Doğum sonu dönemde emzirme öz yeterliliği ve ilişkili faktörlerin belirlenmesi

Doğum sonu dönemde, annenin emzirmesini etkileyen birçok sorun vardır. Emzirme sürecini ve etkinliğini olumsuz etkileyen nedenlerin başında annelerin kendilerini emzirme konusunda yeterli görmemeleri ve öz güven duymamaları gelmektedir. Bu araştırma, doğum sonu ilk altı aylık dönemdeki annelerde emzirme öz-yeterliliği ve ilişkili faktörleri saptamak amacıyla tanımlayıcı türde yapılmıştır. Araştırmanın evrenini; 0-11 ay arası toplam 1333 bebek oluşturmuştur. Araştırmanın örnek büyüklüğünün belirlenmesinde evreni belli olan örneklem seçme yöntemi kullanılmıştır. Doğum sonu dönemde 0-6 ay bebeklerin emzirilme yaygınlığına (%28) ilişkin bir araştırmanın verisi kullanılmıştır (Kaya ve Pirinçci 2009). Buna göre, örnek büyüklüğünün 252 olduğu bulunmuştur. Verilerin toplanmasında 28 soruluk anket formu ve Emzirme Öz-yeterlilik Ölçeği ((EÖYÖ) kullanılmıştır. Veriler 1 Mayıs-30 Haziran 2010 tarihleri arasında araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Verilerin analizinde; sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, Mann Whitney U, Kruskal Wallis Varyans Analizi, Spearman Korelasyon Analizi kullanılmıştır. Doğum sonu dönemde 0-6 aylık bebeği olan annelerin %53,6'sının sadece anne sütü verdiği saptanmıştır. Annelerin eş öğrenim durumu, sağlık güvencesi, eş mesleği, algılanan gelir durumu, doğum öncesi bakım alma, ilk emzirme zamanı, emzirme konusunda bilgi kaynakları, ağızdan verilen ilk gıda, emzirme düzeyi, babanın emzirmeye karşı tutumu, sütün yeterli gelmediğini düşünme ve bebeğin yeterli kilo almadığını düşünme ile EÖYÖ puan ortalamaları arasında anlamlı fark olduğu saptanmıştır (p<0,05). Sonuç olarak doğum sonu dönemde annelerin emzirme öz-yeterliliğini pek çok faktörün etkilediği ve bundan dolayı ebe/hemşirelik yaklaşımının; uygun destek ve eğitimi içermesi gerektiği söylenebilir. Anahtar Sözcükler: doğum sonu dönem; emzirme; öz-yeterlilik; ilişkili faktörler.

There are many problems affecting the breast feeding of the mother during the postpartum period. The major reason affecting breast feeding period and sufficiency negatively is that mothers see themselves insufficient in terms of breast feeding and they do not have self confidence. This research is made in descriptive type in order to determine the self sufficiency of breast feeding in mothers during the first six months in postpartum period and determining the related factors. The universe of the research is 1333 babies in total between 0-11 months. Method of choosing samples with definite universe is used for determining the size of the sample. A research data concerning the prevalence of breast feeding of babies between 0-6 months at the postpartum period (%28) is used (Kaya ve Pirinçci 2009). According to this, the size of the sample is found to be 252. Questionnaire form with 28 questions and Breast Feeding Self-Efficacy Scale (BSES-SF) are used . Data are collected by the researcher between 1st May and 30 th June 2010 by face to face interviews. Number, percentage, average, standard deviation, Mann Whitney U, Kruskal Wallis Variance Analysis, Spearman Correlation Analysis methods were used in analyzing the data. During postpartum period, %53,6 of mothers having babies between 0-6 months only breastfeeding their babies. There is a significant difference between (BSES-SF) grade averages and the educational status of husbands of the mothers, health assurance, occupation of the husband, perceived income status, care before birth, fist breast feeding, information sources concerning breast feeding, the first food given orally, breast feeding level, the attitude of father against breast feeding, thinking negative concerning the amount of the milk and thinking negative concerning the weight of the baby (p<0,05). As a result it can be said that there are many reasons affecting the self-efficacy of mothers in breast feeding during postpartum period and therefore it is necessary that midwifery/nursing approach shall include appropriate support and education. Key words: postpartum period; breast feding; self-efficacycy; related factors