İki darbe arasında Türkiye'de toprak reformu (1960-1980)

Tarım arazilerinin tasarruf ve mülkiyeti hakkında ortaya çıkan anlaşmazlıklar, toprağın yanlış kullanımı ve artan nüfus karşısında tarım alanlarına müdahale söz konusu olmuştur. Müdahalelerin bütünü toprak reformu olarak adlandırılmıştır. Toprak reformunun temeline bakıldığında, birim alana düşen istihsali artırarak tarım arazilerinden en yüksek verimi almayı hedeflemiştir. Planlanan hedef sözel olarak kolay gibi görünse de toprak reformu geniş kapsamlı bir toprak hareketidir. İlk olarak hareketin kavramı, kapsamı gibi açıklayıcı bilgiler aktarılmıştır. 27 Mayıs 1960 darbesinden sonraki süreç toprak reformunun en hareketli dönemi olmuştur. 1970'e kadar geçen sürede dönemin tarım bakanlarının isimleriyle beş farklı toprak reformu tasarısı oluşturulmuştur. Bunlardan sonuncusu olan Turan Şahin tasarısı meclise taşınmış olsa da kanunlaşma fırsatı bulamamıştır. Oluşturulan tasarılar sırasında olumlu ve olumsuz birçok eleştiri meydana gelmiştir. Sürekli değişen hükumetlerde, tarımla ilgili kurum ve kuruluşlarda, derneklerde, dönemin gazetelerinde ve yayın organlarında reform konuşulmuş ve tartışılmıştır. 1970'li yıllara gelindiğinde toprak reformu çalışmaları devam etmiş ve 1973 yılında 1757 sayılı Toprak ve Tarım Reformu Kanunu yapılmıştır. Uygulama için pilot bölge seçilen Urfa ilinde 1974 yılında kamulaştırma ve toprak dağıtımı başlamıştır. Uygulama 1977 yılına kadar devam etmiş ve aynı yıl kanunun iptal kararı alınmıştır. 1978 yılında kanun tamamen kaldırılmıştır. Çalışmanın amacı, 27 Mayıs 1960 ve 12 Eylül 1980 darbeleri arasında geçen 20 yıllık süreç içerisinde toprak reformunun ilerleyişi, uygulanması ve farklı çevrelerce hangi tepkiler karşısında oluştuğunu ortaya koymaktır.

Disputes about the savings and ownership of agricultural lands, misuse of the land, and the increasing population caused intervention in agricultural lands. The whole of the interventions has been called land reform. Looking at the basis of the land reform, it aimed to get the highest yield from agricultural lands by increasing the production per unit area. Although the planned goal may seem easy verbally, land reform is a comprehensive land movement. The period after the May 27th 1960 coup has been the most active period of land reform. In the period up to 1970, five different land reform plans were created with the names of the agriculture ministers of the period. Although the last of these, Turan Şahin's plan, was brought to the parliament, it did not find the opportunity to become a law. During the plans created, many positive and negative criticisms occurred. Reform was discussed and reported in the kaleidoscopic governments, agricultural institutions and organizations, associations, newspapers and publications of the period. In the 1970s, land reform efforts continued and the Land and Agricultural Reform Law No. 1757 were enacted in 1973. In 1974, expropriation and land distribution started in the province of Urfa, which was selected as a pilot region for the implementation. The implementation continued until 1977 and in the same year, the decision to cancel the law was taken. In 1978, the law was completely repealed. The aim of the study is to reveal the progress and implementation of the land reform in the 20-year period between the coups of May 27th 1960 and September 12th 1980, and to reveal which reactions occur in different environments.