Azot ve fosfor dozlarının ketencik [Camelina sativa (L.) Crantz] bitkisinde bazı verim ve kalite bileşenlerine etkileri

Bu araştırma, Konya ekolojik şartlarında ketencik [Camelina sativa (L.) Crantz] bitkisine 4 farklı dozdaki azot (7.5, 10.0, 12.5 ve 15.0 kg/da) ve fosfor (5.0, 7.5, 10.0 ve 12.5 kg/da) uygulamasının bazı verim ve kalite bileşenleri üzerine etkilerini belirlemek amacıyla 2013 yılında yapılmıştır. Tarla denemesi, "Tesadüf Bloklarında Faktöriyel Deneme Deseni"ne göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırma sonucunda farklı dozlardaki azot ve fosforun ketencik bitkisinde çiçeklenme süresi, vejetasyon süresi, bitki boyu, ilk kapsül yüksekliği, tane verimi, yağ oranı ve yağ verimi üzerine etkilerinin istatistiki olarak önemli olduğu tespit edilmiştir. Gübre dozlarının ortalaması olarak; çiçeklenme süresi 58.67-69.33 gün, vejetasyon süresi 105.33-116.67 gün, bitki boyu 83.24-95.28 cm, ilk kapsül yüksekliği 71.00-80.09 cm, kapsül sayısı 75.33-117.17 adet/bitki, kapsüldeki tohum sayısı 13.83-16.67 adet/kapsül, bin tane ağırlığı 0.82-1.06 g, tane verimi 71.12-197.90 kg/da, yağ oranı % 24.02-29.33 ve yağ verimi 20.87-57.93 kg/da değerleri arasında değişim göstermiştir. Genel olarak değerlendirme yapıldığında, artan azot uygulaması ile çiçeklenme süresi, vejetasyon süresi, bitki boyu ve ilk kapsül yüksekliğine ait değerler artarken, kapsülde tohum sayısı, tane verimi, yağ oranı ve yağ veriminin ise azaldığı belirlenmiştir. Bununla birlikte artan fosfor uygulaması ile, bitkideki kapsül sayısı ve kapsüldeki tohum sayısında artış gözlenirken, bin tane ağırlığında ise bir azalma olduğu görülmüştür. Araştırmada, en yüksek tane verimi 197.90 kg/da değeri ile azotun ve fosforun 7.5 kg/da doz uygulamasından, en yüksek yağ oranı olan %29.33 değeri 15.0 kg/da azot x 10.0 kg/da fosfor uygulamasına ait parsellerde ve en yüksek yağ verimi ise 57.93 kg/da değeri ile yine 7.5 kg/da azot x 7.5 kg/da fosfor uygulamasında elde edilmiştir.

Aim of this research was determinated 4 different nitrogen doses (7.5, 10.0, 12.5 and 15.0 kg da-1) and phosphorus (5.0, 7.5, 10.0 and 12.5 kg da-1) on some of the yield and quality characteristics of false flax [Camelina sativa (L.) Crantz] grown Konya ecological conditions during 2013 spring season. Field trial was set up according to "Factorial Design in Randomized Blocks" with 3 replications. Results of the study showed statistically importance on the following characteristics; days to flowering, days to harvest, plant height, first capsule height, seed yield, oil ratio and oil yield. Mean of the fertilizer doses showed the ranges; 58.67-69.33 days for days to flowering, 105.33-116.67 days for days to harvest, 83.24-95.28 cm for plant height, 71.00-80.09 cm for first capsule height, 75.33-117.17 for capsule per plant, 13.83-16.67 for number of seed per capsule, 0.82-1.06 g for one thousand seed yield, 71.12-197.90 kg da-1 for seed yield, 24.02-29.33% for oil ratio and 20.87-57.93 kg da-1 for oil yield. According to general meaning, increased nitrogen doses caused increases days of flowering, days to harvest, plant height and first capsule height while decreasing of number of seed per capsule, seed yield, oil ratio and oil yield. Additionally, increased dose of the phosphorus caused to an increase on number of capsule per plant and number of seed per capsule while decreasing of one thousand seed weight. Combinated affect of the research, the highest seed yield 197.90 kg da-1 was obtained from 7.5 kg da-1 dose of nitrogen and same dose of phosphorus, the highest oil ratio 29.33% was obtained from 15.0 kg da-1 dose of nitrogen and 10.0 kg da-1 dose of phosphorus and the highest oil yield57.93 kg da-1 was obtained from 7.5 kg da-1 dose of nitrogen and same dose of phosphorus that are shown as advisable.