Kışlık ekmeklik buğdayda verim ve kalite özellikleri yönünden genetik ilerlemenin belirlenmesi

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

2012

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Bu çalışma 2007-08 ve 2008-09 yetişme sezonlarında, Konya ve Eskişehir lokasyonlarında, 15'i kuru ve 15'i sulu koşullar için geliştirilen toplam 30 adet tescilli kışlık ekmeklik buğday çeşidi ile tesadüf blokları deneme deseninde 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırmanın temel amacı; 1931'den günümüze geliştirilen çeşitlerinin tane verimi ve kalitelerindeki genetik ilerlemeyi rakamsal olarak ortaya koymak, verim ve kalite unsurları ile ele alınan özellikler arasındaki ilişkileri incelemek olmuştur. Araştırma sonucunda tane verimi yönüyle kuru koşullarda Sönmez-2001, Seval ve Harmankaya-99 çeşitleri, sulu koşullarda ise Ahmetağa, Alpu-2001, Harmankaya-99, Ekiz, Yıldız-98 ve Çetinel-2000 çeşitleri ilk grupta yer almışlardır. Hem sulu hem de kuru koşullarda tane verimi ve kalite özellikleri göz önünde alındığında Harmankaya-99 çeşidi ön plana çıkmıştır. Tane verimindeki genetik ilerleme sulu koşullarda yıllık 4.09 kg/da olurken, kuru koşullarda 0.90 kg/da olarak tespit edilmiştir. Kalite parametrelerinden yaş gluten oranı bakımından her iki denemede de yıllar itibariyle genetik ilerleme negatif yönde istatistiki olarak anlamlı (suluda R2=0.3397*, kuruda R2=0.5477**) bulunmuştur. Nitekim bu azalma sulanan koşullarda geçen her bir yıl için %0.15 olurken, kuru koşullarda ise bu değer %0.08 olarak tespit edilmiştir. Elde edilen fizyolojik parametreler arasındaki korelasyonlar incelendiğinde, elde edilen ?a (bitkinin yeşil renk değeri) değerleri ile kalite sonuçları arasındaki korelasyonlar dikkat çekici bulunmuştur. Nitekim sulanan koşullardan elde edilen bitki yeşil renk değerleri ile protein oranı (r=0.78**) ve yaş gluten oranı (r=0.66**) arasında önemli olumlu ilişki bulunmuştur. Kuru koşullarda da aynı renk değeri ile protein oranı (r=0.69**) ve yaş gluten oranı (r=0.57**) arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Buna göre genel olarak verimle ilgili parametrelerde genetik ilerleme positif yönde olurken kalite ile ilgili konularda negatif yönde olmuştur. Ayrıca bitki renk değeri ile kalite arasındaki ilişkiler konusunda da detaylı araştırmalar yapılmalıdır.
This study was conducted in 2007-08 and 2008-09 growing seasons, in Konya and Eskisehir locations, by 30 registered winter bread wheat varieties of which 15 were developed for rainfed and the others for irrigated conditions on the randomized block design with 3 replications. The main objective of the study is numerically to demonstrate genetic improvement for grain yield and quality of the varieties developed since 1931 and to examine relationship for yield and quality components, the characteristics studied. In terms of grain yield on rainfed conditions Sönmez-2001, Seval and Harmankaya-99 varieties, on irrigated conditions Ahmetağa, Alpu-2001, Harmankaya-99, Ekiz, Yıldız-98 and Çetinel-2000 varieties took place in the first group of the experiment. In both irrigated and rainfed conditions, considering grain yield and quality characteristics Harmankaya-99 ranked as the first cultivar. Genetic progress for grain yield was identified as 40.9 kg per year per hectar for under irrigated conditions, while it was 9 kg per year per hectar under rainfed conditions. Genetic improvement for content of wet gluten in both experiments over the years was found on negative direction (on irrigated R2=0.3397*, on rainfed R2=0.5477**) and statistically significant. In fact, under this reduction is %0.15 every year irrigated conditions whole, this value was found %0.08 under rainfed conditions. When the correlations between physiological parameters were examined, they were very striking for the values obtained from the camera -a (green color value of the plant) and results of quality. Indeed, significant positive correlation was found between green color values from irrigated conditions, protein content (r=0.78**) and content of wet gluten (r=0.66**). In rainfed conditions, a positive relationship was found between the same color value with content of protein (r=0.69**) and content of wet gluten (r=0.57**). Accordingly, genetic improvement in parameters related with the yield is generally positive, and it is negative in terms of quality related considerations. Moreover, detailed research should be carried out on relationships between plant color value and the quality.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

Ekmeklik buğday, Tane verimi, Genetik ilerleme, Kalite, Bitki rengi, Korelasyon, Bread wheat, Grain yield, Genetic improvement, Quality, Plant color, Correlation

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye

Gummadov, N. (2012). Kışlık ekmeklik buğdayda verim ve kalite özellikleri yönünden genetik ilerlemenin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi, Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Konya.