GNSS verilerinden hesaplanan elipsoid yüksekliklerinin atmosferik verilerle iyileştirilmesi

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

2013-12-18

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Troposfer atmosferin en alt tabakasıdır. Kalınlığı, ekvatorda yaklaşık 18 km iken kutuplara doğru azalarak kalınlığı 8 km'ye kadar düşer. Atmosferin toplam kütlesinin %75'ini içermesiyle atmosferin diğer katmanlarına göre en yoğun katmanı olan troposfer, nokta konumunun hassas olarak belirlenmesinde oldukça önemli bir hata kaynağıdır. Troposfer, atmosferin nötr yani iyonize olmamış katmanı olduğu için GNSS sinyallerine olan etkisi iyonosfer tabakasında olduğu gibi GNSS alıcılarında bulunan L1 ve L2 taşıyıcı dalgalarından oluşturulacak faz kombinasyonları ile giderilememektedir. Troposferik gecikme etkisi; sıcaklık, bağıl nem ve basıncın bir fonksiyonu olup, ölçü noktasının yüksekliği ile bire bir ilişkilidir.v Nötr (iyonize olmamış) atmosferin radyo frekanslarında yayınlanan elektromanyetik dalgalara olan etkisi troposferik gecikme etkisi (ya da troposferik refraksiyon) olarak isimlendirilmektedir (Kahveci 1997). Bu etki elektromanyetik dalganın yavaşlamasına ve eğilmesine neden olur. Troposferik gecikme hesabında, Saastamoinen ve Hopfield modelleri, zamandan ve gerçek meteorolojik koşullardan bağımsız atmosferik parametrelerle birlikte Küresel Navigasyon Uydu Sistemleri (GNSS) gözlemlerinin değerlendirilmesinde oldukça yaygın olarak kullanılmaktadır. Meteorolojik uygulamalarda ise, atmosferdeki su buharının konumsal ve zamansal olarak dağılımının hassas olarak temsil edilmesi oldukça güçtür. Yağışa dönüşebilir su buharının (Precipitable Water: PW) sayısal olarak tahmin kalitesi atmosferik nem bilgisinin dağılımının doğru olarak belirlenmesine bağlıdır (Glowacki et al. 2006). Başlangıçta askeri alanda konumlama ve seyrüsefer (navigasyon) amaçlı kullanım için tasarlanan Küresel Konumlama Sistemi (GPS), diğer kullanım alanları ile birlikte, yüksek zamansal çözünürlüklü PW değerlerinin hesaplanmasında da kullanılabilmektedir (Bevis et al. 1992). Ayrıca GNSS ölçümleri yardımıyla hesaplanan PW değerlerinin pek çok bilimsel çalışmalarda örneğin meteorolojik amaçlı kullanılabileceği görülmüştür. Bu çalışmada; troposfer tabakasından geçen GNSS sinyallerinin, nokta koordinatlarına etkisini görmek için; 2012 ve 2013 yıllarına ait Meteorolojik Sensörlerin değişik mevsim şartlarında statik GNSS ölçümleriyle dışarıdan hesaba dahil edilerek Yükseklik bileşenine olan iyileştirmesi çalışmaları anlatılmıştır. Bu çalışma daha önce Türkiye'de herhangi bir örneği olmayan; denenmemiş; Modelleme yerine anlık Meteorolojik ölçümlerin kullanılması bakımından ilktir. Çalışma bölgesinde belirlenen 10 adet noktada, meteorolojik parametrelerin mevsime bağlı değişimlerini de belirleyebilmek veya en azından fikir sahibi olabilmek amaçlarıyla "kış ölçüsü" ve "yaz ölçüsü" şeklinde ayrı ayrı GNSS gözlemi gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, ölçü noktalarında meteorolojik sensör kullanılarak, ölçü süresi boyunca sıcaklık, basınç ve nem bilgileri toplanmıştır. Elde edilen veriler farklı troposferik parametreler kullanılarak analiz edilmiş ve elde edilen koordinatlardaki değişim miktarları ortaya konulmuştur. Söz konusu veriler GAMIT/GLOBK yazılımı ile değerlendirilmiştir. Kış ve yaz aylarında gerçekleştirilmiş olan GPS ve Meteorolojik verilerin hesap analiz çalışmalarının sonucunda; GPS gözlemlerini değerlendirme yazılımları ile elde edilen elipsoid yüksekliklerinin doğruluğunun meteorolojik veri kullanılarak iyileştirilebileceği görülmüştür.
The troposphere is the lowest layer of the atmosphere. Its thickness is approximately 18 km at the equator whereas it decreases 8 km towards the poles. Atmosphere which is the most dense of the troposphere by containing 75% of the total mass compared to the other layers of the atmosphere is a significant error source in determining the point location. Since the troposphere is the layer that isn't ionised or vii called neutral its effect on GNSS signals can't be eliminated by phase combinations occured from L1 and L2 carrier waves of GNSS receivers as in ionosphere layer. Tropospheric delay effect is a function of temperature, relative humidity and pressure and it is related with the height of the measuring point. The effect of neutral (non-ionized) atmosphere to electromagnetic waves transmitted in radio frequency is called tropospheric delay effect (or tropospheric refraction ) ( Kahveci, 1997). This effect causes slowing down or a deflection of the electromagnetic wave. Saastamoinen and Hopfield models with atmospheric parameters independent of time and the actual meteorological conditions are widely used in the evaluation of observation of Global Navigation Satellite Systems (GNSS) in Tropospheric delay calculation. In meteorological applications, it is very hard to represent the location and time distribution of water vapor in atmosphere. The numerical estimation quality of Precipitable Water: PW depends on the correct determination of atmospheric humidity dispersion (Glowacki et al. 2006). Initially, Global Positioning System (GPS) was designed to be used for positioning and navigation purposes in the military field. GPS can also be used in calculating the high temporal resolution PW values (Bevis et al., 1992). Moreover, the PW values calculated by using GNSS measurements can be used in many scientific studies like meteorological purpose. In this study, improvement of the accuracies in ellipsoidal heights derived from GPS observations by including measurements of meteorological sensors performed simultaneously in the project area during static GPS campaigns carried out in 2012 and 2013, under different season conditions. To our knowledge, this study hasn't been studied before in Turkey. . In this study real meteorological measurements were observed and used in the GPS processings and the results were compared with the ones obtained from standard atmosphere modelling using mapping functions. GNSS observations were performed as "winter measurements" and "summer measurements" on 10 previously determined During GPS observations, meteorological data (temperature, pressure and humidity) were also collected simultaneously by using meteorological sensors at measurement sites. Collected GPS and meteo data were evaluated by using different processing and tropospheric parameters. GPS data were processed by using GAMIT Software. During the evaluation and analysis of the processing results it was concluded that accuracy of the GPS derived ellipsoidal heights can be improved by using real meteorological data if some criteria are fulfilled, namely, sensors should be placed high enough (i.e. at least 3 or 4 meters) at measurements sites and sensors must have high measurement accuracy and precision.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

GNSS sinyalleri, Meteorolojik sensörler, Modelleme, Troposferik etki, Yükseklik koordinatları, GNSS signals, Meteorological sensors, Modelling, Tropospheric effect, Height coordinates

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye

Yılmaz, S. A. (2014). GNSS verilerinden hesaplanan elipsoid yüksekliklerinin atmosferik verilerle iyileştirilmesi. Selçuk Üniversitesi, Yayımlanmış doktora tezi, Konya.