Ayak Yarası Olan ve Olmayan Tip 2 Diabetes Mellitusu Olan Yaşlı Bireylerde Diyabet Yükü, Ayak Bakımı Davranışı ve Öz-Etkililik Düzeyi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2020
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Araştırma ayak yarası olan ve olmayan Tip 2 Diabetes Mellitusu olan yaşlı bireylerin ayak
bakım davranış durumu, diyabet yükü ve öz-etkililik düzeyini belirlemek; ayak bakım davranış
durumunu etkileyen faktörleri incelemek amacıyla tanımlayıcı karşılaştırmalı türde yapılmıştır.
Araştırmanın evrenini Konya Eğitim ve Araştırma Hastanesinin, dahiliye, intaniye, plastik
cerrahi, acil servise ve poliklinik pansuman odasına başvuran 2696 birey oluşturmaktadır.
Araştırmanın örnek büyüklüğü 115 diyabetik ayağı olan ve 115 diyabetik ayağı olmayan birey olmak
üzere toplam 230 kişidir. Araştırma verilerin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu, Ayak Bakım
Davranışı Değerlendirme Formu, Yaşlılarda Diyabetin Yükü Ölçeği, Tip 2 Diyabetlilerde Öz-Etkililik
Ölçeği kullanılmıştır. Tanımlayıcı istatistikler için sayı, yüzde, ortalama ve standart sapma
kullanılmıştır. Karşılaştırmalı verilerin analizinde, bağımsız gruplarda t testi, One Way ANOVA,
Mann Whitney-U ve Kruskal Wallis testi kullanılmıştır. Çalışmada ayak bakım davranışını
etkileyebilecek çoklu regresyon analizi kullanılmıştır.
Ayak yarası olan yaşlı bireylerde okur yazar olma, ilde yaşama, diyetine uymama, kronik
hastalık sayısı dört olma, insülin kullanma, kan şekerini ölçmeme, yılda bir ve üzeri doktor kontrolüne
gitme, son bir yıl içinde diyabet komplikasyonundan hastaneye yatmama, öz-etkililik toplam ve alt
ölçek puanları, diyabet yükü toplam ve alt ölçek puanlarının ayak bakım davranışı üzerinde etkili
olduğu saptanmıştır (p<0,001). Etkili olan belirleyici faktörlerin ayak bakım davranışı üzerindeki
değişimin %72,4’ünü açıkladığı belirlenmiştir. Ayak yarası olmayan yaşlı bireylerde okur yazar olma,
diyabet diyetine uymama, düzenli fiziksel egzersiz yapmama, öz-etkililik toplam ve alt ölçek puanları,
diyabet yükü toplam ve alt ölçek puanlarının ayak bakım davranışı üzerinde etkili olduğu saptanmıştır
(p<0,001). Etkili olan belirleyici faktörlerin ayak bakım davranışı üzerindeki değişimin %80,9’unu
açıkladığı belirlenmiştir.
Sonuç olarak, ayak yarası olmayan bireylerin ayak bakımı davranış durmunun ortalamanın
altında olduğu saptanmıştır. Yaşlı bireylerin diyabet yükünün azaltılmasında hastalığa bağlı
gelişebilecek diyabetik ayak komplikasyonları açısından bireylerin birinci basamak sağlık kuruluşu
tarafından takip ve izlemi yapılmalı, eğitim verilmeli; diyabet yönetiminin daha etkili
sürdürülmesinde hastalığa yönelik öz-etkilik düzeylerinin geliştirilmesinde bireye yönelik
güçlendirme programları planlanmalı.
This descriptive comparative study aimed to determine foot care behavior, diabetes burden, and self-efficacy level of elderly patients with type II diabetes mellitus with and without foot ulcer, and also to investigate the factors affecting the foot care behavior. The study population comprised 2696 patients admitted to internal medicine, infectious diseases, plastic surgery, emergency service, and outpatient dressing room of Konya Education and Research Hospital. The sample size was 230 patients in total, of which 115 had diabetic foot ulcer and 115 had no diabetic foot ulcer. The data were collected using the Personal Information Form, Foot Care Behavior Evaluation Form, Elderly Diabetes Burden Scale, and Self-efficacy Scale for Patients with Type II Diabetes. The study used number, percentage, mean, and standard deviation for descriptive statistics. The independent-group t-test, one-way analysis of variance, Mann–Whitney U test, and Kruskal–Wallis test were used for analyzing comparative data. The study used multiple regression analysis to evaluate the variables affecting foot care behavior. The foot care behavior of elderly patients having a foot ulcer was affected by the following factors: being literate, living in the city, not following their diet, having four chronic illnesses, using insulin, not measuring the blood sugar level, visiting the doctor once or more in a year, not being hospitalized due to diabetic complications in the last year, self-efficacy total and subscale scores, and diabetes burden total and subscale scores (p <0.001). Effective determinant factors explained 72.4% of the difference in foot care behavior. The foot care behavior of elderly patients having no foot ulcer was affected by being literate, not following the diet for diabetics, not doing any physical exercise, self-efficacy total and subscale scores, and diabetes burden total and subscale scores (p <0.001). Effective determinant factors explained 80.9% of the difference in foot care behavior. The study found that the foot care behavior of patients having no foot ulcer was below average. Individuals should be monitored and followed up by health care professionals regarding diabetic foot ulcer complications that can arise due to the illness. Also, they should be trained to reduce the diabetic burden of elderly patients. Programs should be carried out to improve the selfefficacy levels of patients for more effective maintenance of diabetes management.
This descriptive comparative study aimed to determine foot care behavior, diabetes burden, and self-efficacy level of elderly patients with type II diabetes mellitus with and without foot ulcer, and also to investigate the factors affecting the foot care behavior. The study population comprised 2696 patients admitted to internal medicine, infectious diseases, plastic surgery, emergency service, and outpatient dressing room of Konya Education and Research Hospital. The sample size was 230 patients in total, of which 115 had diabetic foot ulcer and 115 had no diabetic foot ulcer. The data were collected using the Personal Information Form, Foot Care Behavior Evaluation Form, Elderly Diabetes Burden Scale, and Self-efficacy Scale for Patients with Type II Diabetes. The study used number, percentage, mean, and standard deviation for descriptive statistics. The independent-group t-test, one-way analysis of variance, Mann–Whitney U test, and Kruskal–Wallis test were used for analyzing comparative data. The study used multiple regression analysis to evaluate the variables affecting foot care behavior. The foot care behavior of elderly patients having a foot ulcer was affected by the following factors: being literate, living in the city, not following their diet, having four chronic illnesses, using insulin, not measuring the blood sugar level, visiting the doctor once or more in a year, not being hospitalized due to diabetic complications in the last year, self-efficacy total and subscale scores, and diabetes burden total and subscale scores (p <0.001). Effective determinant factors explained 72.4% of the difference in foot care behavior. The foot care behavior of elderly patients having no foot ulcer was affected by being literate, not following the diet for diabetics, not doing any physical exercise, self-efficacy total and subscale scores, and diabetes burden total and subscale scores (p <0.001). Effective determinant factors explained 80.9% of the difference in foot care behavior. The study found that the foot care behavior of patients having no foot ulcer was below average. Individuals should be monitored and followed up by health care professionals regarding diabetic foot ulcer complications that can arise due to the illness. Also, they should be trained to reduce the diabetic burden of elderly patients. Programs should be carried out to improve the selfefficacy levels of patients for more effective maintenance of diabetes management.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Tip 2 diabetes mellitus, yaşlı birey, ayak bakım davranışı, diyabet yükü, özetkililik, Diabetes burden, elderly, foot care behavior, self-efficacy, type 2 diabetes mellitus
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Çanlı, M., (2020). Ayak Yarası Olan ve Olmayan Ti̇p 2 Di̇abetes Melli̇tusu Olan Yaşlı Bi̇reylerde Di̇yabet Yükü, Ayak Bakımı Davranışı ve Öz-Etki̇li̇li̇k Düzeyi̇. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
