Erken Dönem Yaşlılarda Beslenme Okuryazarlığı Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
Loading...
Date
2023
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Access Rights
info:eu-repo/semantics/openAccess
Abstract
Yaşlılık döneminde beslenme okuryazarlığının geliştirilmesi, sağlıklı yaşlanma ve hastalıkların önlenerek mevcut durumun korunmasında önemlidir. Bu çalışmada; erken dönem yaşlılarda beslenme okuryazarlığı ölçeğinin geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirliğinin yapılması amaçlanmıştır. Bu çalışma, 65-74 yaş arası katılımcılarla yürütülen metodolojik tipte bir araştırmadır. Literatür taraması sonucunda araştırmacı tarafından, 111 maddeden oluşan taslak Erken Dönem Yaşlılarda Beslenme Okuryazarlığı (EDY-BOY) Ölçeği hazırlanmıştır. Ölçeğin geçerliğinde kapsam, ölçüt ve yapı geçerliği, güvenirlik için Cronbach alfa (α) değeri kullanılmıştır. Kapsam geçerliği için uzman görüşüne sunulan taslak ölçeğin kapsam geçerlik oranı 0,667 ve kapsam geçerlik indeksi 0,89 olarak bulunmuştur. Pilot çalışma (n=50) sonucunda madde analizleri yapılmış ve toplam madde korelasyonu 0,2'den düşük olan maddelerin çıkartılmasıyla 87 maddelik ölçek örneklem grubuna (n=407) uygulanmıştır. Açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri sonucunda 42 madde daha ölçekten çıkartılmış ve ölçeğin son hali beş alt boyut "Genel Beslenme Bilgisi, Besin Grupları, Gıda Etiketi Okuma, Beslenme Tutumu ve Beslenme Davranışı" ve 45 maddeden oluşmuştur. EDY-BOY ölçeğinin madde faktör yükleri 0,353-0,890 arasında bulunmuş ve model uyum iyiliği değerleri kabul edilebilir olduğu belirlenmiştir. Güvenirlik analizi sonucunda ölçeğin Cronbach α değeri 0,825 olarak hesaplanmıştır. Bu değer ölçeğin güvenilir olduğunu göstermektedir. Ölçeğin değerlendirilmesi çeyreklik değerlere göre yapılmış ve alınan puanlara göre "yetersiz (<82), kısmen yeterli (82-99) ve yeterli (>99)" olarak belirlenmiştir. Katılımcılar EDY-BOY ölçeğinden ortalama 90,03±12,43 puan almışlardır. Eğitim düzeyi yüksek ve gelir durumu öz değerlendirmesi iyi olan bireylerin ölçek puanları istatistiksel olarak anlamlı (p<0,05) derecede yüksek bulunurken; yaş, cinsiyet, BKİ ve hastalık durumu ile arasında istatistiksel olarak anlamlı fark (p>0,05) bulunmamıştır. Sonuç olarak, Erken Dönem Yaşlılarda Beslenme Okuryazarlığı Ölçeği geçerli ve güvenilir bir ölçektir.
Improving nutritional literacy in the elderly is important for healthy aging, disease prevention and maintenance. In this study, it was aimed to develop a scale of nutritional literacy in the early phage elderly and to establish its validity and reliability. This study is a methodological study conducted with participants aged 65-74 years. As a result of the literature review, the researcher prepared the draft Nutrition Literacy Scale in Early Phage Elderly (NLS-E) consisting of 111 items. Content, criterion and construct validity were used for the validity of the scale, and Cronbach's alpha (α) value was used for reliability. The content validity ratio of the draft scale, which was submitted to expert opinion for content validity, was found to be 0,667 and the content validity index was 0,89. As a result of the pilot study (n=50), the items were analyzed and the 87-item scale was applied to the sample group (n=407) by removing the items with a total item correlation lower than 0,2. As a result of exploratory and confirmatory factor analyses, 42 more items were removed from the scale and the final version of the scale consisted of five sub-dimensions "General Nutrition Knowledge, Food Groups, Food Label Reading, Nutrition Attitude and Nutrition Behavior" and 45 items. The item factor loadings of the NLS-E were found to be between 0,353-0,890 and the model goodness-of-fit values were found to be acceptable. As a result of the reliability analysis, the Cronbach α value of the scale was calculated as 0,825. This value shows that the scale is reliable. The evaluation of the scale was made according to quartile values and the scores were determined as "insufficient (<82), partially sufficient (82-99) and sufficient (>99)". Participants received an average score of 90.03±12.43 on the NLS-E. While the scale scores of individuals with high education level and good self-assessment of income status were statistically significantly (p<0,05) higher, there was no statistically significant difference (p>0,05) between age, gender, BMI and disease status. In conclusion, the Nutrition Literacy Scale in Early Phage Elderly is a valid and reliable scale.
Improving nutritional literacy in the elderly is important for healthy aging, disease prevention and maintenance. In this study, it was aimed to develop a scale of nutritional literacy in the early phage elderly and to establish its validity and reliability. This study is a methodological study conducted with participants aged 65-74 years. As a result of the literature review, the researcher prepared the draft Nutrition Literacy Scale in Early Phage Elderly (NLS-E) consisting of 111 items. Content, criterion and construct validity were used for the validity of the scale, and Cronbach's alpha (α) value was used for reliability. The content validity ratio of the draft scale, which was submitted to expert opinion for content validity, was found to be 0,667 and the content validity index was 0,89. As a result of the pilot study (n=50), the items were analyzed and the 87-item scale was applied to the sample group (n=407) by removing the items with a total item correlation lower than 0,2. As a result of exploratory and confirmatory factor analyses, 42 more items were removed from the scale and the final version of the scale consisted of five sub-dimensions "General Nutrition Knowledge, Food Groups, Food Label Reading, Nutrition Attitude and Nutrition Behavior" and 45 items. The item factor loadings of the NLS-E were found to be between 0,353-0,890 and the model goodness-of-fit values were found to be acceptable. As a result of the reliability analysis, the Cronbach α value of the scale was calculated as 0,825. This value shows that the scale is reliable. The evaluation of the scale was made according to quartile values and the scores were determined as "insufficient (<82), partially sufficient (82-99) and sufficient (>99)". Participants received an average score of 90.03±12.43 on the NLS-E. While the scale scores of individuals with high education level and good self-assessment of income status were statistically significantly (p<0,05) higher, there was no statistically significant difference (p>0,05) between age, gender, BMI and disease status. In conclusion, the Nutrition Literacy Scale in Early Phage Elderly is a valid and reliable scale.
Description
Keywords
Yaşlılık, Beslenme Okuryazarlığı, Ölçek Geliştirme, Aging, Nutrition Literacy, Scale Development
Journal or Series
WoS Q Value
Scopus Q Value
Volume
Issue
Citation
Karademir, E., (2023). Erken Dönem Yaşlılarda Beslenme Okuryazarlığı Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
