Afyonkarahisar yüzey araştırmaları kapsamında Akarçay Havzası ve çevresinde tespit edilen İlk Tunç Çağına ait pişmiş toprak kadın figürinleri
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Akarçay havzası Orta Anadolu ile Batı Anadolu arasındaki bağlantıyı sağlayan önemli bir topoğrafik özelliğe sahiptir. Bu havzanın en batısından Eber Gölü'ne doğru uzanan Akarçay Irmağı, bölgenin zirai üretimi kadar hayvancılık potansiyeline şekil verir. Böylece havzanın çevresinde çok sayıda irili ufaklı yerleşme varlıklarını sürdürebilmek için gerekli zemine kavuşmuş olur. Bu yerleşmelerin tüketimle ilgili gereksinimleri kadar toplumsal yaşantıları ve inançla ilgili de endişelerinin olması kaçınılmaz bir durumdur. Bunun sonucunda Anadolu'da geniş bir çevrede kabul gören ve dinsel beklentilerle ilgili olduğu düşünülen kadın tasvirleri bu bölgede de karşımıza çıkar. Afyonkarahisar ve çevresinde uzun zamana yayılan çalışmalarda tespit edilen farklı tiplerdeki figürinler bölgenin en özel buluntuları arasında sayılabilir. İhsaniye ilçesinden Bolvadin'e kadar uzanan alanda karşımıza çıkan bu figürinler, Akarçay havzasında ve yakın çevresindeki kültürel ve dinsel inançların anlaşılması bakımından önemlidir. Bu çevrede iki figürin tipinin daha çok öne çıktığı anlaşılır. Bunlardan ilki Paşadağ silsilesi üzerinde Ahaların Çeşmesi, Pazarcık ve Asarcık yerleşmelerinde karşılaşılan oturur vaziyette ve küt bacaklı olarak tasvir edilen figürinlerdir. Akarçay havzasının batı yarısından itibaren ise disk yüzlü figürinler ile insan biçimli kaplara yapılan disk yüzlü betimlemelerin dikkat çekici bir şekilde arttığı ve farklı tipleriyle karşımıza çıktığı görülür. İç Batı Anadolu bölümünün kuzeyinde, özellikle Demircihöyük ve Küllüoba gibi yerleşmelerden bilinen söz konusu İTÇ figürinlerinin Sincanlı Ovası, İhsaniye, Afyonkarahisar il merkezi çevresinde farklı yerleşmelerde de karşımıza çıkması bunların dağılımı ve sınırlarının belirlenmesi konusunda önemli verilerdir. Bu havzada Çıkrık, Bavurdu (Alanyurt), Kaklık Mevkii Mezarlığı'ndan bilinen örneklere ek olarak bizim tespit ettiğimiz Ayvatlı, Çorca ve Höyükardı örneklerinin, disk yüzlü figürinlerin ve insan biçimli kapların tanımlanmasına ve güney yayılımının anlaşılmasına katkı sağlayacağı açıktır. Bu çalışmada, sözü edilen buluntuların yerleşimleri, tipolojik özellikleri, karşılaştırmaları ve tarihlendirme önerileriyle ilişkili bir değerlendirme yapılacaktır.
Akarçay basin has an important topographic feature that provides the connection between Central Anatolia and Western Anatolia. The Akarçay River, which extends from the westernmost part of this basin to the Lake Eber, shapes the livestock potential as well as the agricultural production of the region. Thus, many large and small settlements around the basin will have the necessary ground to continue their existence. It is inevitable that these settlements have concerns about social life and belief as well as their consumption-related needs. As a result, depictions of women, widely accepted in Anatolia and thought to be related to religious expectations, also appear in this region. Different types of figurines discovered during long-term studies in Afyonkarahisar and its surroundings can be considered among the most special finds of the region. These figurines, which we encounter in the area extending from İhsaniye district to Bolvadin, are important in terms of understanding the cultural and religious beliefs in the Akarçay basin and its immediate surroundings. It is understood that two types of figurines were more prominent in this environment. The first of these is the figurines depicted as sitting and with stubby legs, encountered in the Ahaların Çeşmesi, Pazarcık and Asarcık settlements on the Paşadağ range. Starting from the western half of the Akarçay basin, it is seen that the disc-faced figurines and disc-faced depictions on human-shaped vessels have increased noticeably and come in different types. The fact that the EBA figurines in question, known from settlements such as Demircihöyük and Küllüoba in the north of the Inner Western Anatolia region, are also encountered in different settlements around the Sincanlı Plain, İhsaniye and Afyonkarahisar city center, is important data on determining their distribution and borders. In addition to the known examples from the Çıkrık, Bavurdu (Alanyurt), Kaklık Mevkii Cemetery in this basin, it is clear that the Ayvatlı, Çorca and Höyükardı samples we identified will contribute to the identification of disc-faced figurines and human-shaped vessels and to the understanding of their southern spread. In this study, an evaluation will be made regarding the locations, typological features, comparisons and dating suggestions of the mentioned finds
Akarçay basin has an important topographic feature that provides the connection between Central Anatolia and Western Anatolia. The Akarçay River, which extends from the westernmost part of this basin to the Lake Eber, shapes the livestock potential as well as the agricultural production of the region. Thus, many large and small settlements around the basin will have the necessary ground to continue their existence. It is inevitable that these settlements have concerns about social life and belief as well as their consumption-related needs. As a result, depictions of women, widely accepted in Anatolia and thought to be related to religious expectations, also appear in this region. Different types of figurines discovered during long-term studies in Afyonkarahisar and its surroundings can be considered among the most special finds of the region. These figurines, which we encounter in the area extending from İhsaniye district to Bolvadin, are important in terms of understanding the cultural and religious beliefs in the Akarçay basin and its immediate surroundings. It is understood that two types of figurines were more prominent in this environment. The first of these is the figurines depicted as sitting and with stubby legs, encountered in the Ahaların Çeşmesi, Pazarcık and Asarcık settlements on the Paşadağ range. Starting from the western half of the Akarçay basin, it is seen that the disc-faced figurines and disc-faced depictions on human-shaped vessels have increased noticeably and come in different types. The fact that the EBA figurines in question, known from settlements such as Demircihöyük and Küllüoba in the north of the Inner Western Anatolia region, are also encountered in different settlements around the Sincanlı Plain, İhsaniye and Afyonkarahisar city center, is important data on determining their distribution and borders. In addition to the known examples from the Çıkrık, Bavurdu (Alanyurt), Kaklık Mevkii Cemetery in this basin, it is clear that the Ayvatlı, Çorca and Höyükardı samples we identified will contribute to the identification of disc-faced figurines and human-shaped vessels and to the understanding of their southern spread. In this study, an evaluation will be made regarding the locations, typological features, comparisons and dating suggestions of the mentioned finds
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Afyonkarahisar, Yüzey Araştırmaları, Surface Research, Akarçay Havzası, Akarçay Basin, Tunç Çağı, Bronze Age, Toprak Figürin, Clay Figurine
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Öztürk, Ö. H. (2024). Afyonkarahisar yüzey araştırmaları kapsamında Akarçay Havzası ve çevresinde tespit edilen İlk Tunç Çağına ait pişmiş toprak kadın figürinleri. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
