İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının örgütsel bağlılığa etkisinde psikolojik sözleşmenin aracılık rolü: Çimento sektöründe bir araştırma

Bu çalışma, iş sağlığı ve güvenliği (İSG) uygulamalarının örgütsel bağlılığa (ÖB) etkisinde psikolojik sözleşmenin (PS) aracılık rolünün belirlenmesine yönelik yapılmıştır. Çalışma, Türkiye ekonomisinin lokomotif sektörlerinden biri olan çimento endüstrisinin Orta Anadolu Bölgesi'nde faaliyet gösteren üretim tesislerini kapsamaktadır. Bu tesislerde uygulanan anket çalışması sonucunda, analize uygun 409 adet anket elde edilmiştir. Literatür araştırması sonucunda, teorik olarak saptanan, çalışanların İSG uygulamalarıyla ilgili algılarının ÖB'ğı etkilediği ve PS'nin bu etkide bir aracılık rolü oynadığı varsayımı elde edilen veriler ışığında Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) yol analizi ile LİSREL istatistik programında test edilmiştir. Analiz sonucunda p<.001 anlamlılık düzeyinde, İSG uygulamaları ile ÖB arasında .28, İSG uygulamaları ile işlemsel PS arasında -.17, İSG uygulamaları ile ilişkisel PS arasında .23, ilişkisel PS ve ÖB arasında .39 oranında anlamlı ilişkiler saptanmıştır. PS'nin aracılık rolünün test edilmesi için oluşturulan yol modelinin uygunluk analizi sonucunda, İSG ve ÖB arasındaki ilişkide elde edilen önceki verinin .08 oranında azaldığı görülmüştür. Model, uyum iyiliği indekslerini iyi düzeyde karşılaması dolayısıyla kabul edilmiş, ilişkisel PS'nin İSG ve ÖB arasındaki ilişkide "kısmi bir aracılık" rolü olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

This study focuses on the determination of mediation role of psychological contract (PC) in the effect of occupational health and safety (OHS) practices on organizational commitment (OC). It was conducted on production plants in Central Anatolian Region within the framework of cement industry, which is one of the locomotives of Turkish economy. 409 analyzable surveys were obtained after a sample survey had been carried out in these plants. Following a literature review, the theoretical assumption that employees' perception of OHS influenced OC and PC played a mediation role in this effect was tested under the light of study data via LISREL statistical program with path analysis in Structural Equation Model (SEM). At a significance level of p<.001 at the end of the analysis, significant correlations were found between OHS and OC at a level of .28, OHS practices and transactional PC at a level of -.17, OHS practices and relational PC at a level of .23, and relational PC and OC at a level of .39. The goodness of fit analysis of the path model designed to test the mediation role of PC indicated that the correlation between OHS and OC decreased by .08 compared to the previous data. The model was accepted because it met goodness of fit index satisfactorily, and it was concluded that relational PC had a "partial mediation" role in the correlation between OHS and OC.