Sistemik izotretinoin tedavisinin erkek ratlarda seksüel fonksiyon ve fertilite üzerine etkisi

GİRİŞ Sistemik izotretinoin akne başta olmak üzere skarlı alopesi, hidradenitis suppurativa, rosasea gibi birçok hastalığın tedavisinde kullanılmakta olan retinoik asittir. İzotretinoin tedavisinin kullanımını kısıtlayan en önemli antite teratojen etkisidir. Teratojen etkisinin olması fertilite konusunda çalışmalara yön vermiştir. Bu çalışmada sistemik izotretinoin tedavisinin erkek ratlarda seksüel fonksiyon ve fertilite üzerine etkileri araştırılmaktadır. GEREÇ VE YÖNTEM Yirmi sekiz erkek rat üç gruba ayrıldı. 1.grup kontrol grubu olarak belirlendi. Kontrol grubuna saf zeytinyağı, 2.gruba 7,5 mg/kg/gün dozunda, 3.gruba 15 mg/kg/gün dozunda zeytinyağı içerisinde eritilmiş toz şeklindeki izotretinoin oral gavaj yöntemiyle verildi. Çalışma 10 hafta sürdürüldü. Çalışma başında ve sonunda ratlardan alınan kanlarda FSH, LH, total ve free testosteron, NO, ADMA ve endotelin-1 analiz edildi. Çalışma sonunda ratlardan ötenazi işlemi sonrası epididimal sperm toplandı. Spermde motilite, yoğunluk, mitokondriyal aktivite, akrozom bütünlüğü ve membran bütünlüğü ile DNA fragmantasyon indeksi değerlendirildi. BULGULAR Çalışmaya yaşları 42-46 haftalık, ağırlıkları 650±50 gr olan 28 erkek ratla başlandı. 10 hafta sürdürülen çalışmadan her gruptan ölümler olmakla birlikte toplamda 19 rat ile çalışma tamamlandı. Çalışma öncesi ve sonrasında bakılan FSH, LH, total ve free testosteron, ADMA ve endotelin-1 seviyelerinde istatistiksel anlamlı fark bulunmazken(p>0,05), NO seviyeleri yüksek doz verilen 3.grupta yükselmişti(p<0,05). Çalışma sonunda gruplarda spermatozoon mitokondriyal aktiviteleri arasında istatistiksel anlamlı fark bulunmazken(p>0,05), motilite, yoğunluk, akrozom ve membran bütünlüğü açısından izotretinoin verilen gruplarda istatistiksel anlamlı bir düşüş bulundu(p<0,05). Motilite ve yoğunluk dozdan bağımsız değişkenlik gösterirken, akrozom bütünlüğü düşük doz verilen 2.grupta, membran bütünlüğü yüksek doz verilen 3.grupta daha düşük saptandı. DNA fragmantasyon indeksi izotretinoin verilen grupta istatistiksel olarak anlamlı şekilde yüksek bulundu(p<0,05) ve yüksek doz verilen grupta daha yüksekti(p<0,05). SONUÇ İzotretinoin tedavisi FSH, LH, testosteron, ADMA, endotelin-1 seviyelerini etkilemezken, yüksek dozda NO düzeylerini arttırmaktadır. Özellikle yüksek doz verilen grupta ratlarda sperm DNA hasarını arttırmaktadır ve sperm motilitesini, yoğunluğunu, akrozom bütünlüğü ve membran bütünlüğünü negatif etkilemektedir.

INTRODUCTION Systemic isotretinoin is retinoic acid, which is used in the treatment of many diseases such as acne, scarred alopecia, hidradenitis suppurativa, rosacea.The most important entity limiting the use of isotretinoin therapy is its teratogenic effect. Its teratogenic effect has shaped studies on fertility. In this study, the effects of systemic isotretinoin treatment on sexual function and fertility in male rats are investigated. MATERIAL AND METHOD Twenty-eight male rats were divided into three groups. The first group was determined as the control group. Pure olive oil was given to the control group, isotretinoin in the form of powder dissolved in olive oil to 2nd group at a dose of 7,5 mg/kg/day and the 3rd group at a dose of 15 mg/kg/day by oral gavage method. The study was continued for 10 weeks. FSH, LH, total and free testosterone, NO, ADMA and endothelin-1 were analyzed in blood taken from rats at the beginning and end of the study. At the end of the study, epididymal sperm were collected from rats after euthanasia. Sperm motility, density, mitochondrial activity, acrosome integrity and membrane integrity, and DNA fragmentation index were evaluated. RESULTS The study was started with 28 male rats aged 42-46 weeks and weight 650±50 g. The study was completed with a total of 19 rats, although there were deaths from each group after the study, which lasted for 10 weeks. While there was no statistically significant difference in the levels of FSH, LH, total and free testosterone, ADMA and endothelin-1 measured before and after the study (p>0.05), NO levels increased in the 3rd group given high dose (p<0.05). At the end of the study, while there was no statistically significant difference between the mitochondrial activities of the spermatozoon in the groups (p>0.05). A statistically significant decrease was found in the groups given isotretinoin in terms of motility, density, acrosome and membrane integrity (p<0.05). While motility and density varied independently of dose, acrosome integrity was found to be lower 2nd group given low dose, and membrane integrity lower in 3rd group given high dose. DNA fragmentation index was found to be statistically significantly higher in the isotretinoin given group (p<0.05) and higher in the high-dose group (p<0.05). CONCLUSION While isotretinoin treatment does not affect FSH, LH, testosterone, ADMA, endothelin-1 levels, it increases NO levels at high doses. It increases sperm DNA damage in rats, especially in the high dose