Sağlık Çalışanlarının Duygusal Zekâ Düzeyinin Merhamet Yorgunluğuna Etkisinde Bireysel ve Örgütsel Değişkenlerin Aracı Rolü
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2020
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Hayatın her alanında olduğu gibi sağlık sektörü çalışanları için de duyguların yönetimini içeren
duygusal zekâ kavramı oldukça önemlidir. Özellikle de karşılaşılan olumsuz duyguların elimine
edilmesinde çalışanların sahip oldukları duygusal zekâ düzeyleri belirleyici olmaktadır. Sağlık sektörü
gibi yüksek riskli ve stresli ortamlarda hizmet sunumu gerçekleştiren, hastalarının ve onların aileleriyle
etkileşim halinde olan, hastalarının savunmasız ve ilgiye en çok ihtiyaç duydukları anlarına tanıklık
eden sağlık çalışanlarında mesleki bir tehlike olarak nitelendirilen ve olumsuz birtakım sonuçlara neden
olabilen merhamet yorgunluğu gözlenebilmektedir. Bu noktada sağlık çalışanlarında merhamet
yorgunluğunun yönetilebilmesinde çalışanların sahip olduğu duygusal zekâ düzeylerinin önemli
olduğu, ayrıca bireysel ve örgütsel değişkenlerin de bu ilişkiye aracılık ettiği düşünülmektedir. Bu
bağlamda çalışma, sağlık çalışanlarının duygusal zekâ düzeylerinin merhamet yorgunluğuna etkisinde
bireysel ve örgütsel değişkenlerin aracı rolünü incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada
incelenmesi amaçlanan aracı değişkenler, bireysel anlamda mutluluk ve prososyal motivasyon iken
örgütsel anlamda algılanan örgütsel destek ile dağıtım adaleti olarak belirlenmiştir. Çalışma, Konya
ilinde yer alan ve rastgele örnekleme yöntemiyle seçilen kamu ve üniversite hastanelerinde görev yapan
555 sağlık çalışanı ile gerçekleştirilmiştir.
Çalışmada Wong ve Law (2002) tarafından geliştirilen Duygusal Zekâ Ölçeği; Adams ve ark
(2006) tarafından geliştirilen Merhamet Yorgunluğu Ölçeği -Kısa Form- kullanılmıştır. Ayrıca, Hills ve
Argyle (2002) tarafından geliştirilen Oxford Mutluluk Ölçeği -Kısa Form- ; Granth ve Sumanth (2009)
tarafından geliştirilen Prososyal Motivasyon Ölçeği; Eisenberger ve ark (1986) tarafından geliştirilen
Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği ile Niehoff ve Moorman (1993) tarafından geliştirilen örgütsel adalet
ölçeğinin dağıtım adaleti alt boyutu kullanılmıştır.
Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde IBM SPSS 22 ile LISREL 8.7 paket
programlarından yararlanılmıştır. Ölçeklerin geçerlilikleri LISREL 8.7 programı aracılığıyla
doğrulayıcı faktör analizi yapılarak araştırılmıştır. Ölçek güvenilirlikleri için Cronbach Alpha katsayısı
kullanılmıştır. Araştırma kapsamında oluşturulan hipotezler yapısal eşitlik modeliyle yol analizi (path)
yapılarak test edilmiştir. Ölçekler ve boyutları arasındaki ilişkiyi incelemek için korelasyon analizi
uygulanmıştır.
Analizler sonunda, duygusal zekâ düzeyi ile merhamet yorgunluğu arasında negatif yönlü ve
anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Bu ilişkide bireysel anlamda mutluluğun, örgütsel anlamda ise
algılanan örgütsel destek ile dağıtım adaletinin kısmi aracılık rolünün bulunduğu; bireysel anlamda
incelenen prososyal motivasyon değişkeninin ise bu ilişkiye aracılık etmediği ulaşılan sonuçlar
arasındadır.
As in all areas of life, the concept of emotional intelligence, which includes the management of emotions, is very important for healthcare professionals. Emotional intelligence levels of the healthcare professionals are determinative in eliminating the negative emotions encountered in particular. Compassion fatigue, which is defined as an occupational hazard and can cause some negative consequences, can be observed in healthcare professionals who provide services in high-risk and stressful environments such as the health sector, interact with patients and their families, and witness the vulnerable moments of their patients when they need attention most. At this point, it is thought that the emotional intelligence levels of healthcare professionals are important in the management of compassion fatigue and that individual and organizational variables also mediate this relationship. In this context, the study was carried out to examine the mediating role of individual and organizational variables in the effect of emotional intelligence levels of healthcare professionals on compassion fatigue. The mediating variables aimed to be examined in the study were determined as happiness and prosocial motivation in the individual sense, organizational support and distribution justice in the organizational sense. The study was carried out with 555 healthcare professionals working in public and university hospitals in Konya, selected by random sampling method. Emotional Intelligence Scale developed by Wong and Law (2002) and the Compassion Fatigue Scale (Short Form) developed by Adams et al (2006) were used in the study. Also, Oxford Happiness Scale- Short Form- developed by Hills and Argyle (2002), Prosocial Motivation Scale developed by Granth and Sumanth (2009), Perceived Organizational Support Scale developed by Eisenberger et al. (1986) and the distributional justice sub-dimension of the organizational justice scale developed by Niehoff and Moorman (1993) were used. IBM SPSS 22 and LISREL 8.7 package programs were used to analyze the data obtained from the research. The validity of the scales was investigated by confirmatory factor analysis through the LISREL 8.7 program. Cronbach Alpha coefficient was used for scale reliability. The hypotheses formed within the scope of the research were tested by making a path analysis with the structural equation model. Correlation analysis was applied to examine the relationship between scales and their dimensions. As a result of the analysis, a negative and significant relationship was found between emotional intelligence level and compassion fatigue. In this relationship, it was concluded that happiness in the individual sense, perceived organizational support and distribution justice in the organizational sense have a partial mediating role, and that the prosocial motivation variable examined individually does not mediate this relationship.
As in all areas of life, the concept of emotional intelligence, which includes the management of emotions, is very important for healthcare professionals. Emotional intelligence levels of the healthcare professionals are determinative in eliminating the negative emotions encountered in particular. Compassion fatigue, which is defined as an occupational hazard and can cause some negative consequences, can be observed in healthcare professionals who provide services in high-risk and stressful environments such as the health sector, interact with patients and their families, and witness the vulnerable moments of their patients when they need attention most. At this point, it is thought that the emotional intelligence levels of healthcare professionals are important in the management of compassion fatigue and that individual and organizational variables also mediate this relationship. In this context, the study was carried out to examine the mediating role of individual and organizational variables in the effect of emotional intelligence levels of healthcare professionals on compassion fatigue. The mediating variables aimed to be examined in the study were determined as happiness and prosocial motivation in the individual sense, organizational support and distribution justice in the organizational sense. The study was carried out with 555 healthcare professionals working in public and university hospitals in Konya, selected by random sampling method. Emotional Intelligence Scale developed by Wong and Law (2002) and the Compassion Fatigue Scale (Short Form) developed by Adams et al (2006) were used in the study. Also, Oxford Happiness Scale- Short Form- developed by Hills and Argyle (2002), Prosocial Motivation Scale developed by Granth and Sumanth (2009), Perceived Organizational Support Scale developed by Eisenberger et al. (1986) and the distributional justice sub-dimension of the organizational justice scale developed by Niehoff and Moorman (1993) were used. IBM SPSS 22 and LISREL 8.7 package programs were used to analyze the data obtained from the research. The validity of the scales was investigated by confirmatory factor analysis through the LISREL 8.7 program. Cronbach Alpha coefficient was used for scale reliability. The hypotheses formed within the scope of the research were tested by making a path analysis with the structural equation model. Correlation analysis was applied to examine the relationship between scales and their dimensions. As a result of the analysis, a negative and significant relationship was found between emotional intelligence level and compassion fatigue. In this relationship, it was concluded that happiness in the individual sense, perceived organizational support and distribution justice in the organizational sense have a partial mediating role, and that the prosocial motivation variable examined individually does not mediate this relationship.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Duygusal Zekâ, Merhamet Yorgunluğu, Mutluluk, Örgütsel Adalet, Prososyal Motivasyon, Emotional Intelligence, Compassion Fatigue, Happiness, Organizational Justice, Prosocial Motivation
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Özen, M. Y., (2020). Sağlık Çalışanlarının Duygusal Zekâ Düzeyinin Merhamet Yorgunluğuna Etkisinde Bireysel ve Örgütsel Değişkenlerin Aracı Rolü. (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimler Enstitüsü, Konya.
