaşık Oransal Değerlendirme (COPRAS) yöntemleri bulanık kümelere ve Tip-2 bulanık kümelere dayalı olarak ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Uygulama olarak Avrupa Yaşam ve Çalışma Koşullarını Geliştirme Kurumu (Eurofound) tarafından 34 ülke için yürütülen "2012 Avrupa Yaşam Kalitesi" çalışmasındaki veriler ele alınmıştır. Tip-2 bulanık kümelere dayalı AHP, TOPSIS, VIKOR ve COPRAS yöntemleri ile ele alınan ülkelerin 30 kritere göre yaşam kalitesi açısından sıralanması yapılmıştır.
Multi criteria decision making (MCDM) is a selection process of the best alternatives among evaluated several alternatives with respect to the criteria. In the decision making process, classical MCDM methods cannot deal with imprecise and uncertainty information, so it is convenient to use fuzzy MCDM methods. There are a lot of MCDM method based on fuzzy sets also known as Type-1 fuzzy sets in the literature. Howewer, since Type-1 fuzzy sets cannot fully handle high levels of uncertainties, Type-2 fuzzy set was introduced by Zadeh (1975). Type-2 fuzzy sets can model uncertainties better than Type-1 fuzzy sets and give better results in systems which involve uncertainty. In this study, Analytical Hierarchy Process (AHP), İdeal Çözüme Yakınlığa Göre Tercih Sıralama Tekniği (TOPSIS), Multi-criteria optimization and compromise solution (VIKOR) and Complex Proportional Assesment (COPRAS) which are MCDM methods based on fuzzy sets and Type-2 fuzzy sets are investigated in detail. In application part, data of "Europan Quality of Life Surveys 2012" carried out by The Europan Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions (Eurofound) are used. In terms of quality of life, ranking of the countries with respect to the 30 criteria is constituted by using AHP, TOPSIS, VIKOR and COPRAS methods based on Type-2 fuzzy sets.
Multi criteria decision making (MCDM) is a selection process of the best alternatives among evaluated several alternatives with respect to the criteria. In the decision making process, classical MCDM methods cannot deal with imprecise and uncertainty information, so it is convenient to use fuzzy MCDM methods. There are a lot of MCDM method based on fuzzy sets also known as Type-1 fuzzy sets in the literature. Howewer, since Type-1 fuzzy sets cannot fully handle high levels of uncertainties, Type-2 fuzzy set was introduced by Zadeh (1975). Type-2 fuzzy sets can model uncertainties better than Type-1 fuzzy sets and give better results in systems which involve uncertainty. In this study, Analytical Hierarchy Process (AHP), İdeal Çözüme Yakınlığa Göre Tercih Sıralama Tekniği (TOPSIS), Multi-criteria optimization and compromise solution (VIKOR) and Complex Proportional Assesment (COPRAS) which are MCDM methods based on fuzzy sets and Type-2 fuzzy sets are investigated in detail. In application part, data of "Europan Quality of Life Surveys 2012" carried out by The Europan Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions (Eurofound) are used. In terms of quality of life, ranking of the countries with respect to the 30 criteria is constituted by using AHP, TOPSIS, VIKOR and COPRAS methods based on Type-2 fuzzy sets.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Karmaşık oransal değerlendirme, Çok kriterli karar verme, Tip-2 bulanık küme, Complex proportional assesment, Multi criteria decision making, Type-2 fuzzy set
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Şahin, A. (2016). Tip-2 bulanık kümelere dayalı çok kriterli karar verme. Selçuk Üniversitesi, Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Konya.
