Modern Dünya Sistemi, Emperyalizm ve Mesafe-Değişim Oranı Teorilerinin Uyarlama Örnekleri Işığında Yeni Bir Öneri: Tabal-Yeni Asur İlişkisi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2021
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Yazıda, Erken Demir Çağı’nda ve devamında Orta Demir Çağı ile birlikte tarih sahnesine çıkan Tabal Yeni Asur İmparatorluğu ilişkileri Modern Dünya Sistemi, Emperyalizm, Mesafe-Değişim Oranı ve Ticaret Diasporası teorilerinin düşünce kalıplarına uyarlanarak değerlendirilmiştir. Ayrıca, teorilerin düşünce kalıplarının daha önceki uyarlama örneklerine yer verilmiştir. Erken Demir Çağı’na ait Orta Anadolu’da tespit edilen bulgular üzerinden, devlet yapılanmasının nitelikleri üzerine sağlıklı değerlendirme yapmak mümkün değildir. Buna karşın, Geç Hitit coğrafyasında arkeolojik bulgular ve kısmen yazılı belgeler devlet yapılanmasına dair bir takım düşüncelerin oluşmasına yardımcı olmaktadır. Bu bulgulara göre Güney Anadolu’da “taşra ya da periferi modeli imparatorluk” yönetimi uygulanmıştır. Yeni Asur Krallığı’nın MÖ 9. yüzyılın ortalarından MÖ 8. yüzyılın ortalarına kadar olan sürede Tabal Ülkesi ’ne yaklaşımı, modern dünya sistemi teorisine göre eşitsiz değişime dayalı, periferine hâkim olan çekirdek devlet tanımı ile uyumludur. MÖ 8. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan Asur-Urartu rekabeti sebebi ile Asur, Tabal Ülkesinin yönetiminde gayriresmi imparatorluk sistemine geçtiğini göstermektedir. II. Sargon Dönemi’nde daha önceki Tabal krallarına yapılmayan bir muamele yapılarak, Tabal kralının oğlu Ambaris, Asur sarayına damat olmuştur. Ayrıca aynı kral döneminde çeyiz yolu ile ülkenin toprakları genişletilmiştir. Ancak tüm bu el üstünde tutmaya rağmen, MÖ 8. yüzyılın sonlarına doğru Tabal Ülkesi Yeni Asur Krallığı’nın eyaleti olur. Tabal Ülkesi’nin eyalet olmasına kadar geçen sürede sorunların çözümü için Yeni Asur Krallığı, askeri faaliyetlerin yanında seçeneklerin tümünü uygulamıştır. Bu uygulamalar, mesafe-değişim oranı teorisine göre Yeni Asur Krallığı’nın diplomasinin tüm seçeneklerini kullandığını ve maliyet unsurundan kaçındığını göstermektedir.
In this paper, Tabal-New Assyrian Empire relations, which emerged on the stage of history with the Early Iron Age and the Middle Iron Age, were evaluated by adapting them to the thought patterns of the Modern World System, Imperialism, Distance-Parity and Trade Diaspora theories. In the article, previous adaptation examples of the thought patterns of the theories are given. It is not possible to make a sound evaluation on the characteristics of the state structure based on the findings found in Central Anatolia belonging to the Early Iron Age. On the other hand, archaeological findings and partially written documents in the Late Hittite geography help to form some ideas about state structure. According to these findings, the "provincial or peripheral model empire" administration was applied in southern Anatolia. The approach of the Neo-Assyrian Kingdom on the Land of Tabal from the middle of the 9th century BC to the middle of the 8th century BC is compatible with the definition of a core state that dominates its periphery, based on unequal change, according to the modern world system theory. Due to the Assyrian-Urartian rivalry that emerged in the second half of the 8th century BC, Assyria shows that the Tabal Country has passed into the unofficial imperial system. During the Sargon II Period,the Tabal king’s son Ambaris became a groom to the Assyrian palace, a treatment that was not done to the previous Tabal kings. In addition, during the same king period, its lands were expanded by dowry. However, despite all this esteem, Tabal became a province of the Neo-Assyrian Kingdom towards the end of the 8th century BC. In order to solve the problems until the Tabal Country became a state, the New Assyrian Kingdom applied all options besides military activities. These applications show that according to the distance-rate of change theory, the Neo-Assyrian Kingdom used all the options of diplomacy and avoided the cost factor.
In this paper, Tabal-New Assyrian Empire relations, which emerged on the stage of history with the Early Iron Age and the Middle Iron Age, were evaluated by adapting them to the thought patterns of the Modern World System, Imperialism, Distance-Parity and Trade Diaspora theories. In the article, previous adaptation examples of the thought patterns of the theories are given. It is not possible to make a sound evaluation on the characteristics of the state structure based on the findings found in Central Anatolia belonging to the Early Iron Age. On the other hand, archaeological findings and partially written documents in the Late Hittite geography help to form some ideas about state structure. According to these findings, the "provincial or peripheral model empire" administration was applied in southern Anatolia. The approach of the Neo-Assyrian Kingdom on the Land of Tabal from the middle of the 9th century BC to the middle of the 8th century BC is compatible with the definition of a core state that dominates its periphery, based on unequal change, according to the modern world system theory. Due to the Assyrian-Urartian rivalry that emerged in the second half of the 8th century BC, Assyria shows that the Tabal Country has passed into the unofficial imperial system. During the Sargon II Period,the Tabal king’s son Ambaris became a groom to the Assyrian palace, a treatment that was not done to the previous Tabal kings. In addition, during the same king period, its lands were expanded by dowry. However, despite all this esteem, Tabal became a province of the Neo-Assyrian Kingdom towards the end of the 8th century BC. In order to solve the problems until the Tabal Country became a state, the New Assyrian Kingdom applied all options besides military activities. These applications show that according to the distance-rate of change theory, the Neo-Assyrian Kingdom used all the options of diplomacy and avoided the cost factor.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Tabal, Yeni Asur, Modern Dünya Sistemi, Mesafe-Değişim Oranı, Gayriresmi İmparatorluk, Ticaret Diasporas, Teorik Arkeoloji
Kaynak
Anadolu Arkeolojisi Araştırmaları Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
4
Künye
Korkmaz, Z. (2021). Modern Dünya Sistemi, Emperyalizm ve Mesafe-Değişim Oranı Teorilerinin Uyarlama Örnekleri Işığında Yeni Bir Öneri: Tabal-Yeni Asur İlişkisi. Anadolu Arkeolojisi Araştırmaları Dergisi, 4, 269-313.
https://doi.org/10.32949/Arkhaia.2021.36
