Yetişkinlerde diyetle alınan karboksimetillizinin diyet inflamatuar indeksi ile ilişkisinin incelenmesi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2025
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Araştırma, yetişkinlerde diyetle alınan ileri glikasyon son ürünlerinden biri olan karboksimetillizinin (CML) diyet inflamatuar indeksi (Dİİ) ile ilişkinin incelenmesi amacıyla ilişkisel tarama modeli kullanılarak yürütülmüştür. Araştırma örneklemini Isparta il merkezinde yaşayan 19-65 yaş arası 905 yetişkin birey oluşturmaktadır. Veriler yüzyüze şekilde üç bölümden oluşan anket aracılığıyla elde edilmiştir. Katılımcıların %3,3'ü zayıf, %49,3'ü normal, %37,8'i hafif şişman, %9,6'sı obez olarak belirlenmiştir. Günlük ultra işlenmiş gıda ve fast food tüketim porsiyon düzeyleri ile BKİ değerleri arasında anlamlı farklılık görülmüştür (p<0,05). Pişirme yöntemleri ile BKİ değerleri farklılık taşımamaktadır (p>0,05). Katılımcıların diyetle alınan ortalama CML düzeyi (x̄±SE) 8,3±0,683 kU/100 g protein olarak belirlenmiştir. Cinsiyete göre ortalama CML düzeyleri önem taşımaktadır (p<0,05). Kadınların (11,8±1,242) günlük diyetle alınan CML düzeyleri erkeklere göre (5,3±0,634) daha yüksek düzeyde bulunmuştur. Ortalama diyetle alınan CML düzeyi ile ultra işlenmiş gıda ve fast food tüketimi ile ve günlük tüketim porsiyonları göre CML düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmüştür (p<0,05). Ultra işlenmiş gıda tüketimi ve fast food tüketen katılımcıların diyetle alınan ortalama CML düzeyleri tüketmeyenlere göre daha yüksek saptanmıştır. Bireylerin pişirme yöntemlerini kullanma durumuna göre diyetle alınan CML düzeyleri arasında istatistiksel olarak farklılık taşımamaktadır (p>0,05). Bireylerin ortalama Dİİ skorları (x̄±SE) 1,2±0,025 olarak bulunmuş olup, (min: -1,0, max: 3,7) olarak tespit edilmiştir. Diyet inflamatuar indeksi değerleri quartillere (Q1-Q4) ayrılmıştır. Katılımcıların Dİİ quartil skorları diyetle alınan CML düzeyleri (kU/100 g protein) arasında anlamlı bir farklılık belirlenmemiştir (p>0,05). Ortalama Dİİ quartil skorları arttıkça diyetin inflamatuar yükü artmaktadır ancak diyetle alınan CML düzeylerinde herhangi bir farklılık gözlemlenmemiştir (p>0,05). Katılımcıların ortalama Dİİ skorları ile diyetle alınan CML düzeyleri arasında düşük düzeyde pozitif yönde korelasyon bulunmuştur (R=0.122; p=0,000) ve Dİİ skorları arttıkça diyetle alınan CML düzeyleri artmaktadır (R2=0.014; p=0,000). Son yıllarda ultra işlenmiş gıda, fast food, rafine karbonhidratlardan zengin beslenme ile Maillard reaksiyonları oluşmakta ve bunun sonucunda diyetle alınan ileri glikasyon son ürünleri artmaktadır. Besinlerin içeriğindeki makro ve mikro moleküllerin oluşturduğu proinflamatuar ve antiinflamatuar bileşikler arasındaki dengesizlik ve diyetin proinflamatuar içeriğinin yüksek olması kronik inflamasyonu artırmaktadır. Diyetle alınan CML düzeyleri ile diyetlerin inflamatuar nitelikleri ile bireylerin sağlıklı besin seçimleri konularında daha fazla çalışmanın yapılması önerilmektedir.
The study was conducted using as a correlational survey model to examine the relationship between diet carboxymethyllysine (CML), which is one of the advanced glycation end products and the Dietary Inflammatory Index (DII) in adults. The study sample consisted of 905 adults aged between 19-65 living in the city center of Isparta. Data obtained through face-to-face interview method with a three-parted questionnaire. According to BMI, 3,3% of the participants were determined as underweight, 49,3% normal, 37,8% overweight, and 9,6% obese. A significant difference was found between daily ultra-processed food and fast food consumption and portions for BMI (p<0,05). Cooking methods and BMI did not differ (p>0,05). The average (x̄±SE) dietary CML level of the participants was determined 8.3±0.683 kU/100 g protein. The dietary CML average significantly differed by gender (p<0,05). The daily dietary CML levels of females (11.8±1.242) were found to be higher than those of males (5.3±0.634). A statistically significant difference was observed between the average dietary CML level and according to the consumption of ultra-processed food and fast food and the daily consumption portions (p<0.05). The average dietary CML levels of participants who consumed ultra-processed food and fast food were found to be higher than those who did not. There was no statistical difference between the dietary CML levels according to the cooking methods used by the individuals (p>0.05). The average DII scores of the individuals (x̄±SE) were found to be 1.2±0.025 and were determined as (min: -1.0, max: 3.7). The dietary inflammatory index scores were divided into quartiles (Q1-Q4). No significant difference was found between the participants' DII quartile scores and dietary CML levels (kU/100 g protein) (p>0.05). As the mean DII quartile scores increase, the inflammatory load of the diet increases, but no difference was observed in the dietary CML levels (p>0.05). A low positive correlation was found between the participants' mean DII scores and dietary CML levels (R=0.122; p=0.000), and as DII scores increase, dietary CML levels increase (R2=0.014; p=0.000). In recent years, the consumption of ultra-processed foods, fast foods, and refined carbohydrates has led to a rise in advanced glycation end products due to Maillard reactions. The imbalance between proinflammatory and anti-inflammatory compounds formed by macro and micro molecules in the content of foods and the high proinflammatory content of the diet increase chronic inflammation. It is recommended that further studies be conducted on dietary CML levels, the inflammatory nature of diets, and the healthy food choices of individuals.
The study was conducted using as a correlational survey model to examine the relationship between diet carboxymethyllysine (CML), which is one of the advanced glycation end products and the Dietary Inflammatory Index (DII) in adults. The study sample consisted of 905 adults aged between 19-65 living in the city center of Isparta. Data obtained through face-to-face interview method with a three-parted questionnaire. According to BMI, 3,3% of the participants were determined as underweight, 49,3% normal, 37,8% overweight, and 9,6% obese. A significant difference was found between daily ultra-processed food and fast food consumption and portions for BMI (p<0,05). Cooking methods and BMI did not differ (p>0,05). The average (x̄±SE) dietary CML level of the participants was determined 8.3±0.683 kU/100 g protein. The dietary CML average significantly differed by gender (p<0,05). The daily dietary CML levels of females (11.8±1.242) were found to be higher than those of males (5.3±0.634). A statistically significant difference was observed between the average dietary CML level and according to the consumption of ultra-processed food and fast food and the daily consumption portions (p<0.05). The average dietary CML levels of participants who consumed ultra-processed food and fast food were found to be higher than those who did not. There was no statistical difference between the dietary CML levels according to the cooking methods used by the individuals (p>0.05). The average DII scores of the individuals (x̄±SE) were found to be 1.2±0.025 and were determined as (min: -1.0, max: 3.7). The dietary inflammatory index scores were divided into quartiles (Q1-Q4). No significant difference was found between the participants' DII quartile scores and dietary CML levels (kU/100 g protein) (p>0.05). As the mean DII quartile scores increase, the inflammatory load of the diet increases, but no difference was observed in the dietary CML levels (p>0.05). A low positive correlation was found between the participants' mean DII scores and dietary CML levels (R=0.122; p=0.000), and as DII scores increase, dietary CML levels increase (R2=0.014; p=0.000). In recent years, the consumption of ultra-processed foods, fast foods, and refined carbohydrates has led to a rise in advanced glycation end products due to Maillard reactions. The imbalance between proinflammatory and anti-inflammatory compounds formed by macro and micro molecules in the content of foods and the high proinflammatory content of the diet increase chronic inflammation. It is recommended that further studies be conducted on dietary CML levels, the inflammatory nature of diets, and the healthy food choices of individuals.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Karboksimetillizin, Diyet İnflamatuar İndeksi, Diyet, Carboxymethyllysine, Diet Inflammatory Index, Diet
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Bilgin, F. N. (2025). Yetişkinlerde diyetle alınan karboksimetillizinin diyet inflamatuar indeksi ile ilişkisinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
