Dimensions of Francis Fukuyama’s “The End of History” Vision in the Eastern Europe of the Post-Cold War: Reconsideration of Nationalism

ABSTRACT Following the Second World War, the Cold War initiated a bipolar contest for superiority that would last for decades, and inthis era the Soviet Union established communist regimes in Eastern Europe. Nationalism, which the Soviet Union tried tooppress but which played a role in the delegitimization of Soviet control, became an important topic of discussion betweenauthorisation regimes and democratisation efforts in the world politics. During and after the Cold War period several thoughtswere introduced about nationalism from different perspectives. Francis Fukuyama was among the important figures who thoughtabout nationalism at that time. In his book “The End of History”, Fukuyama touched upon nationalism to explain the strugglefor recognition and argued that nationalism is a form of recognition. In this context, this article first focuses on the historicaltimeline and nationalism in Eastern Europe in the Cold War era. Then, it examines the events that took place in Eastern Europein the aftermath of the Cold War by concentrating on Fukuyama’s inferences about nationalism and seeks an answer to thereconsideration of nationalism.

ÖZ İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Soğuk Savaş, on yıllarca sürecek iki kutuplu bir üstünlük mücadelesi başlattı ve bu evredeSovyetler Birliği Doğu Avrupa’da komünizm yanlısı rejimler kurdu. Soğuk Savaş döneminde Doğu Avrupa’da Sovyetler Birliğitarafından bastırılmaya çalışılan ve Sovyet kontrolünün meşruiyetini yitirmesinde rol oynayan milliyetçilik otoriter yönetimler vedemokratikleşme gayretleri arasında dünya siyasetinin önemli bir konusu oldu. Soğuk Savaş ve sonrasında milliyetçilik hakkındaçeşitli perspektifler üzerinden tasavvurlar yapıldı. Bu tasavvurları yapan önemli isimler arasında Francis Fukuyama da vardı.Fukuyama “Tarihin Sonu”nda tarihte önemli bir yeri olan tanınma arzusunun anlaşılması için milliyetçilik olgusuna değiniyor vemilliyetçiliğin bir tanınma biçimi olduğunu dile getiriyordu. Bu bağlamda, bu makale ilk olarak Soğuk Savaş Dönemi DoğuAvrupa’sında tarihsel çizgiyi ve milliyetçiliği ele almaktadır. Makale ikinci olarak Soğuk Savaş sonrası Doğu Avrupa’sındagerçekleşen olayları Fukuyama’nın belirttiği milliyetçilik çıkarımlarını merkeze alarak mercek altına almakta ve milliyetçiliğinyeniden düşünülmesine cevap bulmaya çalışmaktadır.