Hotamış gölü çevresinin arazi kullanımının uydu görüntüleri yardımıyla zamansal analizi

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

2014-02-20

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Uzaktan algılama kavramı genel anlamda bir nesne ya da olgu hakkında, nesneye herhangi bir fiziksel temas olmaksızın bilgi edinme olarak açıklanabilmektedir. Bu kavram günümüzde genellikle yeryüzü ve yeryüzü üzerindeki nesneler hakkında doğru ve hassas bilgilere ulaşmak için kullanılan uydu alıcı teknolojilerini ifade etmektedir. Uzaktan algılama teknolojileri farklı konumsal ve spektral çözünürlüklerde, değişik zaman aralıklarında yeryüzünü görüntüleyebilme kabiliyetine sahip olduğundan bu bilgilerin elde edilmesinde önemli bir kaynak durumundadır. Bu geniş çalışma alanı içerisinde uzaktan algılamanın en yoğun olarak kullanıldığı alan, arazi örtüsü ve arazi kullanımının belirlenmesidir. Arazi örtüsü değişiminin konumu ve dağılımının izlenmesi, insanların çevre üzerine etkilerinin araştırılması ve gelecekteki arazi kullanımı aktiviteleri arasındaki bağlantının belirlenebilmesi için oldukça önemlidir. Uydular aracılığı ile elde edilen verilerden arazi örtüsü ve kullanımına ait öznitelik bilgilerinin çıkarımı ve tematik haritalarının üretiminde en sık kullanılan yöntem, farklı özelliklere sahip yeryüzü nesnelerinin sınıflandırılmasıdır. Bir bölgeye ait farklı zamanlarda elde edilen uydu görüntülerinden yararlanılarak sınıflandırma algoritmaları yardımıyla değişimlerin izlenmesi mümkün olmaktadır. Landsat verisi küresel ölçekte, orta mekânsal çözünürlükte, yeryüzüne ait yer gözlem verisinin en uzun süreli kaydını oluşturmaktadır. Bunun bir sonucu olarak geniş çalışma bölgelerinde yürütülen orta mekânsal çözünürlüklü (10-50m) uydu görüntüleri kullanan arazi örtüsü değişim izleme çalışmaları için geliştirilen mevcut yöntemler genellikle Landsat verisinin kullanımı üzerinedir. Bu tez çalışmasında İç Anadolu Bölgesinde, Konya ili sınırları içerisinde yer alan Hotamış Gölü'nün son 35 yıl içerisinde değişiminin izlenmesi ve bu değişimin gölü çevreleyen alanlarda arazi kullanımı ve yeryüzü örtüsünde meydana getirdiği etkilerin analiz edilmesi amaçlanmıştır. Hotamış Gölü'nün su gövdesi zaman içerisinde sürekli değişken bir karakteristiğe sahip olup zaman zaman taşarak çevre köylerde tarımsal ve ekili alanları kullanılamaz hale getirmiş, zaman zaman çekilerek yeni tarımsal ve ekilebilir alanların ortaya çıkmasını sağlamıştır. Buradaki temel amaç Hotamış Gölü ve çevresinin arazi kullanımının uzaktan algılama teknikleri ve coğrafi bilgi sistemi araçları kullanılarak zamansal analizinin gerçekleştirilmesidir.Uygulamada 12 Eylül 1975 tarihli Landsat MSS görüntüsü, 10 Nisan 1986, 15 Mayıs 1987, 02 Temmuz 1987, 25 Ekim 1988, 16 Ağustos 1989, 08 Haziran 1990, 11 Nisan 1998, 02 Eylül 1998 tarihli Landsat TM görüntüleri, 11 Mayıs 2000, 16 Eylül 2000, 17 Mayıs 2002 tarihli Landsat ETM görüntüleri, 1993 tarihli SPOT 2 görüntüsü, 1976 ve 1979 tarihli CORONA görüntüleri kullanılmıştır. Landsat uydu görüntüleri sınıflandırma işlemleri için SPOT ve CORONA uydu görüntüleri ise sınıflandırmanın eğitim verilerinin seçiminde kullanılmıştır. Sınıflandırma işlemleri sonucunda yapılan doğruluk analizi işlemlerinde genel doğruluk değerleri %91.06-72.76 aralığında, genel Kappa istatistik değerleri ise 0.6146-0.8725 aralığında elde edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre 1975 yılından 2010 yılına kadar geçen süreçte göl alanının tamamen kuruduğu ve sulanan tarım arazilerinin yaklaşık on kat büyüdüğü tespit edilmiştir. Göl alanındaki azalış iklim parametreleri ile açıklanamamaktadır. Bu durum gölün beşeri sebepler ile yok olduğunu göstermektedir. Yer altı suyuna dayalı yapılan vahşi sulama bölgenin önemli bir sorunudur. Sulanan tarım alanlarının yüksek oranlarla artışı sulama fazlalığına işaret etmektedir.
Remote sensing is the acquisition of information about an object or phenomenon without making physical contact with the object. In modern usage, the term remote sensing generally refers to the use of satellitesensorto achieve accurate information about Eart or objects on Earth Having a capability of monitoring the Earth's surface at various spatial and temporal scales, the remote sensing technology is the only source providing suchinformation.Within this wide application area determination of land cover and land use information has been is the most concentrated issue in remote sensing fieldMonitoring the locations and distributions of land-cover changes is important for establishing links between the effects of human activities on environment and future land use activities.The extraction of attribute information and thematic layers of land use/cover from the data obtained by satellites, the most frequently used method is the classification of ground objects with different characteristics. Using multidate satellite imagery of a region makes possible to monitoring changes with the help of different classification algorithms. Landsat data constitute the longest record of global-scalemediumspatial resolution earth observation data. As a result, the current methods for large area monitoring of land cover change using medium spatial resolution imagery (10–50 m) typically employ Landsat data. The aim of this study is to monitor the changes of Hotamış Lake which is located within Konya province in Central Anatolia region for past 35 years and to analyze the effects of these changes on surrounding areas in terms of land use and land cover. The Hotamış Lake water body has revealed a contuniously varying characteristics over time. The main objective of this study is to realize temporal and spatial analysis of Hotamış Lake and surrounding land cover and land use by integrating remote sensing techniques and geographical information system tools. For analysis and classification processes multidate Landsat MSS image of 12 September 1975, Landsat TM images of 10 April 1986, 15 May 1987, 02 July 1987, 25 October 1988, 16 August 1989, 08 June 1990, 11 April 1998, 02 September 1998, Landsat ETM images of 11 May 2000, 16 September 2000, 17 May 2002, SPOT image of 1993, and CORONA images of, 1976 ve 1979 were used.WhileLandsat multidate images have been used for classification, SPOT and CORONA images have been used for producing trainig data set. The overall detection accuracy and overall Kappa values are ranged %91.06-72.76 and 0.6568-0.8725 respectively. The analysis that have been realized for 1975 and 2000 time period showed the water body of Hotamis Lake has been completely dry and agriculture areas growed in this time period about ten times. The decrease in the lake water body can not be explained by climatic parameters and can be explained by human reasons. The major problem in this area is violent irrigation based on groundwater resources. The high rate of increase in irrigated land refers to irrigation excess.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

Arazi kullanımı, Hotamış Gölü, Landsat, Sınıflandırma, Uydu görüntüsü, Uzaktan algılama, Zamansal analiz, Classification, Hotamis Lake, Landsat, Land use, Remote sensing, Satellite imagery, Temporal analysis

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye

Kırtıloğlu, E. (2014). Hotamış gölü çevresinin arazi kullanımının uydu görüntüleri yardımıyla zamansal analizi. Selçuk Üniversitesi, Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Konya.